Elektrotehnika va elektronika


EYuK) ini hosil  qiladi(2.6-rasm).  e



Yüklə 7,5 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə20/152
tarix13.12.2023
ölçüsü7,5 Mb.
#176424
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   152
Elektrotehnika va elektronika

EYuK)
ini hosil 
qiladi(2.6-rasm). 
e

= e
Lm
sin(
ω
t+
ψ
i
-90
0
 
) ;
(2.14.)
 
 


31 
2.6-rasm. Induktivli zanjirning sxemasi (a) va uning vektor diagrammasi (
g
). 
2.7-rasm. Induktivli zanjirning tok, EYuK va kuchlanish, quvvatlarning grafiklari (
б
,
в



32 
O‘zinduktsiya elektr yurituvchi kuchi sinusoidasining amplitudasi e
Lm 

ω
m
LI
;
Uning ta’sir etuvchi kuchi esa e


ω
LI

Manbaning tashqi kuchlanishi
u = u
L
o‘zinduktsiya elektr yurituvchi kuchi
 e
L
ni kompensatsiya 
qilishi kerak. Ushbu kuchlanishning sinusoidasi 
u
L

U
Lm 
sin(
ω
t+
ψ
i
+90
0
 
) ;
(2.15.) 
induktivlikdagi kuchlanish sinusoidasining amplitudasi 
U
Lm
=
 
ω
m
LI

(2.16) 
Ushbu kuchlanishning ta’sir etuvchi kuchi esa
U
L
 = 
ω
L
I;
 
(2.17.) 
Reaktiv quvvat
tok ortib borganida induktiv g’altakning magnit maydoni energiya yig’ilishi uchun
induktivlik tomonidan iste’mol qilinadi. Zanjirda tok kamaya borganida yig’ilgan magnit energiyasi elektr 
energiyasiga aylanadi va energiya manbaiga qaytariladi.
2.3.3. 
Sig’im qarshilikli zanjir.
O’zgaruvchan tok zanjiriga kondensator (
sig’im element
) ulangan 
holatni o’rganamiz(2.8-rasm). 
 
2.8-rasm. Sig’im elementli zanjirning sxemasi (a) va uning vektor diagrammasi (b). 
Sig‘im elementli zanjirga sinusoidal kuchlanish berilganda 
)
(
t
U
U
m
C
(2.18) 
U holda kondensator zanjiridan 
)
90
sin(
t
I
i
m
(2.19) 
tok o’tadi. 
Bu tokning amplitudasi 


33 
m
m
CU
I
(2.20) 
Tok kuchini effektiv qiymati 
C
C
C
C
m
X
U
C
U
CU
I
1
(2.21) 
C
X
C
/
1
(2.22) 
bu kattalik kondensatorning sig’im qarshiligi deb ataladi. Sig’im qarshiligi sig’imga va o’zgaruvchan 
tokning chastotasiga teskari proportsional.
Chastota
f = 0 
dan
f = 

gacha o’zgarganda sig’im qarshiligi 
X
c


dan 
X
c
= o
gacha 
o’zgaradi. 
Sig’mli zanjirdagi oniy quvvat ikkilangan chastota bilan o’zgarib, gox musbat maksimumga, gox 
shunday kattalikdagi manfiy maksimumga erishib turadi. 
Kuchlanish ortayotganda elektr maydonning energiyasi generator energiyasi hisobiga noldan 
maksimal qiymatgacha ortadi. Shunday qilib zanjir iste’molchi rejimida ishlaydi va bu rejim quvvatning 
musbat qiymatiga mos keladi.
Kuchlanish kamaya boshlaganda elektr maydonning energiyasi maksimal qiymatidan nolgacha 
kamayadi. Shunday qilib, davrning bu qismlarida zanjir generator rejimida ishlaydi va bu rejim sig’mli
zanjir quvvatining manfiy qiymatiga mos keladi. Sig’mli zanjirdagi quvvatning maksimal qiymati reaktiv 
quvvat deb ataladi : 
m
W
C
U
Q
2
(2.23) 
Bu quvvat generator bilan sig’mli zanjir orasida energiya almashlash tezligini xarakterlaydi. 

Yüklə 7,5 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   152




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin