Tütün limanı
S
amsun hava limanının çıxış qapısından yeddi
-s
əkkiz addım aralanmışdım ki,
arxadan kims
ə
adımı çağırdı.
Z
ərif qadın səsi idi. Dayanıb geri döndüm.
–
Yaşar müə
llim deyilsiniz?
–
S
ə
sin yiy
ə
si dill
ə
ndi v
ə
qarşı
-
qarşıya dayandıq.
Başımla “hə” deyib onu tanımağa çalışdım.
–
Dey
ə
s
ə
n, m
əni tanımadınız? Mən sizi üç saat qabaq İstanbul hava alanında
gend
ən gördüm. Ancaq yaxınlaşmağa ürə
k el
ə
m
ə
dim.
Bilm
əzdim ki, yol yoldaşıyıq, eyni yerə
g
əlirmişik.
Qadının üz cizgilə
ri ala-
tala yadıma düşürdü. Ancaq yaddaşımın hansısa künc
-
bucağında qalaqlanmış tanış cizgilər arasından bu qadına aid olanları hə
l
ə
tam yığıb
yığışdıra bilmirdim.
Onu x
əyalımda tam bə
rpa etm
ə
y
ə
sanki xırdaca bir təkan lazımdı. Cavab vermə
k
ə
v
ə
zin
ə
gülüms
ə
yirdim.
–
Yadınızda q
almaram. H
ə
yatda c
ə
mi birc
ə
d
ə
f
ə
üz-üz
ə
g
əlmişik. İki
-üç k
ə
lm
ə
danışmışıq. O da... –
Ani fikr
ə
getdi
–
on dörd il
ə
vv
ə
l. Heç sizi unutmuram.
Dey
ə
s
ən, qadın mə
ni ovsuna salmaq ist
ə
yirdi.
Gümanım o qə
d
ər uzağa getməmişdi. İndi gə
l tap görüm on dörd il
ə
vv
ə
l kiminl
ə
v
ə
harada iki-üç k
ə
lm
ə
k
ə
smis
ə
n.
Amma qadın üzdə
n m
ə
n
ə
çox yapışıqlı görünürdü. Belə
m
ə
sum v
ə
h
ə
r ilm
ə
si
titr
ə
y
ən hissiyatlı üz addımbaşı adama rast gə
lmir.
O, nazlandı, gözlə
ri süzüldü:
–
Cox başınızı sındırmayın. Deyim kimə
m?
Tapança kim
i açıldım:
–
N
əzrin xanımsınız! “Teleteatr”da, televiziya verilişinin çəkilişində
görüşmüşdük.
O, güldü, düz tapmışdım.
Ür
ə
kl
ə
ndim.
–
On dörd il yox, d
əqiq deyim, bu gün oktyabrın iyirmi ikisidirsə, onda düz on beş il
altı ay bundan qabaq üz
-üz
ə
g
əlmiş
ik.
–
N
ə
d
əqiq danışırsınız?
–
O gün s
ə
h
ə
r m
ənim qızım anadan olmuşdu. Xə
st
əxanadan birbaşa “Teleteatr”a
ç
əkilişə
g
əlmişdim. Ona görə
d
ə
tarixç
ə
d
əqiq yadımdadır.
–
Onda m
ə
n ilk elmi m
ə
qal
ə
l
ərimi yazırdım.
–
M
ə
n d
ə
.
–
İllə
r n
ə
tez ötüb keçdi?!
–
Dem
ə
yin...
–
Ç
əkilişdə
n qabaq s
ə
hn
ə
d
ə
gözl
ə
nilm
ə
d
ə
n m
ə
n
ə
yaxınlaşdınız. Gülümsə
y
ə
-
gülüms
ə
y
ə
“Gəlin tanış olaq, mənim adım....” Adınızı çə
kdiniz. M
ə
n d
ə
adımı dedim.
Qısa çıxışım yazılmış və
r
ə
qi c
ə
sar
ə
tl
ə
ə
limd
ən alıb birnə
f
ə
s
ə
oxudunuz v
ə
ə
da il
ə
geri qaytar
dınız. Üzünüzün turşumağından, lovğa gedişinizdən hiss etdim ki, yazım
xoşunuza gə
lm
ə
di. Sizd
ə
n incidim. Onsuz da h
ə
y
əcanlı idim. Qə
h
ə
r m
əni boğurdu.
Xoş sözə
el
ə
ehtiyacım vardı ki... Siz mə
n
ə
yaxınlaşanda elə
bilmişdim, istə
yim
yerin
ə
yetdi, m
ə
n
ə
ür
ə
k-dir
ə
k ver
ən tapıldı.
–
H
ə
l
ə
d
ə
incikliyiniz davam edir?
–
H
ə
,
–
qadın kövrə
k s
ə
sl
ə
dedi
–
onda gözl
ə
yirdim ki, ç
əkilişdə
n sonra könlümü
alacaqsınız. Amma bunu etmədiniz. Axı, mə
n
ə
söz tez d
ə
yir.
Çiyinl
ə
rimi ç
ə
kdim:
–
Vallah, m
ə
n heç bunun f
ə
rqind
ə
olma
mışam. –
Yarızarafat ə
lav
ə
etdim.
–
On beş il
altı ay sonra üzr istə
s
ə
m, yerin
ə
düşə
rmi?
