Elektrotehnika va elektronika

Mutlaqo qattiq tavsif.
Aylantiruvchi momentning nominal qiymatgacha o‘zgarishida chastotasi 
o‘zgarmay qoladigan motor mutlaqo qattiq tavsifga ega motor deyiladi. Bunday mexanik tavsifga sinxron 
motorlar ega bo‘ladi; 
2)
Qattiq tavsif.
aylantiruvchi momentning nominal qiymatgacha o‘zgarishida chastotasining 
qiymati bir ozgina, ya’ni 5 – 10 foizga o‘zgaruvchi motor qattiq tavsifga ega motor deyiladi. Bunday 
tavsifga parallel qo‘zg‘atishli o‘zgarmas tok va normal tuzilishdagi asinxron motorlar ega bo‘ladi; Parallel 
qo’zg’tishli o’zgarmas tok motori tezligi bilan ifodalanganligi sababli P
2
ni nominalgacha ortishida tezlik 
qiymati 3-5% ga kamayadi. Shu sababli parallel qo’zg’tishli motor bo’lgan tezlik tavsifi n=f(P
2
) ga ega 
bo’ladi [4]. 
3)
Yumshoq tavsif.
Aylantiruvchi momentning nominal qiymatgacha o‘zgarishida chastotasi 
keskin o‘zgaruvchi motor yumshoq tavsifnga ega motor deyiladi. Bunday tavsifga ketma-ket qo‘zg‘atishli 
o‘zgarmas tok va maxsus tuzilishdagi asinxron motorlar ega bo‘ladi. 
13.7 O‘zgarmas tok motorlarini ishga tushirish 
Agar tinch turgan motorni elektr tarmog‘iga ulab, unda qarshilik momentidan katta bo‘lgan 
aylantiruvchi moment hosil qilinsa, u aylana boshlaydi. Aylanish chastotasining ortib borishi bilan yakorda 

---

184 
hosil bo‘ladigan EYuK ham ortib boradi, natijada, yakor toki va, demak, aylantiruvchi moment kamayib 
boradi. 
Aylantiruvchi moment qiymati qarshilik momentigacha kamayganda, ya’ni 
M = M
c
bo‘lib, momentlar 
muvozanati tiklanganda, chastotaning ortib borish jarayoni tugaydi va motor berilgan o‘zgarmas 
chastotada ishlay boshlaydi. Tinch turgan motorni elektr tarmog‘iga ulab, uning chatsotasi 
n = 0
dan 
n =