Elektrotexnika, elektromexanika va elektrotexnologiya

O‘zgaruvchan tok cho‘lg‘ami hosil qilgan aylanuvchi magnit maydoni.

O‘zgaruvchan tok mashinasining cho‘lg‘ami aylanuvchan magnit maydon hosil qiladi. Agar mashina ikki qublari bo‘lib uch fazali tokka ulangan bo‘lsa ikki qutbli aylanuvchi magnit maydon hosil bo‘ladi. Bunda tok bir marta o‘zgarish davrida magnit maydon 2τ ga yoki 360^o ga buriladi. Magnit maydonning aylanish tezligi n₁=f₁ ayl/sek, bu yerda f₁-stator tokining aylanish chastotasi. Magnit maydon stator cho‘lg‘amining fazalarini ketma-ketlik AVS tartibi bo‘yicha aylanadi. Magnit maydonning aylanish yo‘nalishini teskari tomonga o‘zgartirish uchun stator ulangan tarmoqning ikkita fazalarini o‘rinlarini o‘zgartirish kifoya. 2r=4 bo‘lganda qutb bo‘linmasi aylana uzunlinining 1/4 ga teng bo‘ladi, bunda oddiy uch fazali cho‘lg‘amning har bir fazasi ikkita o‘ramdan iborat bo‘lib, qadami u=τ, va ular bir biriga nisbatan 2τ ga siljigan bo‘ladi. Bu o‘ramlar bir biri bilan ketma-ket yoki parallel ulanishi mumkin.Uch fazali cho‘lg‘amning fazalar va ulanishlari AVS uchlari bir biriga nisbatan 120^o ga burilgan yoki bunday holda aylana uzunligining 1/6 bo‘lagiga teng. Bunday cho‘lg‘am 2r=4 qutbli magnit maydonni hosil qiladi. Bu maydon ham aylanuvchan bo‘lib, tokning bir marta o‘zgarish davri ichida 2τ ga buriladi. Maydon tezligi

n₁=
umuman 2r=6,8,10,...va x.k. cho‘lg‘amni tayyorlash mumkin.U holda magnit maydonni va tokning tarqalish egri chizig‘i r juft qutbli bo‘ladi. Magnit maydon n₁=f₁/r ayl/ sek tezlik bilan aylanadi. Statorning aylanasi bo‘yicha magnit maydonning chiziqli tezligi Ω=πDn₁= 2rτ f₁/r=2τ f₁. Cho‘lg‘amlarni loyihalashda magnit oqimning induksiyasi aylana bo‘ylab havo bo‘shlig‘ida sinosoidal qonun bo‘yicha tarqalishini ta’minlash tadbirlari hisobga olinidi.


Asinxron mashinaning ishlash prinsipi va ish rejimlari

Agar uch fazali qisqa tutushgan rotorli asinxron mashinaning stator cho‘lg‘ami uch fazali sinusoidal kuchlanish manbaiga ulangan bo‘lsa stator cho‘lg‘ami F₁ magnit maydonni hosil qiladi. Magnit oqim F₁ aylanayotganda rotorning qisqa tutashgan cho‘lg‘amini o‘tkazgichlarida Ye₂ EYuK ni induksiyalaydi. Bu EYuK qo‘zgalmas rotori (n=0) qisqa tutashgan cho‘lg‘amda chastotasi U₁ kuchlanishning chastotasiga teng f₂=f₁ bo‘lgan i₂ tokni induksiyalaydi. Bu i₂ tok rotorning qutblar soni 2r ga teng bo‘lgan aylanuvchan F­₂ magnit oqimini hosil qiladi. bu magnit oqimning aylanish tezligi n=0 da

ayl./sek
stator magnit oqimining tezligiga teng.
Shuning uchun F₁ va F₂ lar sinxron tezlik bilan aylanib
mashinaning umumiy magnit oqimi F ni hosil qilishadi.
Qisqa tutashgan rotorning sterjenlarida ko‘p
fazali toklar sistemasi induksiyalanadi, bu toklar