Qadın gülümsündü:
–
Üzr ist
ə
m
ə
y
ə
t
ə
l
ə
sm
ə
yin.
Ani pauza verib soruşdum:
–
Sizi qarşılayan olacaq?
–
Yox, qarşılanmağı sevmirə
m. Özüm taksiy
ə
minib ged
ə
c
ə
y
ə
m.
–
Hansı otelə
düşə
c
ə
ksiniz?
–
“Böyük otel”ə
.
–
M
ə
n d
ə
“Böyük otel”də
qalacağam.
–
Yolumuz birdir ki...
Biz taksiy
ə
minib arxa oturacaqda
ə
yl
əşdik. Gözüm yan
-yör
ə
d
ə
qalmışdı.
Qadın soruşdu:
–
Burada birinci d
ə
f
ə
nizdir?
–
H
ə
–
dedim,
–
Sabahdan başlanacaq iqtisadi forumda iştirak edə
c
ə
y
ə
m, h
ə
l
ə
üç
gün buradayam.
–
V
ə
ona baxdım. –
Bilmir
əm soruşmaq lazımdırmı, Siz...
–
M
ə
n
–
qadın dillə
ndi
–
19 Mayıs Universitetində
üç gün t
ə
l
ə
b
ə
l
ə
r
ə
mühazir
ə
oxuyacağam.
Biz otel
ə
çatanda gün günortadan
əyilmişdi. Axşam saat altıya otelin foyesində
görüş təyin edib, buralarda deyildiyi kimi, odalarımıza çə
kildik.
Yuyunub dinc
ə
lm
ə
k ist
ə
dim. S
ə
h
ə
rd
ən yolda idim. İki reys dəyişmə
kl
ə
Bakıdan
buraya g
əlib çatınca amanım kəsilmişdi.
Suyun altına girdim. Qadın fikrimdə
n
çıxmırdı. İllə
r uzunu kimins
ə
düşüncə
l
ə
rind
ə
yaşayasan, amma özünün xə
b
ə
rin olmaya, q
ə
rib
ə
dir.
Gör
ə
s
ə
n, niy
ə
onun yadında belə
qalmışam? Xırda bir inciklikdə
n ötrümü? Bu, ola
bilm
ə
z. B
ə
lk
ə
m
ə
n
ə
vurulubmuş?
B
ə
lk
ə
“Teleteatr”da ona yaxınlaşanda baxışımda, duruşumda, danışığımda nə
s
ə
sezilibmiş?
Sudan çıxdım və
qurulanıb yerimə
uzandım. Yaddaşımla ə
ll
əşirdim. Bu nə
h
ə
ng
arxivi
ə
l
ə
k-v
ə
l
ə
k el
ə
m
ə
kd
ə
ydim.
Aha, yavaş
-
yavaş yadıma düşürdü, mə
n onu gend
ə
n gör
ə
nd
ə
istil
ənmişdim.
Onun n
ə
cib h
ə
r
ə
k
ə
tl
ə
ri, m
ə
lah
ətli görünüşü hisslərimi oynatmışdı.
B
ə
lk
ə
d
ə
el
ə
ona gör
ə
tanış olmaq, ünsiyyət yaratmaq üçün yaxınlaşıb verilişdə
ed
ə
c
əyi çıxışın mə
tnini ondan ist
əmişdim.
M
ə
tni diqq
ə
tl
ə
oxusam da, m
əni tutmamışdı. Bir kə
lm
ə
d
ə
dem
ə
d
ə
n v
ə
r
ə
qi yiy
ə
sin
ə
qaytarıb aralanmışdım.
Ancaq onda özüm
ə
yer tapa bilmirdim. İki daşın arasında başı çəkilişin hazırlıq
işlə
rin
ə
qarışmış aparıcı dostum Ağamirdən pıçıltı ilə
soruşmuşdum ki, bu qız kimdir,
n
əçidir? “Gənc alimdir” –
demişdi.
“Teleteatr”da çəkiliş necə
keçdi, bilm
ə
dim.
Ç
əkilişdən sonra xanım tez
-t
ə
l
əsik çıxıb getdi. Özümdən asılı olmayaraq onun
ardınca qapıdan çıxdım.
Çöld
ə
o, gözüm
ə
d
ə
ym
ədi. Qapıda dayanıb Ağamiri gözlə
dim.
Dey
ə
s
ə
n, m
ə
qs
ə
dim onunla g
ə
zib-
dolanmaq, çayxanaların birində
oturub çay içm
ə
k
yox, N
ə
zrin
haqqında nə
s
ə
öyr
ə
nib bilm
ə
kdi.
Ağamir içimi qırdı:
–
Göz
əl qadındır. –
dedi
–
İyirmi beş yaşı var. Ala
-
babat yazır. Ərdədir. Əri ilə
redaksiyaya g
əlmişdi, efirə
çıxmaq istə
yini bildirdi.
Sözünü yer
ə
salmadım, qoy ruhlansın. Hiss edirə
m ki,
əri çox qısqancdır, bir an onu
gözd
ən qoymur. İmkan versə
ydim, s
ə
hn
ə
d
ə
d
ə
arvadının yanında oturardı.
Y
ə
qin ki, s
ənin ona yaxınlaşıb kə
lm
ə
k
ə
sm
ə
yinin d
ə
hesabını ə
ri N
ə
zrind
ə
n
soruşacaq.
