4.7 Tarmoqning releli himoyasining hisobi
Misol: Qo‘yida berilgan rasmda transformatorning differensial himoyasini
hisoblang.
Transformatorning qarshiliklarini xisoblashni nisbiy birliklarda olib
boramiz. Buning uchun bazis shartlarini qabul qilamiz:
1
2
400
, U
115
, U
10,5
.
b
b
b
S
MVA
kV
kV
Transformator parametrlarini nisbiy birliklarga o‘tkazamiz:
.
100
44 100
0,7;
6 300
q t
at
n
P
U
S
2
2
2
2
10,5
0,7
10,48;
k
rt
at
U
U
U
0,7 400
0, 44;
100
100 6,3
at
b
t
n
U
S
r
S
10, 48 400
6,65;
100
100 6,3
rt
b
t
n
U
S
x
S
0,44
6,65;
t
t
t
z
r
x
j
6,66
t
z
.
Elektr prinsipial sxemaga mos ekvivalent almashtirish sxemasini tuzib,
taqsimlash qurilmalari shinalarida qabul qilingan va xisoblanishi shart bo‘lgan K1
– K2 nuqtalardagi qisqa tutashish toklarini belgilaymiz.
Elektr energetika tizimining maksimal va minimal ish holatida qisqa
tutashish toklarining qiymatini aniqlaymiz.
TMH-6 300/110
.
.
.
.
6 300kVA
110
;
10
;
10,5%;
44
,
1%.
n
yu k
p k
q t
q t
s
S
U
kV
U
kV
U
P
kBt
I
53
Tizimning maksimal ish holati.
To‘la quvvat
. .max
500
q t
S
MVA
.
. .max
400
0,8
500
b
s
q t
S
x
j
S
;
0,8
s
z
.
K1 nuqta uchun qisqa tutashuv tokini topomiz:
3
1
1
400 10
2510
3
3 0,8 115
b
k
s
b
S
I
À
z U
.
K2 nuqta uchun qisqa tutashuv tokini topamiz:
2
0,8 0,44
6,65
0,44
7,45
ek
s
t
z
x
z
j
j
j
;
2
7,46
ek
z
.
3
2
2
1
400 10
2948
3
3 10,5 7, 46
b
k
ek
b
S
I
À
z
U
.
Tizimning minimal ish holati.
To‘la quvvat
. .min
400
q t
S
MVA
.
. .min
400
1
400
b
s
q t
S
x
j
S
;
1
s
z
.
K1 nuqta uchun qisqa tutashuv tokini topomiz:
1
1
400
2008
3
3 1 115
b
k
s
b
S
I
À
z U
.
K2 nuqta uchun qisqa tutashuv tokini topamiz:
2
1 0, 44
6,65
0, 44
7,65
ek
s
t
z
x
z
j
j
j
;
2
7,66
ek
z
.
3
2
2
1
400 10
2871
3
3 10,5 7,66
b
k
ek
b
S
I
À
z
U
.
Hisoblangan qisqa tutashuv toklarning ikki fazalisini (
(2)
. max
q t
I
) hisoblab
ularni 2 – jadvalga kiritamiz.
2 – jadval
Qisqa tutashuv
nuqtasi
K1
K2
(3)
. max
q t
I
(A)
2510
2943
(2)
. max
q t
I
(A)
2174
2549
(3)
. min
q t
I
(A)
2008
2871
(2)
. min
q t
I
(A)
1739
2486
54
(2)
(3)
.
.
3
2
q t
q t
I
I
.
Tok transformatorlarini tanlash
Kuch transformatori uchun tok transformatorlarini (TT) tanlash sharti
bo‘yicha nominal toklarni aniqlaymiz.
Kuch transformatori uchun TT:
6 300
33,1
3
3 110
nt
nt
n
S
I
A
U
.
Kuch transformatorini nominal toki asosida unga yaqin kattaroq bo‘lgan
nominal tokli tok transformatorini tanlaymiz.
SHunda transformatsiya koeffitsienti
50
10
5
5
ntt
tt
I
n
.
Releli himoya qurilmalarini tanlash, ularning o‘rnatmalarini hisoblash.
Transformatorning himoyasi. Bo‘ylama differensial himoya.
Kuch transformatorning yuqori va pastki kuchlanish tomonlariga tok
transformatorlarini tanlash uchun kuch transformatorinnig nominal toklarini
togpamiz:
.
.
.
.
6 300
33,1
3
3 110
nt
n yu k
n yu k
S
I
A
U
.
.p.
.
.
6 300
346, 4
3
3 10,5
nt
n
k
n yu k
S
I
A
U
.
Kuch transformatorining chulgamlari
Y/
- 11 guruxda ulangan. Himoya
zanjirida toklarni burchak siljishini kompensatsiya qilish uchun kuch
transformatorlarini yukori kuchlanishli tomonidagi tok transformatorlar sxemasini
uchburchakka, past kuchlanish tomonidagi tok transformatorlarini sxemasini esa
yulduzcha ulaymiz.
