Elmi redaktorlar amea-nın müxbir üzvləri

Kartofdan  «yeralması»  peçenyesiniıı  hazırlanması.  1  ədəd  kartof,  60  q  kərə  yağı, 
zövqünüzə görə duz götürün. Orta ölçülü kartofu yuyun, qurulayın üzərinə kərə yağı sürtün, tavanın 
içində  mətbəx  peçinə  qoyun.  Kartof    biĢib  yumĢaq  hala  düĢdükdən  sonra  götürün.  Onu  yarıya 
bölərək duzlayıb üzərinə kərə yağı sürtüb isti halda süfrəyə verin. 
 
Badımcan – Solanum melongena L. 
 
Badımcan cinsinə daxil olan növlərdən biri də badımcan - S. melongena L.-dir. Bu çoxillik, 
istisevən, mədəni halda becərilən tərəvəz bitkisidir. Bitkinin əsas vətəni olan Hindistan ərazilərində 
yabanı  növünə  rast  gəlmək  olar.  Bitkinin  mədəni  halda  Çində  və  Misirdə  əkilib-becərilməsi 
haqqında məlumat verilir. Orta əsrlərdə isə Ġtaliyada, Ġspaniyada və nəhayət qısa bir zamanda bütün 
Avropa  ölkələrinə  yayılaraq  becərilməyə  baĢlanmıĢdır.  Amerika  qitəsinə  səyahət  edən  X.Kolumb 
özü  ilə  bu  qiymətli  bitkini  də  ora  aparmıĢdı.  200  il  bundan  qabaq  bu  gəzəyən  ―hörmətli  qonaq‖ 
Türkiyəyə, Qafqaza, sonra da Rusiya ərazisinə gəlib çıxmıĢdır. 
Düzdür, ilk  vaxt tərəvəz əkməklə məĢğul olanlar hələ bu  «göy qonaqla» asanlıqla dil tapa 
bilməmiĢdilər. Tropik ölkələrin «sakini» olan badımcan bitkisinin birdən-birə Ģimala gəlib çıxması 
çoxlu çətinliklərlə qarĢılaĢdı. Ġlk vaxtlar badımcan Rusiyanın orta ərazilərində ancaq istixanalarda 
yetiĢdirilirdi.  Badımcan  Rusiya  ərazisində  özünü  çox  ―Ģıltaq‖  aparmasına  baxmayaraq,  ruslar  onu 
yunan balqabağı kimi sevməyə baĢladılar. 
Ġlk  əvvəl  badımcan  vətəni  sayılan  Hindistan  və  Çin 
xalqları  tərəfindən  ancaq  müalicə  məqsədələri  üçün  istifadə 
olunurdu.  Bu  ölkələrdə  badımcan  qida  kimi  aterosklerozdan 
əziyyət çəkən xəstələrə verilir, infarktın qarĢısını almaq üçün 
profilaktik  vasitə  kimi  istifadə  edilirdi.  Bitkinin  yumĢaq 
meyvəsinin  tərkibindəki  pektin  maddəsi  xolesterini  həll  edib 
orqanizmdən 
kənarlaĢdırır. 
Damarların 
divarlarını 
tullantılardan  təmizləyir  və  onların  elastiklik  qabiliyyətini 

---

200 
 
artırır və kapilyarları möhkəmləndirir. Badımcanın 90%-ni su, 2,5-4,0%-ni Ģəkər, 
 
1,5%-ni  sellüloza,  0,5%-ni  pektin  C,  PP  və  B  qrupu  vitaminləri,  A  provitamini,  çoxlu  miqdarda 
kalium, bunlardan baĢqa fosfor, kalsium, manqan, kobalt, dəmir makro- və mikroelementləri, zülal, 
sulu  karbohidratlar,  xüsusi  müalicəvi  keyfiyyətə  malik  melogen  (solanin)  və  s.  maddələr  aĢkar 
edilmiĢdir.  Uzun  müddət  badımcandan  qida  kimi  istifadə  edildikdə  qanda  piyin  və  xolesterinin 
kəskin  surətdə  azalması  müĢahidə  edilmiĢdir.  Badımcan  orqanizmdə  gedən  su-duz  mübadiləsini 
nizamlayır,  orqanizmi  artıq  sidik  turĢularından  azad  edir.  Tam  yetiĢmiĢ  meyvəsi  dalağın,  beyin 
iliyinin  fəaliyyətinə  kömək  edir,  qanda  hemoqlobini  artırır,  aybaĢı  qanaxmaları  zamanı  baĢ  verən 
ağrıları  sakitləĢdirir.  Badımcanın  buxarda  və  adi  halda  biĢirilmiĢindən  hamilə  qadınlara  və  kiçik 
yaĢlı uĢaqlara verdikdə uĢaqlar gumrah və xarici mühitin zərərli təsirlərinə qarĢı davamlı olurlar. 
Diqqət!   Badımcanın tərkibində solanin maddəsi olduğu üçün o orqanizmi zəhərləyə bilər. 
Ona görə də badımcanı çiy halda yemək məsələhət görülmür. 
Badımcanın  tərkibi  kalium  duzları  ilə  zəngin  olduğundan  ürəyin  fəaliyyətinə  təsir  edir, 
orqanizmdə olan artıq suyun kənar edilməsində mühüm rol oynayır. Buna görə də, skleroz baĢlanan 
yaĢlı adamlara və ürək-damar çatıĢmazlığından əziyyət çəkən xəstələrə badımcandan pəhriz qidası 
kimi vermək məsləhət görülmür.