Əri salonda tamaşaçıların arasında idi. Onun arvadının sağına
-
soluna baxmağını
gör
ə
ydin.
Soruşdum:
–
B
ə
s n
ə
ə
c
əb xanımının efirə
çıxmasına razı olur?
Ağamir dedi:
–
Qısqanc kişi güclü ə
r dem
ə
k deyil,
ə
ksin
ə
, bu
ə
f
əllik, yaramazlıq ə
lam
ə
tidir.
Bir müdd
ə
t N
ə
zrini adda-budda efird
ə
gördüm. Sonralar o, yoxa çıxdı. Ağamirdə
n d
ə
on
un haqqında bir şey soruşmadım.
N
əzrin haqqında bildiyim bundan artıq deyildi.
Axşam saat altıda otelin foyesində
görüşüb şə
h
ə
ri g
ə
zm
ə
y
ə
çıxdıq.
–
M
ən bu şə
h
ə
rd
ə
bir neç
ə
d
ə
f
ə
olmuşam. Üç
-
dörd baxılmalı yeri var. Mə
nim
ə
n çox
xoşuma gə
l
əni Atatürkün başının də
st
ə
sil
ə
Tütün isk
ə
l
ə
sind
ə
n,
–
isk
ə
l
ə
–
limana
deyirl
ər, qadın izah etdi –
çıxmasını tə
svir ed
ən görüntüdür. İstiqlal savaşçılarının
mumdan düz
əldilmiş heykə
ll
ə
ri o q
ə
d
ər canlıdır ki, kə
nardan baxanda el
ə
bilirs
ə
n,
doğrudan da bu də
qiq
ə
onlar “Bandırma” gə
misind
ə
n sahil
ə
ayaq basıblar. Yə
qin ki,
bilirsiniz
–
dey
ə
o,
ə
lav
ə
etdi
–
Mustafa Kamal Atatürk İstiqlal savaşını Samsundan
başlayıb.
Mızıldandım:
–
Əlbə
tt
ə
, bilir
ə
m.
Gülüms
ə
yib dedi:
–
Bu şə
h
ə
rd
ə
bir deyim var. H
ə
m
ə
n abid
ə
y
ə
ilk d
ə
f
ə
baxanlardan birinin sözüdür,
adamların dilinə
düşüb.
Maraqla soruşdum:
–
O n
ə
deyimdir el
ə
?
–
Kim v
ə
ziyy
ə
td
ən narazı olursa, deyir: “Atatürkün Qara də
nizd
ə
n Samsuna bir d
ə
çıxması lazım.”
Qımışdım.
–
Amma doğrudan da hə
yatda h
ə
r k
əsin bir Tütün limanına ehtiyacı var –
bunu
dey
ə
nd
ə
N
əzrin xanımın sə
sin
ə
nisgil qonmuşdu.
Biz g
ə
z
ə
-g
ə
z
ə
onun dediyi yer
ə
g
ə
ldik.
–
Lap xanım Tüssonun fiqurlarına oxşayırlar –
dedim.
Qadın dillə
ndi:
–
Bu fiqurlar gend
ə
n daha qüsursuz görünürl
ə
r.
–
Deyirsiniz yaxına getmə
y
ə
k?
–
Onsuz da Samsunda bütün m
ə
d
ə
ni t
ə
dbirl
ərin proqramına buranın, bir qə
d
ə
r
aralıda, külə
k tutmayan yerd
ə
sahil
ə
b
ərkidilmiş “Bandırma” gə
mi-muzeyinin
g
əzintisini salırlar. Sizə
d
ə
sabah-
birigün şə
h
ə
ri göst
ə
r
ə
c
ə
kl
ə
r.
Hava xoş olduğuna görə
biz abid
ənin yaxınlığındakı yay kafesində
ə
yl
əşdik. O,
meyv
ə
şirə
si iç
ə
si oldu, m
ə
n çay.
Günorta olmuş söhbə
timizi davam etdirm
ə
k ist
ə
dim:
–
Sizd
ə
n üzr ist
ə
m
əyin vaxtı yetişibmi?
Qadın ah çə
kdi:
–
O bir xatir
ə
dir. Xatir
ə
y
ə
heç n
ə
ə
lav
ə
etm
ə
k olmaz. Ets
ə
k d
ə
, yamaq kimi görün
ə
r.
Ancaq bizim h
ə
m
ən ani görüşümüzün davamı uzun çə
kdi. Siz
ə
rast g
ə
ldiyim gün
ə
minn
ətdarlıq hissilə
yanaşdığım vaxtlar olub. Siz mə
nim taleyimd
ə
dönüş yaratdınız.
M
ə
n özüm sizi istinadgah seçdim.
Quruyub qalmışdım. Bu qadın nə
sayıqlayırdı?
–
M
ə
n sizi köm
ə
y
ə
çağıra bilə
rdim. B
ə
lk
ə
d
ə
m
əni hansısa çə
tinlikd
ə
n qurtara
bil
ə
rdiniz.
–
B
ə
s niy
ə
çağırmadınız?
–
M
ə
s
ə
l
ə
ni uzatmaq ist
ə
m
ə
dim.
–
Çox üstüörtülü danışırsınız.
O, n
ə
f
ə
sini d
ə
rdi v
ə
yumşaqca dedi:
–
Hövs
ə
l
ə
niz olsun. Efird
ə
“Xə
b
ə
rl
ər” proqramına baxmırsınız. Mə
n öz taleyimd
ə
n
danışıram.