Shunda, yuqori kuchlanish tomonda:
. .
.
3 33,1 57,3
n tt yu k
I
A
;
Bunga mos keluvchi tok transformatori:
.
.
75
15
5
tt yu k
n
.
Paptki kuchlanish tomonda:
. .p.
346, 4
n tt
k
I
A
;
Bunga mos keluvchi tok transformatori:
. .
400
80
5
tt p k
n
.
55
Yukori va past kuchlanishli tomonlardan differensial himoya elkalariga
keladigan toklarni qo‘yidagicha topamiz:
.
.
.
.
.
.
3 57,3
6,62
15
sx
n yu k
dif yu k
tt yu k
k
I
I
A
n
.
. .
.p.
.p.
1 346, 4
4,33
80
sx
n p k
dif
k
tt
k
k
I
I
A
n
.
Differensial tokli kesim himoyasi.
Differensial kesimning ishlash toki ikki shart asosida tanlanadi.
1. Tokning magnitlovchi sakrashidan sozlash:
.
1
.
3 33,1 99,3
him ish
z
n t
I
k
I
A
.
2. Noballans tokining maksimalidan sozlash:
.
2
.b.max
1,3 159, 49
207,34
him ish
z
n
I
k
I
A
.
.b.max
. .
. .
. .
40,13 26,8 92,56 159,49 A
n
n b tt
n b rost
n b kom
I
I
I
I
;
(3)
. .rost
. .max .
10
0,1 2943
26,8
100
110
n b
q t
tashqi
N
I
I
A
;
.
.
.p.
(3)
. .kom
. .max .
.
.
6,62
4,33
10
2943
92,56
6,62
110
dif yu k
dif
k
n b
q t
tashqi
dif yu k
I
I
I
I
A
I
;
(3)
. .
.
. .max .
10
1,5 1 0,1 2943
40,13
110
n b tt
a
bir tip
i
q t
tashqi
I
k
k
f I
A
.
bu yerda,
. .
n b tt
I
. .rost
n b
I
,
. .kom
n b
I
, - tok transformatorning xatoliklari, kuch
transformatorning
transformatsiya
koeffitsientini
rostlovchi
qo‘rilmaning
borligidan va differensial himoya elkalaridagi toklarning tengsizligidan kelib
chiquvchi noballans tokning tashkil etuvchilari;
a
k
- tokning aperiodik tashkil etuvchisini hisobga oluvchi koeffitsient, 1÷2
ga teng deb olinadi;
.
bir tip
k
- tok transformatorlarning bir tipli koeffitsienti, transformatolarning
differensial himoyasida
.
1
bir tip
k
deb olinadi;
i
f
- tok transformatorning to‘liq nisbiy xatoligi, 0,1 ga teng deb olinadi;
N
- transformatorning kuchlanishini rostlashdagi transformatsiya
koeffitsientining maksimal qiymati (%). Kuchlanishni yuklama ostida rostlash
qurilmasi bo‘lmagan transformatorlarda
5%
N
, kuchlanishni rostlash qurilmasi
bor bo‘lgan transformatorlarda
10 18%
N
.
Ikki shartdan katta bo‘lgan
.
207,34
him ish
I
A
ni tanlashymiz.
Himoyaning sezgirligi:
(2)
. .min .
.
1 2486 10
1,1
2
207,34 110
sx
q t
tashqi
sez
him ish
k
I
k
I
.
56
bu yerda
sx
k
- natijaviy sxema koeffitsienti, transformatorning yuqori
cho‘lg‘amlari «uchburchak» ulanishda
2
3
sx
k
va «yulduz» ulanishda esa
1
sx
k
.
Differensial tokli kesim sezgir emas, shu sababli PHT-560 turidagi rele
yordamida differensial himoyani o‘rnatamiz.
1. Tokning magnitlovchi sakrashidan sozlash:
.
1
.tr
1,3 33,1 43,03
him ish
z
n
I
k
I
A
.
2. Noballans tokining maksimalidan sozlash:
.
2
.b.max
1,3 53,5
69,55
him ish
z
n
I
k
I
A
.
.b.max
. .
. .
. .
26,75
26,75
53,5
n
n b tt
n b rost
n b kom
I
I
I
I
A
;
(3)
. .rost
. .max .
10
0,1 2943
26,75
100
110
n b
q t
tashqi
N
I
I
A
;
. .kom
0
n b
I
A
;
(3)
. .
.
. .max .
10
1 1 0,1 2943
26,75
110
n b tt
a
bir tip
i
q t
tashqi
I
k
k
f I
A
.
Ikki shartdan katta bo‘lgan
.
69,55
him ish
I
A
ni tanlashymiz.
Himoyaning sezgirligi:
(2)
. .min .
.
