Energetika fakulteti
Optimal mikroiqlim sharoitlari -
Yüklə 232,08 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ruxsat etilgan sharoitlar
|
Optimal mikroiqlim sharoitlari - uzok vaqt davomida ish faolitiyada odam
organzmiga tizimli tarzda ta’sir kursatuvchi ishlab chiqarish inshootlari ichki mikro dlimining organizm me’yoriy funksional va issiqlik almashinuvi xolatlarini termoregulyasiya zuriqish mexanizmlarisiz ta’minlay olishini ifodalaydi. Bu ko‘rinishdagi xolat odam organizmi uchun ishlash davomida qulay xolatdagi issiqlik almashinuvini xis kilish imkoni beradi va bu esa ishchilarning mexnat qobiliyatining yuqori darajada bo‘lishiga olib keladi. Ruxsat etilgan sharoitlar - ishlab chiqarish inshootlarida mavjud bo‘lgan shunday mikro iqlim kursatkichlarini ifodalaydiki, bunda ushbu sharoitlarning odam organizmiga uzok vakt davomida tizimli tarzda ta’sirida organizmda keskin tarzdagi me’yoriy funksional o‘zgarishlarni keltirib chiqarmaydigan, organizmda zo‘riqishli termoregulyasiya mexanizmlarini talab qilmaydigan, ya’ni odam organizmning fiziologik imkoniyatlari darajasidan chiqib ketmaydigan ta’sirlar tushiniladi. Bunday sharoitlarda mehnat qilayotgan odam organizmida jarohatlanishlar yoki sog‘likning buzilish xolatlari kuzatilmaydi, biroq qisman xolatlarda ishchilarning o‘zini yomon xis qilishlari va mehnat qobiliyatining biroz susayishi kuzatilishi mumkin. GOST 12. 1.005-88 buyicha «Ishlash soxasining xavosi. Umumiy sanitar- gigienik talablar». Umumiy sanitar-gigienik talablar ishlab chiqarish inshootlarida mexnat faoliyatining qiyinlik darajasiga bog‘lik xolatda, inshootda ortiqcha issiqlikning miqdori va mavsumga qarab (yilning davrlari) optimal va ruxsat etilgan mikro iklik ko‘rsatkichlarini ifodalaydi. GOST ga muvofik tarzda yilning sovuqva o‘tish mavsumlari farqlanadi (tashqi muxitning sutka davomidagi xavo xarorati o‘zgarishlari +10°C va undan 72
yuqori bo‘lishi kuzatiladi). Barcha bajariladigan ishlar qiyinlik darajasiga ko‘ra, quyidagi toifalarga bo‘linadi: - yengil (kuvvat sarflanishi 172 Vt gacha); -
og‘ir (kuvvat sarflanishi 293 Vtdan yuqori). Ichki mikro iqlim sharoitida ortiqcha issiqlik mikdorining qiymatiga ko‘ra barcha ishlab chiqarish inshootlari quyidagi turlarga bo‘linadi: - ishlab chiqarish inshootida yaqqol tarzdagi sezilarsiz miqdordagi ortiqcha issiqlikning mavjudligi - yaqqol tarzdagi ortikcha issiqlik miqdorining sezilarli xolatda ortiqcha miqdori mavjudligi Sezilarsiz tarzdagi ortiqcha issiqlik mikdori mavjud bo‘lgan ishlab chiqarish inshootlari «sovuk sexlar» deb ataladi, sezilarli tarzdagi ortiqcha issiqlik miqdori mavjud bulgan ishlab chiqarish inshootlari esa «issik sexlar» deb nomlanadi. Elektromagnit nurlanishlardan shaxsiy ximoya vositalariga metall to‘qimalardan tayyorlangan (elektromagnit maydonni ekran tarzida tusuvchi) maxsus kombenzon (ish kiyimi) va xalatlar, va shuningdek paxta-kog‘oz materiallari asosida tayyorlangan gexnologik xalatlar yoki yorkin-ko‘k yoki xavorang tusdagi bo‘z materiallardan tayyorlangan xalatlar kiritiladi. Ko‘zlarni elektromagnit nurlanishlar ta’siridan ximoya kilishda ZP5-90 markadagi kuzoynaklardan foydalaniladi, bunda ushbu kuzoynakning oynasi kalay dioksid (Sn0 2
73
Xulosa Yuqorida keltirilgan nazariy ma’lumotlar va hisoblash natijalari asosida qo‘yidagi xulosa kelish mumkin: 1. Transformatorning o‘zi uchun eng xavfli qisqa tutashuv yuqori kuchlanish cho‘lg‘amlarining chiqishlaridagi uch fazali qisqa tutashuv hisoblanadi, chunki ularda katta miqdordagi qisqa tutashuv toklari kuzatiladi hamda boshqa elektr istemolchilarning qisqichlarida kuchlanishni chuqur pasayishiga olib keladi 2. Cho‘lg‘amlari ulanish guruhli transformatordan keyingi (tashqi qisqa tutashuv) ikki fazali qisqa tutashuvda o‘ziga xoslik shundaki yuqori kuchlanish tomondagi uchchala fazadan toklar oqib va ushbu fazalarning faqat bittasidan qolgan fazalarga nisbatan ikki barobar katta tok oqib o‘tadi. Ushbu katta tokning qiymatini uch fazali qisqa tutashuv tokining qiymati bilan bir xil bo‘ladi, qachonki ikki fazali qisqa tutashuv uch fazali qisqa tutashuv sodir bo‘lgan joyda sodir bo‘lgandagina. 3. Cho‘lg‘amlari ulanish guruhli transformatorlardagi ikki fazali tashqi qisqa tutashuvlarda bo‘lganidek cho‘lg‘amlari ulanish guruhli transformatorda ham ikki fazali tashqi qisqa tutashuv vaqtida qiska tutashuv toki yuqori kuchlanishdagi uchchala fazalardan oqib o‘tadi. Ushbu fazalarning faqat bittasidangina qolgan fazalarnikiga nisbatan ikki barobar katta tok oqib o‘tadi va ushbu tok qiymati bo‘yicha uch fazali qisqa tutashuv tokiga tengdir. Cho‘lg‘amlari va ulanish guruhli transformatorlarning ushbu xususiyati (maksimal tokli himoyani o‘rnatish vaqtida hisobga olinadi va yuqori kuchlanish tomoniga uchta tok relelari o‘rnatilidi. Chunki istalgan ikki fazali tashqi qisqa tutashuvlarda bitta reledan qiymati bo‘yicha uch fazali qisqa tutashuv tokiga teng tok oqib o‘tadi. |