Onu haqlı çıxartmağa çalışdım:
–
H
ə
, düz deyirsiniz. Ah-
ufsuz, pauzasız, göz yaşısız nə
xatir
ə? Bağışlayın!
–
Sizd
ə
n incikliyim bitib. Özü d
ə
çoxdan. Danışacaqlarımı hara istə
s
ə
niz, yoza
bil
ə
rsiniz
M
ə
n susdum, dey
ə
s
ə
n yerin
ə
düşə
c
ə
k sözl
ə
r m
ə
nd
ən qaçaq düşmüşdü.
Qadın gözlə
rini bir nöqt
ə
y
ə
zill
ə
di. El
ə
bil h
ə
m
ə
n nöqt
ə
d
ə
o, baş vermiş hadisə
l
ə
ri
t
ə
z
ə
d
ə
n görürdü.
–
O günd
ə
n sonra
–
qadının səsi eşidildi –
günüm göy
ə
skiy
ə
büküldü.
“Teleteatr”dan evə
kor-
peşman qayıtdım. Ərimin qısqanclığı fontan vurmuşdu.
Onsuz da o, m
ə
n
ə
göz verib işıq vermirdi. Ancaq hə
m
ə
n gün sizin m
ə
n
ə
yaxınlaşıb
k
ə
lm
ə
k
ə
sm
ə
yiniz,
ə
limd
ə
n v
ə
r
əqi alıb oxumağınız, mə
nim gülüms
ə
m
ə
yim
ə
rimi cin
atına mindirmişdi. Yol boyu deyindi, evdə
d
ə
yatana q
ə
d
ə
r sakitl
əşmə
di. Ert
ə
si gün
axşam efirdə
görün
ə
nd
ə
n sonra
–
onu deyim ki, operator m
ə
ni tez-tez göst
ə
rirdi
–
bir neç
ə
telefon z
ə
ngi g
ə
ldi. H
ə
r d
ə
f
ə
d
ə
st
ə
yi
ərim götürürdü. Hamısı özümüzünkülə
r
idi, m
ə
ni t
ə
brik edirdil
ə
r. Ancaq sonuncu z
ə
ng ed
ə
n s
ə
s
ini çıxartmırdı. Ərim nə
q
ə
d
ər “Alo! Alo!” desə
d
ə, qarşı tə
r
ə
f susurdu. Gözl
ə
ri h
ə
d
ə
q
ə
sind
ən çıxan ə
rim
d
ə
st
ə
yi telefonun üstün
ə
atdı. Anonim zə
ng bir neç
ə
d
ə
f
ə
t
ə
krar olundu. Bel
ə
v
ə
ziyy
ə
td
ə
manyakcasına qısqanc olan birisi özünü necə
aparar? M
ə
n
ə
dişini
n
dibind
ən çıxanı dedi və
axırda ilan kimi sancdı:
–
H
ə, “Teleteatr”ın sə
hn
ə
sind
ə
s
ə
ninl
ə
xısınlaşan oğlandan elə
dün
ə
nd
ə
n
şübhə
l
ənmişdim. Zə
ng ed
ə
n odur, alçaq s
əsini çıxartmır. Yə
qin el
ə
bilib bu gün evd
ə
yoxam. Daha bilmir ki, s
ə
f
ə
rimi s
ə
nin televiziy
adakı sarsaq çıxışına görə
t
ə
xir
ə
salmışam.
O, doğrudan da iki günlük Tiflisə
getm
ə
li idi, ancaq m
ənim ucbatımdan sə
f
ə
rini g
ə
l
ə
n
h
ə
ft
ə
y
ə
saxlamışdı.
M
ə
n özümü t
ə
miz
ə
çıxarmaq istə
dim:
–
O z
ə
ng el
ə
y
ə
n m
ə
n deyildim.
Qadın tə
mkinl
ə
cavab verdi:
–
M
ə
n bilirdim z
əng oğrusu kimdir. Bu, qonşu binada yaşayan ağıldanseyrə
k bir
yeniyetm
ə
oğlandı. Mə
n
ə
vurulmuşdu. Bir
-iki d
ə
f
ə
h
ə
y
ə
td
ə
qabağımı kəsmişdi.
İnadından dönmədiyini görüb onu acılayandan sonra anonim zə
ng
ə
keçmişdi. Baş
qoşmurdum. Fikirləşirdim ki, tez
likl
ə
h
ə
v
ə
sd
ən düşə
c
ək. Ərim özündə
n uydururdu,
yelbeyin onun hara ged
ə
c
ə
yind
ə
n x
ə
b
ə
r tuta bilm
ə
zdi.
–
B
ə
s niy
ə
bu sirri açmırdınız?
–
Ərimin maymaqlığını bilirdim. Sə
s-
küy salıb mə
ni m
ə
hl
ə
d
ə
biabır edə
rdi.
–
Bird
ə
n
ə
rin g
ə
lib m
ənim yaxamdan yapışaydı?
Sualım lap şit çıxdı. Özümdə
n z
ə
hl
ə
m getdi.
Qadın dik üzümə
baxıb soruşdu:
–
Qorxardın?
