Ətraf mühi̇tə və sosi̇al sahəyə təsi̇rlər və təsi̇razaltma tədbi̇rləri̇
ƏTRAF MÜHİTƏ VƏ SOSİAL SAHƏYƏ TƏSİRLƏR VƏ
Yüklə 4,15 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 10.1.1 F ə aliyy ə tl ə r
- Təsirazaltma Tə dbirl əri üzrə Cə dv
- Layih ə nin ümumi potensial t ə sirl ə ri
- 10.1.3 Monitorinq v ə İdarəetmə
- 10.1.5 Təsirlə rin v ə Təsirazaltma Tə
- 10.1.6 Hazırkı ƏMSSTQ Əlavəsinin hazırlanmasından sonra dəyişikliklə rin idar ə
|
10 ƏTRAF MÜHİTƏ VƏ SOSİAL SAHƏYƏ TƏSİRLƏR VƏ TƏSİRAZALTMA TƏDBİRLƏRİ ( PLANLAŞDIRILMIŞ FƏALİYYƏTLƏR ) 10.1 Giriş Bu f
əsilin mə tnind
ə 1-ci f
əsildə
(Giriş) müə yy ənləşdirilmiş və 5-ci f əsildə
(Layih ə nin T ə sviri)
daha t ə f ərrüatı ilə t əsvir edilmiş Layihənin layihələndirmə sind ə ki d əyişikliklər ilə
bağlı təsirlə r müə
yy ənləşdirilib. Qısaca olaraq bunlardan ibarə tdir:
BKG boru k əmərinin diametrinin 56” -d ən 48” - ə
azaldılması
• CQBK KG23- 57 arasında (CQBKG 0 -34) boru k əmə rin
ə
əlavə 34km əlavə
edilmə
si •
CQBK KG23 sah ə sind ə (CQBKG KG0) boru k əmə rinin n
ə z ə rd ə
tutulan əlavə
seksiyanın başlanğıcına ərsinləmə stansiyasının köçürülmə si •
Yuxarıdakılarla bağlı digə r d
əyişikliklər, mə s ələ n : borunun daşınması üçün tələ b olunan sə f ər sayının azalması və Layih ənin hesablanmış su, tullantı və emissiya göstəricilə rin
ə düz
əlişlə r.
Bu f əsildə
h əmçinin potensial təsirlərin qarşısının alınması və
ya minimum endirilmə si v ə ya Layih ənin layihələndirmə sind ə
əyişikliklərin potensial müsbə t t
əsirlərinin artırılması
mə qs ədilə
n ə z ə rd ə tutulan təsirazaltma tədbirlə ri t əqdim edilib və 3-cü f əsildə
verilmiş metodologiyanı tətbiq etməklə d əyişikliklərin mümkün ə h əmiyyəti qiymətləndirilib. Bu fəsildə
ə
ə t 7 v
ə 8-ci f
əsillə rd ə müə
yy ənləşdirilmiş ə raziy ə
xas həssaslıqlara cəmlə nir,
habelə bu h
əssaslıqlara olan potensial təsirlə r v
ə 5-ci f
əsildə
verilmiş dəyişikliklə r n ə tic ə sind ə t
ə sirin
ə h əmiyyə tin ə v ə ya t
əsirazaltma tədbirlə rin
ə yaranan h ər hansı digə r d əyişikliklə r n
ə z ə rd ən keçirilir.
əsil CQBKG layihəsinin ümumi təsirlə rini v
ə t əsirazaltma tədbirlə rini t ə svir ed ə n CQBKG
üzr ə
Ə MSSTQ-
nin son variantındakı 10 -cu f
əsil ilə
birgə oxunmalıdır, çünki, bu ümumi t əsirlə
r v ə t əsirazaltma tədbirlə ri (kiçik i stisnalar olmaqla) hazırkı Əlavə d ə n ə z ə rd ə n keçirilmiş Layihənin layihələndirmə sind ə
əyişikliklə r ə şamil olunur. Buna görə d ə
məlumatın təkrarlanmaması mə qs ədilə, onlar hazırkı Əlavə d ə
tam şəkildə t
ə krar qeyd edilməlidir; lakin CQBKG üzrə
Ə MSSTQ-nin so n variantının müvafiq bölmələ rin ə
istinadlar edilməklə
xülasə məlumat təqdim edilib. Bu təsirazaltma tədbirlə rinin konkret mə tni üçün CQBKG üzr ə
Ə MSSTQ- nin son variantının E Qoşmasına
istinad olunmalıdır.
Ümumi təsirlə r ə v ə t əsirazaltma tədbirlə rin ə h ər hansı dəyişikliklər bu Əlavə d ə aydın şəkildə
izah olunub.
Bu f əsildə 12-ci f əsildə (T
əhlükələ rin T
əhlili və
Risk Qiymətləndirmə si) n ə z ə rd ən keçirilə n istismar fazası zamanı baş verə
bilə
c ək planlaşdırılmamış və q əza halları (mə s ələ
n, boru k əmə rinin partlaması) təsvir olunmur yaxud qiymətləndirilmir.
