Elektrotehnika va elektronika
Yüklə 7,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
X
ya.d = X ya.q bo‘lgani sababli, reaktiv moment hosil bo‘lmaydi. 12.7-rasm. Ayon qutbli sinxron motorning burchak tavsifi. 12.3. Sinxron motorni ishga tushirish. Sinxron motorlarni ishga tushirishda qo‘zg‘atgich yakori rotorning qo‘zg‘atish chulg‘amiga oldindan ulab qo‘yiladi va stator chulg‘amini elektr tarmog‘iga ulab sinxron motomi asinxron motor singari 165 osongina ishga tushiriladi. Bunda aylanish tezligining ortishi bilan qo‘zg‘atish chulg‘amiga beriladigan o‘zgarmas tok ham asta-sekin ortadi, tezlik sinxron qiymatga yaqinlashganda motor o‘z-o‘zidan sinxronizmga tortiladi [4]. Demak, sinxron motorlarni ishga tushirishda, asosan, asinxron usul qo‘llaniladi. Buning uchun sinxron motorlarning rotori o‘zagiga qo‘zg‘atish chulg‘amidan tashqari, kataksimon qisqa tutashgan chulg‘am ham joylashtiriladi( 12.8-rasm). 12.8-rasm. Sinxron motorlarni asinxron usulda ishga tushirish. Bu chulg‘am ishga tushirish chulg‘ami deb ataladi va uning yordamida sinxron motor asinxron motor singari ishga tushiriladi. Buning uchun, dastavval, uning qo‘zg‘atuvchi chulg‘ami razryad qarshiligiga tutashtirilib, so‘ngra stator chulg‘ami elektr tarmog‘iga ulanadi. Bunda stator chulg‘amidan uch fazali tok o‘tib, natijada n = 60f/p chvstota bilan aylanuvchi magnit maydon hosil bo‘ladi. Statorning aylanuvchi magnit maydonning rotordagi qisqa tutashgan chulg‘am bilan kesilishi natijasida bu chulg‘amda EYuK va, demak, tok hosil bo‘ladi. Rotordagi tok bilan aylanuvchi magnit maydon o‘zaro ta’siri natijasida rotor n p =0,95n chastota bilan aylana boshlaydi. Sinxron motori rotorining n p chastotasi asinxron, ya’ni sinxronmas chastota deb ataladi. Asinxron chastota bilan aylanayotgan rotorning qo‘zg‘atuvchi chulg‘amini razryad qarshiligidan ajratib, unga o‘zgarmas tok berilsa, u holda stator va rotor magnit maydon qarama-qarshi qutblarining o‘zaro tortishish kuchi ortib, rotor sinxron chastota bilan aylana boshlaydi. Sinxron motorni asinxron usul bilan ishga tushirishda uning qo‘zg‘atuvchi chulg‘amida katta EYuK hosil bo‘ladi. Chulg‘am izolyatsiyasiga bu |