69
223 “Bank hesablaşma hesabı”, 223-1
“Valyuta hesabı” – alınmış kreditlərin
pul vəsaitləri hesabına köçürülməsi
Alınmış uzunmüddətli kreditlərin məbləği 401 “Uzunmüddətli bank
kreditləri” hesabının kreditinə, pul vəsaitləri, yaxud hesablaşmalar uçota alınan
hesabların debetinə yazılır.
Uzunmüddətli kreditlər üzrə banka olan borcların ödənilməsi 401
“Uzunmüddətli bank kreditləri” hesabının debetində 223 “Bank
hesablaşma
hesabı”, 223-1 “Valyuta hesabı” və 223-2 “Banklarda olan xüsusi hesablar” adlı
hesabların kreditində əks etdirilir.
Misal. Müəssisə, əsas vəsait obyektini satın almaq üçün iki il müddətinə
bankdan 86 000 manat məbləğində uzunmüddətli kredit almışdır.
Borc iki üsulla
ödənilə bilər.
Birinci üsula görə borc, müqavilənin müddəti başa çatdıqdan sonra birdəfəlik
ödənilir və bu zaman mühasibat uçotunun hesablar sistemində aşaıdakı köçürmə
tərtib olunur:
D-t
223 “Bank hesablaşma hesabı”
86 000 man.
K-t
401 “Uzunmüddətli bank kreditləri”
86 000 man.
Kredit geri qaytarılan zaman əks yazılış tərtib edilir.
İkinci üsula görə uzunmüddətli kredit müqavilədə nəzərdə tutulan bütün
müddət ərzində bərabər hissələrlə (məs. rübdə bir dəfə) ödənilə bilər. Belə hallarda
mühasibat uçotu hesablarında hər rübdə aşaıdakı yazılışlar verilir:
D-t
401 “Uzunmüddətli bank kreditləri”
21 500 man.
K-t
223 “Bank hesablaşma hesabı”
21 500 man.
Müəssisə, fərdi mənzil tikintisi, bağ evlərinin tikintisi,
habelə digər məsələlər,
məs., kreditlə alınan malların dəyərinin ticarət təşkilatlarına ödənilməsi məqsədilə
İşçilər üçün bank kreditləri ala bilər.
70
Bu qəbildən olan kreditlərin alınması mexanizmi belədir: Müəssisə
krediti bankdan alır və onu özünün İşçisinə verir. Daha
sonra kreditin ödənilməsi
üçün onun əmək haqqından tutulmalar həyata keçirilir və yaxud İşçi nağd pulla
kassaya ödənişlər edir. Bankla, əməliyyatları isə krediti alan müəssisə həyata
keçirir.
Müəssisə tərəfindən İşçiyə borc verilməsi haqda müqavilə ödənilmə qaydası
və müddəti göstərilməklə yazılı formada bağlanılır. Belə
müqavilələrin fəaliyyət
müddəti haqda məhdudiyyət qanunvericilikdə nəzərdə tutulmamışdır. İşçi işdən
çıxarıldıı halda borcun vaxtından əvvəl ödənilməsi qaydasını müqavilədə nəzərdə
tutmaq məqsədə uyğundur.
Əgər borc müqaviləsində borcalanın aldıı vəsaitin hansı
məqsədlərə istifadəsi
nəzərdə tutulmuşdursa, onda borc verən təşkilat həmin vəsaitin məbləğindən
istifadəyə nəzarət həyatda keçirmək hüququna malikdir. İşçi öz növbəsində aldıı
borcu nəyə və hansı müddətdə istifadə etməsi haqda
müəssisəyə informasiya
verməlidir. İşçiyə verilən borc müqavilədə nəzərdə tutulan məqsədə istifadə
olunmamışdırsa, onda verilmiş borcun vaxtından əvvəl geri qaytarılması haqda
düşünmək lazımdır.
Müəssisə
İşçiləri
üçün
alınan
bank
kreditlərinin
hərəkəti
haqda
informasiyaları əks etdirmək məqsədilə mühasibat
uçotunun vahid hesablar
planında 502 “İşçilər üçün qısamüddətli bank kreditləri” adlı hesab nəzərdə
tutulmuşdur. Həmin hesab balansa münasibətinə görə passivdir və aşaıdakı
struktura malikdir:
Dostları ilə paylaş: