Əlyazması hüququnda Bağırlı Nərmin Akif qızı

Şəkil 5.Birsaplı zəncirvarı gizli tikişin əmələgəlmə prinsipi

Gizli tikiş maşınlarının bir əsas xüsusiyyəti vardır ki, bu da maşında yeni orqanın-sıxıcının işlədilməsidir. Gizli tikiş maşınının mexanizmləri başqa maşınlara oxşardır.

Hal-hazırda ilgəklərin hörülməsində böyük miqdarda yarımavtomat maşınlar istifadə olunur.Məmulatın forması, görünüşü materialın növündən asılı olaraq ilgək müxtəlıf forma və ölçülü olur.
Yataq ağlarında, kişi köynəklərində,şalvarlarda və s.hər iki kənarı bənd edilmiş düz ilgəklər istifadə olunur.Pencəklərin bortlarında, palto və s. məmulatlarda fiqurlu gözlüklü ilgəklər hörmələnir.Bəzi məmulatlarda isə, məsələn, futbolkalarda, sumkalarda və s. dairəvi ilgəklər açılır.
Bir qayda olaraq ilgək hörmələyən yarımavtomat maşınlar xüsusiləşmiş ziqzaq maşınlardır.Bəzi hallarda isə yüngül parçalarda ilgəklərin hazırlanmasında məkikli və ya birsaplı zəncir hörməsi işlədilir.Kostyum və paltoluq parça qruplarından hazırlanan üst geyimlərdə ilgəklərin hörmələnməsi ikisaplı zəncirvarı hörmədən istifadə olunur.
Rəssam-modelyer öz işində bir sıra texniki vəsaitlərdən istifadə edir,istifadə edilən texniki vəsaitlər iki görünüşə bölünürlər.
Birinci görünüşə geyimlərin modelləşdirilməsi,texniki vəsaitlər,hansı ki,əyani formada geyimlərin modelləşdirilməsi layihəni ifadə edir.Eyni zamanda konstruktiv qurma nöqteyi nəzərindən modelin bədii tərtibatı və xüsusiyyəti xarafterizə olunur.
İkinci texniki vəsait modellərin rəsmini ,eskizini və maketləşdirilməsini xarakterizə edir.
Hər iki texniki vəsait görünüşlərinin özlərinə məxsus üstünlükləri vardır.
Rəsm-eskiz vəsaiti rəssam-modelyor və ya rənglə kağız üzərində işlənilir.Rəsmi işləmək-sözlə və yaı ilə hər hansı bir fikri ifadə etməyə bərabər rəssam dilidir.Eyni zamanda geyimlərin modelləşdirilməsində öz sənətini qrafiki cəhətdən rəssam tətbiq edir.Geyimlərin konstruksiya edilməsi isə rəssamın model üzərində işin nə əhəmiyətli hissəsidir.Bu işi rəssam-modelyer və ya yüksək konsruktor-teznoloq yrinə yetirir.
Konstruksiya edilmə yalnız o demək deyil ki,təyin olunmuş insan bədən fiquru üçün onun cizgisini və ya ülgüsünü hazrlasın,eyni zamanda məmulatın hazırlanma üsullarını öyrənsin.Ona görə də hazır geyim məmulatının keyfiyyəti onun modasısı düzgün işlənməsindən və konstruksiyasından asılıdır.
Bədən fiqurunun ölçüsünü aparmaq üçün bir neçə üsuldan istifadə edilir.Məsələn,mulyaj,miqyaslı və mütənasib hesablama üsulları.
Hal-hazırda geyimlərin modelləşdirilməsində bunlardan ən çox mulyaj və mütənasib hesablama üsullarından istifadə edilir.
Mulyaj üsulu ilə kor təbii surətdə manikenlə və ya insan bədən fiquru üzərində cizgisi çəkilir və kağızdan kəsilir,sonra detallar dəqiqləşdirilərək ülgüsü kəsilir.
Mulyaj üsullarından nadir hallarda ancaq qadınlar üçün mürəkkəb formada paltar hazırlandıqda istifadə edilir.
Əksər modellərin konstruksiyası mütənasib hesalama üsulu ilə aparılır.
Aydın məsələdir ki bütün bu işlərin hamısına rəssam rəhbərlik etməlidir.
Məmulatın hazırlanması üçün aşağıdakı ardıcıllığa diqqət yetirmək lazımıdr.
1.Model tələbata uyğun olaraq işlənilir.Yəni,kimin üçün,nə üçün,rahatlığı,materialı,gigiyenikliyi və s.nəzərə almaqla.
2.Modelə əsasən konstruktorlar cizgini qurmaq üçün hesabat aparılır.Bədii tərtibat elementlərini nəzərə almaqla.
3.Cizgi hazır olduqdan sonra ülgüçülər qrupu cizgi üzərindən detalların ülgü komplektini kəsib hazırlayırlar.
4.Ülgülərin dəqiqləşdirilməsi aparılır və komplektləşdirilib təsdiq olunaraq möhürlənir.Bunların burada müxtəlif təşkilatlardan nümayəndələr dəvət olunmaqla incəsənətşünaslar,rəssam-modelyor,tikiş və trikotaj sənayesi üzrə mütəxəssislər,başqa növ tətbiqi incəsənətçilər və ticarət işçilər iştirak edilər.