Endometrioz makhliyo SobirkhodjaevnaApril 24, 2023 Endometrioz

N80.6
teri chandiqlari endometriozi
N80.8
boshqa endometriozlar
N80.9
aniqlanmagan endometrioz
Etiologiyasi va patogenezi
Endometrioz ko'p omilli kasallik bo'lib, uzoq vaqt davomida o'rganilganiga qaramay, ushbu patologik jarayonning etiologiyasi hali ham aniq emas.
Endometriozning patogenezi bo'yicha ko'plab nazariyalar taklif qilingan :
· Implantatsiya (retrograd hayz ko'rish nazariyasi JA Sampson , 1921) eng keng tarqalgan. Hayz paytida endometriyning kichik qismlari bachadon naychalari orqali qorin bo'shlig'iga o`tib, qorin pardaning shilliq qavatiga yopishadi va endometrioid o`choqlarga aylanadi. Ushbu jarayonda estrogen gormoni juda muhimdir.
· Metaplastik . Mexanizmi - endometrioid bezlardagi selomik epiteliyning differensatsiyasi . Myuller qoldiqlari- paramezonefrik kelib chiqishga ega hujayralar menarxedan oldin qizlarda endometrioz kelib chiqishining sababi deb hisoblanadi. Myuller qoldiqlari- paramezonefrik kelib chiqishga ega hujayralar tos bo'shlig'ida joylashgan va gipotalamus-gipofiz-tuxumdon o'qining takomillashishidan keyin estrogen ishlab chiqarish bilan rag'batlantirilishi sabab bo`ladi. Yaqqol yuzaki implantlarsiz chuqur qorin parda endometrioz kasalligining uchrashi bu jarayondan dalolat beradi va juda yosh bemorlarda kuzatilgan kasallik kelib chiqishini tushuntirishi mumkin.
· Immunitet nomutanosibligi nazariyasi. Endometrioz bilan og'rigan bemorlarda aktivlangan makrofaglarning fagotsitar retseptivligi pasayadi (begona jismga birlamchi javob), bu qorin pardadagi hayz qoldiqlarini tozalashning samarasiz mexanizmini ko'rsatishi mumkin.
· Oksidlanish stressi nazariyasi . Har xil yallig'lanish va angiogen mediatorlar ko`plab miqdorda endometriozli bemorlarning peritoneal suyuqligida doimiy ravishda topiladi . Oksidativ stress mahsulotlari erkin radikallarning shakllanishi va himoya antioksidantlarning past darajasi tufayli yallig'lanish reaktsiyasiga hissa qo'shadi.
· Menstrual qonning o'tishiga to'sqinlik qiladigan Myuller anomaliyalari bo'lgan balog'at yoshidagi qizlar ham endometrioz rivojlanish xavfi ostidadir. Bunday kasalliklarga ko'ndalang vaginal to`siq, vaginal obstruktsiyali qo'sh bachadon va qizlik pardasi atreziyasi ( Myuller kasalligi emas) kiradi.
· Aka-uka va opa-singillar ishtirokida o'tkazilgan tadqiqotlarda kasallikka genetik moyillik isbotlangan.
· Endometrioz rivojlanishining sababiy mexanizmi tomirlar / limfa yo'llari, shuningdek, endometrioid bezlardagi selomik epiteliyning differensiatsiyasini o'z ichiga oladi.
Tasniflash
Endometrioz uchun bir nechta tasniflash tizimlari taklif qilingan . Shuni ta'kidlash kerakki, hozirda ularning hech biri oltin standart deb hisoblanmaydi.