Qadın, bilmə
dim, ya q
ə
sd
ə
nmi, ya o ill
ə
r
ə
qayıtdığındanmı birdə
n-bir
ə
“Sən”ə
keçmişdi. Bu anda o, necə
d
ə
m
ə
sum görünürdü.
M
ə
n çiynimi ç
ə
kdim:
–
İndi “Qorxmazdım” demə
y
ə
n
ə
var ki? H
ər şey olub
-bitib. Amma o zaman özümü
nec
ə
aparırdım, deyə
bilm
ə
r
ə
m.
Dey
ə
s
ən, cavabım onun xoşuna gə
ldi.
Qadın dillə
ndi:
–
T
ə
sdiq v
ə
inkar etm
ə
s
ə
m d
ə
, sevinirdim ki, o, s
ənin adını çə
kir. M
ə
n h
ə
m
ə
n vaxta
q
ə
d
ə
r dayaq nöqt
əmi tapa bilmirdim. Ərim özü mə
nim üçün
əlyeri uydurmuşdu.
Susmağım onu öz qondardığına inandırmışdı. Evdə
dığ
-
dığ üç ay çə
kdi.
–
Telefon z
ə
ngl
ə
ri yen
ə
davam edirdi?
–
H
ə
...
–
H
ə
m
ən yelbeyin oğlanın valideynlə
ri il
ə
danışıb bunun qabağını ala bilə
rdin.
–
Özüm ist
ə
mirdim. H
ətta, axır
-
axırda o zə
ngl
ər üçün darıxırdım da.
–
Niy
ə
?
–
Ərim elə
bilirdi ki, m
ə
nim l
ə
yaq
ə
timi t
ə
kc
ə
o qoruyur. Bu, m
ə
ni
əzirdi. İstə
yirdim
qısqanc kişi daha çox şübhə
l
ə
nsin, m
ə
ni gözd
ən qoymasın, gecə
-gündüz izl
ə
sin v
ə
öz axmaqlığını daha tez anlasın. Ancaq mə
n dey
ən olmadı. Qısqanclıq ağır xə
st
ə
lik
imiş. Bu xə
st
əliyi yalnız ayrılıq sağalda bilərmiş. Axırda duruş gə
tir
ə
bilm
ə
dim.
Boşandıq.
–
Üşümürsə
n?
O, üşə
ndi:
–
Hava döndü. Əynim elə
d
ə
qalın deyil. Bə
lk
ə
bir az g
əzişə
k.
Ay
ağa durduq. Otelə
sarı xırda addımlar atmağa başladıq.
–
H
ə
, yeri g
əlmişkən soruşum –
qadın dillə
ndi.
–
Ağamir müə
llimd
ə
n n
ə
x
ə
b
ə
r? Bir
vaxtlar o, m
ə
nim
ə
limd
ə
n tutub efir
ə
çıxardıb, ürə
k-dir
ə
k verib.
M
ə
n astaca dedim:
–
Üç ildir ölüb.
Qadın ah çə
kdi:
–
Üzün
ə
üz tutduqlarımdan biri də
getdi... Keçmişimiz qəbristanlığa dönür... Çə
tindir!
Yavaş
-
yavaş qadının üzü sakit ifadə
alırdı. Sanki o, keçmişə
aid düşüncə
l
ə
rinin
sonuncularını xatirə
r
ə
fin
ə
qoyub bugünün s
ə
thin
ə
çıxırdı.
–
H
ə
–
N
əzrin xanım
dill
ə
ndi
–
qayıdaq bu günə
. H
ə
yat sonsuz bir t
ə
f
ərrüatdır. Adam
h
əmişə
hadis
ə
l
ə
rin içind
ə
olmaq ist
ə
yir. H
əyatın ən qızğın və
ən maraqlı yeri indidir.
Ani pauzadan sonra o,
ə
ll
ə
ri il
ə
nazik penc
ə
yini
ə
ynin
ə
daha da kip oturdub
pıçıldadı:
–
Dey
ə
s
ən, üşüyü
r
ə
m. X
ə
st
ə
l
ə
nm
ə
s
əm yaxşıdır. Sinoptiklə
r bu günl
ə
rd
ə
havanın isti
keç
ə
c
əyini bildirmişdi. Sə
f
ə
r
ə
özüml
ə
plaş götürməmişə
m.
–
Ged
ək mağazada sə
n
ə
plaş axtaraq!
Bilmir
ə
m heç niy
ə
q
ə
fild
ə
n bel
ə
dedim.
O, uşaq kimi sevindi:
–
Ged
ə
k gör
ək yüngülvari bir şey tapırıqmı?
Yola çıxıb taksi saxlatdırdıq. Sürücü istə
yimizi öyr
ənib, bizi çarşıya apardı.
Çarşıda qadın geyimlə
ri bölm
ə
sind
ə
n N
əzrin xanım açıqrə
ngli, nisb
ə
t
ə
n ucuz bir
göd
ə
kç
ə
seçdi. Bu paltar ona çox yaraşdı.
Onu çox ç
ə
tinlikl
ə
razı salsam da, gödə
kç
ə
nin pulunu m
ə
n verdim.
O:
–
Kimins
ə
m
ə
nim yerim
ə
pul öd
ə
m
əsini çoxdan yadırğamışam –
dedi v
ə
zarafatla
ə
lav
ə
etdi:
–
Amma s
ə
nd
ən bir nişanə
qalsa yaxşıdır. Axı, sə
n m
ənim on beş il, altı
aylıq tanışımsan. Hə
m d
ə
–
güldü
–
dayaq nöqt
ə
m...
