O’zgaruvchan tok zanjirida aktiv va sig’im qarshilik. R aktiv qarshilik va
C sig’im kondensatorga
ega bo’lgan o’zgaruvchan tok zanjirini o’rganamiz. Tokning boshlang’ich fazasini nolga teng dtb qabul qilib,
tok vektorini gorizantal yo’nalishda ifodalaimiz(2.10-rasm).
2.10-rasm. O’zgaruvchan tok zanjirida aktiv va sig’im qarshilik.
U kuchlanishda
R aktiv qarshilikdan
I toki oqib o’tadi. Bunda
U a - kuchlanishning fazasi
I - tok
fazasiga mos keladi.
X c sig’im qarshiligiga ega bo’lgan kondensator zanjirida
I tok hosil bo’lishi uchun yana
U c = I X c kuchlanish talab etiladi.
U c - kuchlanish sig’im qarshilikda kuchlanish pasayishi deb ataladi(2.10-rasm, a).
Kondensator zanjirida kuchlanish
U c faza jixatidan
I tokdan 90
0
ortda qoladi. Zanjir qisqichlaridagi
U - kuchlanish
U a va
U c vektorlarning geometrik yig’indisiga teng bo’lishi kerak. Bu vektorlarni geometrik
usulda qo’shib kuchlanishning effektiv qiymatini aniqlovchi
U vektorni hosil qilamiz (2.10-rasm, b).
U vektor faza jixatidan
I tok vektori bilan mos tushmaydi.
I vektori
U vektoridan biror
φ burchakka oldinda keladi.
U vektori kuchlanishlar uchburchagi deb ataluvchi to’gri burchakli
uchburchakning gipotenuzasi hisoblanadi. Uchburchakning bir tomon kateti
U a =IR ga teng, ikkinchi katet
esa
