Əlyazmasi hüququnda tağizadə KƏnan şAHİn oğLU

3.3. Borcların uçotu xüsusiyyətləri. 
Hazırda kreditləri digər təşkilatlardan və şəxslərdən də almaq mümkündür. 
Qeyd etmək lazımdır ki, borc vəsaitləri banklardan alınmadıqları üçün iqtisadi 
ədəbiyyatdan alınmadıqları üçün iqtisadi ədəbiyyatda “borc” adlandırılırlar. Borc 
müqavilədir. Bu müqaviləyə görə tərəflərdən birisi (borcverən) digər 
tərəfdən(borcalan) istifadəsinə müəyyən cinsi əlamətləri (say, çəki, ölçü və s.) olan 
pul və yaxud əşya verir. Borcalan öhdəsinə götürür ki, müəyyən dövr keçdikdən 
sonra borcverənə həmin cinsdə və keyfiyyətdə və həmin ölçüdə pul məbləği və 
yaxud əşya qaytarmalıdır. Borclar da iki növə bölünür: 
a)
qısamüddətli borclar (bir ilədək müddətə); 
b)
uzunmüddətli borclar (bir ilədək yuxarı müddətə). 
Həmin borc vəsaitlərinin uçotu üçün aşaıdakı iki hesabdan istifadə olunur: 
504 “Qısamüddətli borclar” hesabı 
404 “Uzunmüddətli borclar” hesabı 
Qeyd olunan hesablarda alınan borclar üzrə borclar, verilmiş veksellər üzrə 
borclar, qısamüddətli və uzunmüddətli qiymətli kaızların (səhmlər, istiqrazlar) 
buraxılması və satışından əldə olunan vəsait məbləğləri əks etdirilir. 

---

79 
504 “Qısamüddətli borclar” və 404 “Uzunmüddətli borclar” adlı hesablar 
üzrə aşaıdakı qaydada ətraflı analitik uçot həyata keçirilməlidir: 
- borcların (səhmlərin, istiqrazların və b.) alınması formaları üzrə; 
- borcverənlər üzrə; 
- ödənmə müddətləri üzrə. 
Qısamüddətli borclar hər şeydən əvvəl kommersiya krediti (veksel altında) və 
portnyorluq krediti (borc öhdəlikləri altında) kimi çıxış edirlər. 
Misal. Mal-material ehtiyatları üçün 500 000 man. məbləğində kommersiya 
krediti alınmışdır. Ödənişin gecikdirilməsinə görə kreditin 10 %-i həcmində faiz 
ödənilməlidir. 
Qeyd olunan əməliyyatlar aşaıdakı mühasibat köçürmələri vasitəsilə 
rəsmiyyətə salınır: 
- kommersiya krediti alındıqda; 
D-t 
531 “Malsatan və podratçılara qısamüddətli kreditor borcları” 
500 000 man 
D-t 
801 “Ümumi mənfəət (zərər)” (faiz məbləği) 
50 000 man 
K-t 
504 “Qısamüddətli borclar”
550 000 man 
- malsatanlara borc ödənildikdə; 
D-t 
504 “Qısamüddətli borclar”
550 000 man 
K-t 
223 “Bank hesablaşma hesabları”
550 000 man