1 2486 10
3, 25
2
69,55 110
sx
q t
tashqi
sez
him ish
k
I
k
I
.
Relening ishlash toki:
.
.
.
.
.
69,55
3
8,03
15
him ish asos
rele ish
sx asos
tt asos
I
I
k
A
n
.
Asosiy tomonga o‘rnatilgan PHT-560 relesining hisobiy o‘ramlar sonini
aniqlaymiz:
.
.
100
12, 45
8,03
rele ish
asos
rele ish
F
W
I
.
Ushbu qiymatni yaqin kichik songa yaxlitlab
12
I
asos
W
, himoya va relening
haqiqiy ishlash toklari topiladi:
.
100
100
8,33
12
I
rele ish
I
asos
I
A
W
;
.
.
.
.
.
8,33 15
72,14
3
I
I
rele ish
tt asos
him ish asos
sx asos
I
n
I
A
k
.
Himoyaning sezgirligi:
(2)
. .min .
.
.
1 2486 10
3,13
2
72,14 110
sx
q t
tashqi
sez
I
him ish asos
k
I
k
I
PHT-560 relesining «asosiy bo‘lmagan» cho‘lg‘amining o‘ramlar sonini
aniqlaymiz:
. .
.
`
.
.
12 4,33
7,85
6,62
I
asos
dif p k
asos bo lmagan
dif yu k
W
I
W
I
57
Ushbu qiymatni yaqin butun songa yaxlitlab
.
`
8
I
asos bo lmagan
W
, hamda
.
`
asos bo lmagan
W
va
.
`
I
asos bo lmagan
W
farqlaridan (butun o‘ramga yaxlitlaganda) kelib
chiquvchi noballans tokning tashkil etuvchisini aniqlaymiz:
.
`
.
`
(3)
. .kom
. .max .
.
`
7,85 8
10
2943
5,11
7,85
110
I
asos bo lmagan
asos bo lmagan
n b
q t
tashqi
asos bo lmagan
W
W
I
I
A
W
Endi himoyaning yangi noballans va ishlash toklarini topamiz:
.b.max
. .
. .
. .
.b.max
. .
53,5 5,11 58,61
I
n
n b tt
n b rost
n b kom
n
n b kom
I
I
I
I
I
I
A
.
.b.max
1,3 58,61 76,19
II
I
him ish
z
n
I
k
I
A
.
.
I
II
him ish
him ish
I
I
bo‘lganligi uchun
.
II
him ish
I
yangi qiymat deb qabul qilib hisob
kitobni relening ishlash tokidan qaytadan hisoblaymiz.
Relening ishlash toki:
.
.
.
.
76,19
3
8,8
15
II
him ish
rele ish
sx asos
tt asos
I
I
k
A
n
.
Asosiy tomonga o‘rnatilgan PHT-560 relesining hisobiy o‘ramlar sonini
aniqlaymiz:
.
.
100
11,36
8,8
rele ish
asos
rele ish
F
W
I
.
Ushbu qiymatni yaqin kichik songa yaxlitlab
11
I
asos
W
, himoya va relening
haqiqiy ishlash toklari topiladi:
.
100
100
9,1
11
I
rele ish
I
asos
I
A
W
;
.
.
.
.
.
9,1 15
78,8
3
I
I
rele ish
tt asos
him ish asos
sx asos
I
n
I
A
k
.
Himoyaning sezgirligi:
(2)
.
. .min .
.
1 2486 10
2,86
2
78,8 110
sx asos
q t
tashqi
sez
I
him ish
k
I
k
I
PHT-560 relesining «asosiy bo‘lmagan» cho‘lg‘amining o‘ramlar sonini
aniqlaymiz:
. .
.
`
.
.
11 4,33
7,19
6,62
I
asos
dif p k
asos bo lmagan
dif yu k
W
I
W
I
Ushbu qiymatni yaqin butun songa yaxlitlab
.
`
7
I
asos bo lmagan
W
, hamda
.
`
asos bo lmagan
W
va
.
`
I
asos bo lmagan
W
farqlaridan (butun o‘ramga yaxlitlaganda) kelib
chiquvchi noballans tokning tashkil etuvchisini aniqlaymiz:
.
`
.
`
(3)
. .kom
. .max .
.
`
7,19 7
10
2943
7,07
7,19
110
I
asos bo lmagan
asos bo lmagan
n b
q t
tashqi
asos bo lmagan
W
W
I
I
A
W
Endi himoyaning yangi noballans va ishlash toklarini topamiz:
.b.max
. .
. .
. .
.b.max
. .
53,5 7,07
60,57
I
n
n b tt
n b rost
n b kom
n
n b kom
I
I
I
I
I
I
A
58
.
.b.max
1,3 60,57
78,74
II
I
him ish
z
n
I
k
I
A
.
.
I
II
him ish
him ish
I
I
bo‘lganligi uchun hisoblashlarni to‘xtatamiz.
Dostları ilə paylaş: |