Əlyazmasi hüququnda tağizadə KƏnan şAHİn oğLU
Kreditlər üzrə bankla hesablaşmaların uçotu
Yüklə 0,78 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
3.2. Kreditlər üzrə bankla hesablaşmaların uçotu. Müəssisə, bankdan aşaıdakı məqsədlər üçün kredit ala bilər: - xüsusi dövriyyə vəsaitlərinin çatışmayan hissəsinin tamamlanmasına; - material – istehsalat ehtiyatlarının və digər sərvətlərin əldə olunmasına; - aktivlər investisiya qoyuluşlarının həyata keçirilməsinə; - əmək ödənişi üzrə İşçi heyətinə olan borcların ödənilməsinə. 64 Kredit almaq üçün təşkilat banka ərizə və yaxud zəmanət təqdim etməlidir. Bu sənədlərdə borc alan haqda əsas məlumatlar və kreditin xarakteristikası verilməlidir: kreditin məqsədli təyinatı; ölçüsü; növü; müddəti; mümkün təminatı, kreditləşən müəssisənin qısa xarakteristikası və onun həyata keçirilməsindən əldə olunan iqtisadi səmərə. Bankın irəli sürdüyü tələblərə uyğun olaraq zəmanətə kredit əməliyyatının xarakterindən asılı olaraq zəruri sənədlər əlavə olunur. Müxtəlif qrup müştərilər üçün müxtəlif sənədlərin paketləri işlənilib hazırlanıla bilər: - təsis sənədlərinin, təlimatların, icarə müqavilələrinin, qeydiyyat vəsiqəsi və patentlərin surəti; torpaq sahələrindən istifadə hüququnu təsdiq edən sənədin notarius tərəfindən təsdiq olunan surəti; müştərinin kredit almağa hüququnu təsdiq edən vətəndaşın pasportu, yaxud digər sənədi; - son ayın 1-i tarixinə və son rübün axırına müştərinin balans maddələri üzrə analitik məlumatları; - balansın müxtəlif maddələrinin açıqlanması; - sövdələşmənin rentabellik səviyyəsini xarakterizə edən texniki-iqtisadi hesablaşmalar və ödəmə müddəti; - sövdələşmələr üzrə kreditləşmə obyektlərinin əsaslılıını təsdiq etmək məqsədilə müqavilənin surəti (material dəyərlərinin göndərilməsi və satılmasına, mal-material qiymətlilərinin hesabnamələrinin surəti və i.a.); - digər banklardan alınan kreditlər haqda, məlumat (hesablar üzrə çıxarışlar); - borcalanın əmlakına mülkiyyət hüququnu təsdiq edən sənədlər (öhdəliyi təmin etmək məqsədilə girov kimi qoyulan); - borcalanın kreditqabiliyyətini müəyyənləşdirmək üçün hesabat: əmək üzrə hesabat, maliyyə nəticələri və onlardan istifadə haqda hesabat kassanın dövriyyəsi haqda hesabat il ərzində əldə olunan faktik mənfəətdən vergi hesablanması; - kreditin qaytarılması üzrə öhdəlikləri təmin edən sənədlər; 65 - maliyyə hesabatları və digər sənədləri olmayan fəaliyyətə ilk dəfə başlayan müəssisələrə kredit verilirsə, onun biznes-planı; - kommersiya sövdələşmələrinin səmərəliliyinin hesablanması; - peniya fondundan arayış; - kredit resurslarına tələbatın hesablanması; - kredit resurslarının qaytarılması müddətinin hesablanması. Zəruri hallarda bank, borcalan təşkilatdan kreditin qaytarılmasının təminatını təsdiq edən digər sənəd və məlumatları, həmçinin borcalanın ödəmə qabiliyyətini və zəmanətini də tələb edə bilər. Eyni zamanda bankla daimi kredit münasibətləri olan borcalanlar üçün kreditləşməyə görə təqdim olunan sənədlərin siyahısı bank tərəfindən ixtisar oluna bilər. Təqdim olunan sənədləri təhlil edərək, kredit şöbəsi kreditləşmə haqda müsbət qərar qəbul etdiyi halda müştəriyə ssuda hesabı açmaq üçün mühasibatlığa sərəncam verir. Bu sərəncama kredit müqaviləsi və girov müqaviləsi əlavə olunmalıdır. Ssuda hesabını açmaq üçün müəssisə bankın mühasibatlıına aşaıdakı sənədləri təqdim etməlidir: Müqavilə üzrə borcun ödənilməsi üçün tədiyyə tələbnaməsi üzrə borcalanın hesabından akseptsiz qaydada vəsaitin silinməsi haqda borc alanın bankına hüququ verilməsi haqda sərəncam yaxud sərəncamın surəti; - əgər müəyyən vaxtda vəsait daxil olmazsa, onda akseptsiz qaydada müştərinin hesabından vəsaitin silinməsi üçün müştəriyə xidmət göstərən banka verilən tədiyyə tələbnaməsi-tapşırıı; - ssuda hesabının açılması haqda vergi müfəttişliyindən arayış, habelə müqavilə üzrə müvafiq ödənişin vaxtı çatdıı halda borcalanın hesabından vəsaitin silinməsinə hüquq verən öhdəlik-tapşırıq. Bankdan kredit alan təşkilat, əsas borcun qaytarılması üzrə bank qarşısında meydana çıxan öhdəliklərin məbləğini uçot və hesabatda etibarlı şəkildə əks etdirilməlidir. Eyni zamanda kreditdən istifadəyə görə faizlərin ödənilməsinə çəkilən xərclərin silinməsi mənbələrini də düzgün seçməlidir. 66 Alınmış kreditlər üzrə bankla hesablaşmaların uçotu üçün mühasibat uçotunun hesablar planında aşaıdakı hesablar nəzərdə tutulmuşdur: 501“Qısamüddətli bank kreditləri” hesabı 401 “Uzunmüddətli bank kreditləri” hesabı 502 “İşçilər üçün qısamüddətli bank kreditləri” hesabı Bu hesablarda müvafiq qeydlər bankın çıxarışları əsasında həyata keçirilir. Alınan kreditlər üzrə hesablaşmaların vəziyyəti haqda informasiyalar ölkənin ərazisində və onun hüdudlarından kənarda olan banklarda Azərbaycan manatı və xarici valyuta ilə aparılır. Qısamüddətli kreditlərin uçotu 501 saylı passiv hesabda əks etdirilir: Yüklə 0,78 Mb. Dostları ilə paylaş:
|