Axşam yemə
y
inin vaxtı idi. Çarşıdan çıxıb azacıq aralıdakı balıq restoranında üz
-
üz
ə
ə
yl
əşdik. Adama bir lə
vr
ək qızartması və
“Koka
-
kola” sifariş verdik.
İçə
rid
ə
alaqaranlıq idi. Şam işığında oturmuşduq. İndi qadının üzünü bütöv
görürdüm. Şamın titrə
y
ən şölə
l
ə
ri on
un alnında, yanaqlarında, çə
n
ə
sinin ucunda tül
kimi yell
ənirdi. Bu yaşda qadınlar şam işığında daha gözə
l görünürl
ə
r.
Gözl
ərimin azacıq zəifliyi onun füsunkarlığını bir az da artırırdı.
Qadının dodaqlarının tə
rp
ə
nm
ə
yi m
ə
ni x
əyaldan ayırdı. Duruxdum. Elə
bil fikirl
ə
rimi
oxumuşdu, ona heyran olmağıma imkan vermə
k ist
ə
mirdi. Dediyi sözl
ə
r bir an sonra
m
ə
n
ə
çatdı:
–
On birinci ildir Türkiy
ə
d
ə
yaşayıram. İki universitetdə
çalışmışam. İndi
Çanaqqaladayam. Buralara öyr
əşmişə
m.
Xidm
ətçi sifariş etdiklə
rimizi g
ə
tirdi. Sanki o, bugünd
ə
olduğumuzu xatırlatmağa
g
əlmişdi. Deyə
s
ən, keçmişə
qayıtmaq heç cür mümkün olmayacaqdı. Musiqi sə
si,
şam, çə
ng
ə
l-
bıçaq, pə
rd
ə
l
ər keçmişin yolunu bağlamışdı.
–
Qara d
ənizin balıqları dadlı olur –
qadın qolaysız bir cümlə
fırlatdı.
Lap söndüm. Fikrimd
ə
n keçdi ki, söhb
ət balıqlardan başlandısa, yönlü bir yerə
gedib
çıxmayacaq. Ancaq özümü sındıra bilmə
zdim.
O axşam ordan
-
burdan xeyli danışdıq. Samsunda də
niz
ə
tilov atmış balıqçı
heyk
ə
lind
ən tutmuş Uqo Çavesə
q
ə
d
ə
r.
Gec
ə
saat on bir
ə
işləmiş otelə
döndük. S
ə
h
ə
r onu d
ə
rs, m
ə
ni iclas gözl
ə
yirdi.
Sonrakı iki gündə
başım elə
qarışdı ki, Nəzrin xanımla cə
misi birc
ə
d
ə
f
ə
telefonda
hal-
əhval tuta bildim. Onun da burada işi az deyilmiş.
Üçüncü gün günorta iqtisadi forumun bağlanışı o
ldu. Otel
ə
qayıtdım. Qadının otaq
telefonuna z
əng açdım, cavab gə
lm
ədi. Çarpayıya uzandım. Deyə
s
ə
n, forum boyu
iclaslar, görüşlə
r, q
ə
bullar, g
ə
zintil
ə
r, restoranlar m
əni üzmüşdü. Dincə
lm
ə
k l
ə
zz
ə
t
verirdi.
Bir d
ə
qadına zə
ng etdim. Telefon susurdu.
Üç saat
ə
rzind
ə
mürgü vura-vura h
ər yarım saatdan bir onu telefonla aramağım bir
fayda verm
ə
di.
Haçan yuxuya getmişə
m, x
ə
b
ərim olmayıb. Telefonun sə
sin
ə
yerimd
ən dik atıldım.
N
əzrin xanımın səsi eşidildi:
–
Salam!
Yuxulu olduğumu gizlə
tm
ə
y
ə
çalışaraq
dill
ə
ndim:
–
Salam!
–
Telefonuma n
ə
çox z
ə
ng etmis
ə
n?
–
N
ə
d
ə
n bildin?
–
Z
əng çalıb qışqırmaqdan telefonumun səsi batıb, xır
-
xır xırıldayır.
–
S
ə
n zarafat edirs
ən, doğrudan səni çox aramışam.
–
Bu gec
ə
saat bird
ə
İstanbula uçuram.
–
M
ə
n is
ə
sabah s
ə
h
ə
r. H
ə
l
ə
vaxtımız var.
–
H
ə, saatyarımdan sonra məni aşağıda gözlə
.
–
Danışdıq.
Geyinib deyil
ən vaxtda otelin girişində
olmaq üçün qapıdan çıxmaq istə
yirdim ki,
telefon z
əng çaldı. Də
st
ə
yi götürdüm, yen
ə
N
əzrin xanım idi. O, zarıncı sə
sl
ə
dedi:
–
Xahi
ş edirə
m, m
ə
nim odama g
ə
lin.
Onun öl
əzimiş sə
sind
ə
n narahat oldum v
ə
tez otaqdan çıxdım.
Döym
ə
yiml
ə
qapının açılmağı bir oldu. İçə
ri keçdim.
–
Bird
ə
n-bir
ə
özümü pis hiss etdim
–
dedi,
–
ağrıyıram.
Ağrımağı onsuz da aydın görünürdü.
