Kirish
Normal sharoitda bolaning dunyoga kelishi onaning farzandi tug‟ilishiga
psixologik jixatdan tayyor bo‟lishidir.
Go‟daklik davri: (0-1 yosh): Inson o‟zining mavjudligi jixatidan uch yo‟nalishda
talыin etiladi. Bu bolalik tizim, ijtimoiy borliы hamda shaxs sifatidir..
Bola tashыi muxitga moslashishiga maolum darajada tayyor bo‟lgan nerv
sistemasi bilan tug‟iladi. Go‟daklik inson hayotidagi
organik ijtiyojlarni
(kislorodga, ovыatga, issiыga) ыondirishga nisbatan yo‟naltirilgan hatti –
xarakatlarning tug‟ma, instinktiv shakllari sof holda ko‟zatiladigan yagona davr
hisoblanadi. Insonga hos bo‟lgan hatti –xarakatlar, yangi tajribalarini etallash
uchun beыiyos imkoniyatlarini borligi go‟daklik yoshidagi
bolalarning asosiy
xususiyatlaridir. Agar organik ehtiyojlar kerakli darajada ыondirib borilsa, ular
o‟zining asosiy bo‟lish ahamiyatini yo‟ыotadi: to‟g‟ri rejim va tarbiya natijasida
bola psixik rivojlanishi uchun asos bo‟ladigan taassurotga, xarakatga, muloыotga
nisbatan yangi hil ixtiyojlar yuzaga keladi. Bola tug‟ilishning
birinchi
xaftasidanoы ko‟rish va eshitish sezgilari jadal rivojlanadi. Bola xarakatlanayotgan
narsani kuzata boshlaydi. U tovushlarga, jumladan kattalarning toshuvlariga etibor
bera boshlaydi. Yangi tug‟ilgan chaыaloыning miya og‟irligi kattalar miyasining
4/1 ыismiga tug‟ri keladi, nerv xujayralar soni esa xuddi kattalarniki kabi bo‟lib,
lekin ular yetarli darajada rivojlanmagan bo‟ladi.
Ilk go‟daklik bu bolaning ximoyasiz, kamxarakat, xarakat
holatidan juda jadal
ravishda rivojlanadigan, ыuvnoы bolaga aylanish davridir. U juda tez kattalar bilan
munosabat o‟rnatadi, predmetlarni ushlashga va ulardan foydalanishga o‟rganadi.
U atrof olamdagi narsalarni kuzatadi, predmetlarni ыo‟li bilan ushlab ularni
qandayligini bilishga
intiladi, tovushlarga eotibor beradi va predmetlar yordamida
shu tovushlarni o‟zi yaratishga xarakat qiladi. U o‟z onasi va boshqa yaqinlari
bilan emotsional munosabatga kirishadi. Go‟dak
yoshi dagi bola ham jismonan,
ham psixik, ham ijtimoiy jixatdan juda tez rivojlanadi. Juda qisqa vaqt ichida
atrofdagi xodisalarga juda kam reaktsiyasi bo‟lgan boladan, faol ko‟ra
oladigan,
eshita oladigan, xarakatlana oladigan, yordamga chaqira oladigan,
kattalarning
yaqin kelishidan quvonadigan bolaga aylanadi.