–
N
ə
d
ə
n ola bil
ə
r?
–
soruşdum.
–
D
ə
qiq bilmir
ə
m, amma son aylarda bir-iki d
ə
f
ə
buna oxşar küt ağrılarım olub. Fikir
verm
əmişəm. Ağrıkə
sici d
ə
rman içm
ə
kl
ə
sovuşdurmuşam.
Ayağa durdum:
–
Onda m
ən qaçım dərman dalınca!
–
H
ə
l
ə
otur,
–
o,
ə
lil
ə
m
ə
n
ə
oturmaq işarə
si verdi,
–
b
ə
lk
ə
ağrı özü keçdi. Ağrıyanda
t
ə
k qala bilmir
ə
m. H
ə
nir ist
ə
yir
ə
m.
Könülsüz
ə
yl
əşdim. Bilmirdim və
ziyy
ə
ti nec
ə
d
əyişim. O da oturub kresloya qısıldı.
Dörd-
beş də
qiq
ə
bel
ə
keçdi. Onun halının ağırlaşdığı gün kimi aydın idi. Dişini dişinə
sıxıb ağrıy
a dözürdü.
Daxil
ə
n hövs
ə
l
ə
d
ən çıxdım:
–
M
ə
nc
ə
, t
əcili yardım çağırmaq lazımdır.
–
Yox! İstə
mir
ə
m! Z
ə
hm
ə
t olmasa, m
ə
n
ə
bir ağrıkə
sici d
ərman tapıb gə
tir.
Yerimd
ən sıçrayıb qapının də
st
ə
yin
ə
əl atdım. Aşağı düşmə
yim, taksiy
ə
minm
ə
yim,
aptekd
ə
n d
ə
rman al
mağım, geri qayıtmağım iyirmi də
qiq
ə
d
ə
n çox ç
ə
km
ə
zdi.
N
əzrin xanımın rəngi boğulmuşdu. Hiss olunurdu ki, ağrıları daha da şiddə
tl
ə
nib. Su
g
ə
tirib tez ona bir d
ə
rman içirdim.
İndi biz dərmanın tə
sirini gözl
ə
m
ə
liydik.
–
N
ə
yaxşı sə
n
ə
rast g
ə
ldim
–
o, za
rıdı.
–
Narahat olma, keçib ged
ə
r. B
ə
lk
ə
çay g
ə
tirdim?
–
Yox, heç n
ə
ist
ə
mir
ə
m.
–
Ağrıkə
sici neç
ə
d
ə
qiq
ə
y
ə
t
ə
sir ed
ə
bil
ə
r?
–
On beş –
iyirmi d
ə
qiq
ə
y
ə
.
–
Çalışaq, dözə
k!
–
M
ən onun ağrılarına şərik çıxmaq istə
dim.
Sözümd
ən qadının dodaqları azacıq qaçdı. Bu mə
n
ə
t
ə
skinlik verdi, dem
ə
li, h
ə
l
ə
onun canında gülümsə
m
ə
y
ə
hey qalmışdı.
On beş
-iyirmi d
ə
qiq
ə
miz h
ə
d
ər getdi. Qadının ağrısı kə
sm
ə
di. Daha da narahat
olmağa başladım:
–
Xahiş edirəm, razı ol, həkim çağırım. Yersiz risk etmə
y
ə
k.
–
H
ə
, s
ə
n dey
ən olsun, çağır.
Resepşinə
z
əng açıb, təcili yardım çağırmasını xahiş etdim.
–
Heç ist
ə
m
ə
zdim ki, s
ə
n m
ə
ni bu halda gör
ə
s
ə
n. Q
ə
rib
ə
dir, x
əyallarımızda həmişə
h
əyatın yaxşı tə
r
əfini düşünürük –
o, kövr
ə
k-kövr
ə
k dedi.
–
Amma q
ə
zavü-q
ə
d
ə
r bizi
tez-
tez peş
iman el
ə
yir.
Ona t
ə
s
ə
lli verm
ə
k ist
ə
dim:
–
Hesab el
ə
y
ə
k ki, indi m
ə
n x
ə
st
ə
l
ənmişə
m, s
ə
n m
ənim yanımdasan.
Bu vaxt qapı döyüldü. Qapını açdım. Gə
l
ə
n t
əcili yardım hə
kiml
ə
ri idi.
Qısa müayinə
d
ə
n sonra onlar N
əzrin xanımı xə
st
ə
xanaya aparmaq q
ərarına
g
ə
ldil
ə
r.
N
əzrin xanım mə
n
ə
baxdı:
–
M
ə
n bu gün mütl
ə
q uçub getm
ə
liy
ə
m.
Zorla gülüms
ə
dim:
–
Əlbə
tt
ə! Əlbə
tt
ə
!
O, tibb bacısının tə
klif etdiyi diyirc
ə
kli x
ə
st
ə
kreslosuna oturmadı, canını dişinə
tutub,
öz ayağı ilə
yanımızca gə
l
ə
r
ə
k ambulansa mindi. M
ə
n d
ə
onun dalınca.
Yol boyu qolundan yapışmışdım.
T
əcili yardım xə
st
əxanasında uca boylu cavan bir hə
kim onu müayin
ə
etdi. Qan
t
əzyiqini ölçdü, qanından analiz götürdü, ağrıkə
sici iyn
ə
vurdu. Sonra m
ə
n
ə
baxıb
“Müsafirsiniz?” –
dey
ə
sordu. M
ən “Bəli” ə
v
ə
zin
ə
“Əvət” dedim. O, gülümsündü və
“Bə
kl
əyin, eşinizin testinin cavabı çıkacak” –
dedi:
N
əzrin xanım onun dediklərini eşitsə
d
ə, canının hayında idi. Mə
n d
ə
üstünü
vurmadım. Xanımın mənim eşim –
arvadım olmadığını hə
kim
ə
anlatmağımın heç bir
m
ənası yox idi
.
Biz divanda yanaşı ə
yl
əşib gözlə
m
ə
y
ə
başladıq.
N
əzrin xanım dedi:
–
Bu q
ə
d
ər qayğıkeş olduğunu bilmə
zdim.
–
Ağrın azalırmı? –
Özümü söhb
ə
tin h
ə
d
ə
find
ən çıxarmaq istə
dim.
–
Yaxşı ki, sən yanımdasan –
o, kövr
əlmişdi –
son ill
ə
r x
ə
st
ə
l
ə
n
ə
nd
ə
el
ə
bilir
ə
m
dünyada heç kimim yoxdur. Bunu oğluma bildirmirəm. Oğlan uşağıdır, böyrümdə
bitib qalmayacaq ki... İndi o, Amerikadadır. Yel universitetində
oxuyur. Qoy özün
ə
bir
gün ağlasın.
Onun gözl
əri dolmuşdu, sə
sinin titr
ə
y
ə
c
ə
yind
ən qorxub, bir anlıq susdu. Mə
n d
ə
danışmağa söz tapmırdım.
Sonra azacıq toxdayıb dedi:
–
H
əyatın qə
rib
ə
işləri var. On beş il yarımdan sonra mə
ni xilas etm
ə
k üçün uzaq,
balaca bir şə
h
ə
rd
ə
peyda olmusan.
Tibb bacısı bizi həkimin yanına çağırdı. Testin cavabı çıxmışdı. Hə
kim
ə
lind
ə
ki
kağıza baxa
-baxa dedi:
–
Korkulu bir şey yok. Qıda borusunda iltihab vardır. Şu kağıtta yazdığım ilacları
alın. İnşallah, sağalırsınız.
Rahat n
ə
f
əs aldıq. Xə
st
əxanadan çıxıb mindiyimiz taksini ə
czaxanaya sürdürdük.
Reseptd
ə
ki d
ərmanları alıb otelə
qayıtdıq. Nəzrin xanım tə
l
əsirdi. O, dirilmişdi, elə
bil
bayaqkı xə
st
ə
deyildi.
Saatına baxdı:
–
Uçağın yola düşmə
sin
ə
bir saat on beş də
qiq
ə
qalır.
–
Narahat olma,
–
dedim
–
oteld
ən hava alanına cə
misi iyirmi d
ə
qiq
ə
lik yoldur.
Çatdırarıq.
O, yuxarı qalxdı. Mən onu aşağıda gözlə
y
ə
c
ə
kdim. Özü bel
ə
ist
ə
di.
Fikrimi m
əşğul edən onu aeroporta tez çatdırmaq idi. Gözüm liftin qapısında
qalmışdı, də
qiq
ə
l
ər uzanırdı.
N
ə
hay
ə
t, N
əzrin xanımı liftdən çıxanların arasında gördüm. Xidmə
tçi onun
çamadanını gə
tirirdi.
M
ənim hesabımla hava alanına bə
rab
ə
r getm
ə
liydik. Ona gör
ə
xidm
ətçi qonağın
yükünü taksiy
ə
yerl
əşdirdikdən sonra miniyin arxa qapısını açıb, Nəzrin xanıma
ə
yl
əşmə
yi t
ə
klif etdim.
O, sağ ə
limi
ə
ll
ə
rin
ə
alıb dedi:
–
G
əl sağollaşaq! Əziyyə
timi ç
ə
kdin. Halal el
ə
.
–
İstə
rdim s
əni hava alanına qə
d
ə
r ötürüm.
–
dedim.
–
Neç
ə
ill
ərdir qarşılanmağı da, yola salınmağı da gündə
likd
ən çıxarmışam. Xahiş
edir
ə
m n
ə
z
ə
r
ə
al, m
ə
n
ə
bu bar
ə
d
ə
daha heç n
ə
dem
ə. Artıq tə
kliy
ə
öyr
əşmişə
m.
Sağ ol! Çanaqqalaya yolun düşsə
, m
ə
n
i ara. Ünvanım sə
nd
ə
var. H
ə
l
ə
ki Bakıya
g
ə
lm
ə
k fikrim yoxdur. G
ə
ls
ə
m, mütl
əq görüşə
c
əyik. Bu görüş mə
n
ə
h
ə
l
ə
on beş il
b
ə
s el
ə
y
ə
r.
Başqa söz tapmadım:
–
B
ə
lk
ə
on beş il altı ay demə
k ist
ə
yirdin?
Gülüşdük.
O, g
ənc qız kimi pə
nc
ə
l
ə
ri üst
ə
qalxıb üzümdə
n öpdü v
ə
iti addımlar ataraq taksiyə
mindi.
M
ə
n sabah s
ə
h
ə
r reysi il
ə
uçmalı idim. Sabaha hə
l
ə
çox vardı.
Dostları ilə paylaş: |