Nə z ə rd ə tutulan CQBKG Layihəsi ilə
əlaqədar ola bilə c ə k f əaliyyətlər, aspektlər, mümkün t əsirlə r, n ə z ə rd ə tutulan təsirazaltma tədbirlə ri v ə
qalıq təsirlə r CQBKG üzr ə
MSSTQ s ə n ədinin son variantının B Qoşmasındakı üç c ə
əldə t
əqdim olunub. Bu cə dv əllə r v ə
hazırkı Əlavə üçün q
əbul edilmiş yanaşma aşağıda təqdim olunub :
•
C ə dv əl B-1-d
ə n
ə z ə rd ə
tutulan CQBKG Layihəsi ilə
bağlı ola bilə c ə k f əaliyyətlə r,
ətraf mühit, sosial və
mə d əni irs mə s ələlə
ri üzr ə c ə dv əl təqdim olunub. Bu cə dv əl
CQBKG üzr ə
Ə MSSTQ-
nin son variantı hazırlandıqdan etibarə n d
əyişdirilməmişdir v ə ona görə
d ə
bu Əlavə y ə daxil edilmə yib T
r v ə T əsirazaltma Tədbirləri (Planlaşdırılmış Fəaliyyətlə r)
10-1
CQBK- nin Genişləndirilmə si Layih ə si, Az ə rbaycan
Ə traf Mühit ə v
Sosial Sahə y ə
əsirin Qiymətləndirilməsinin Əlavə si
Yekun variant
• C ə dv əl
B-2-d ə Layih ə nin ümumi potensial t ə sirl ə ri v ə n ə z ə rd ə
tutulan t əsirazaltma tədbirlə ri t əqdim olunub, habelə
potensial təsirin miqyasını və reseptorun h əssaslığını nə z ə r ə
alan 3-cü f
əsildə ki c
ə dv əllə rd ə n istifad ə
etməklə potensial təsirlərin mümkün ə h əmiyyə
ti (yüks ək, orta yaxud aşağı mə nfi v ə
müsbət) qiymətləndirilib. Bu cə dv əl əsas etibarilə CQBKG üzr ə
Ə MSSTQ-nin son variantında verilmiş
məlumatları özündə saxlayır. Lakin, bə zi b əndlə
r Layih ə nin layihələndirmə sind
ə n
ə z ə rd ə
tutulmuş dəyişikliklər üçün müvafiq deyil. Bu cür hallar
da, h əmin tə
sirin Layih ənin layihələndirmə sind ə
əyişikliklə r ə şamil
olunmadığını göstərmək üçün müvafiq öhdəlik boz fonda verilmişdir. Düzəliş edilmiş C ə dv əl B
- 2 hazırkı Əlavə s ə
ədinin B Qoşmasına daxil edilib
• C ə dv əl
B-3-d ə
ə raziy
ə
xas potensial təsirlə r t əqdim olunub. Layihə nin layihələndirmə sind ə n ə z ə rd ə
tutulan dəyişikliklə r üçün C
ə dv əl B -3- ün yeni versiyası hazırlanıb və
hazırkı Əlavə s ə n ədinin B Qoşmasına daxil edilib. CQBKG - nin qalan hiss ə sind ə
ə raziy ə
xas təsirlər üçün oxucular CQBKG üzrə
Ə MSSTQ-nin son variantının B Qoşmasındakı Cə dv əl B
-3- ə
istinad etməlidirlər. Əraziyə
xas potensial t əsirlə
r (y ə ni, 7 v ə 8-ci f
əsillə rd ə qeyd edilmiş ilkin və ziyy ə
ə dair [fon] t ədqiqatların ekoloji, sosial yaxud mə d ə
baxımından xüsusi həssaslığı qeydə
alınmış yerlərlə
bağlı təsirlə r ) qiymətlərlə d ə
ə c ələndirilib və t əsirazaltma tədbirlə ri t əklif
olunub və
qalıq təsirlə r d ə C ə dv əl B -2-d ə
verilmiş qaydada qiymətlərlə
d ə r ə c ələndirilir.
10.16 saylı bölmələ rd ə Layih ənin layihələndirmə sind ə
əyişikliklə r lə bağlı
f əaliyyətlə r n ə
ə sind
ə
müxtəlif ekoloji və sosial komponentlə rd ə
ətraf mühitə v
ə
sosial sah ə y ə t
əsirlərin potensialı müzakirə
edilir. Bu bölmələ r CQBKG üzr ə
Ə MSSTQ-nin son variantındakı formatda verilib.
T əsirazaltma tədbirlərinin nömrələnmə si d ə
ə
Ə MSSTQ- nin son variantında istifad ə
edilmiş formata uyğun aparılıb ki, B -2 v
ə B-3 c
ə dv əllə rin ə v ə
E Qoşmasındakı Öhd əliklə
r Reyestrin ə
(öhdəliklər jurnalı) çarpaz istinad edilə
bilsin (tə f ərrüatlar üçün baxın: CQBKG üzr ə
Ə MSSTQ-nin son varian tında Bölmə 10.1.1).
Şəkil 10.1 -d ə t əsir qiymətləndirmələri, öhdəliklə r reyestri v ə
sosial sahə nin idar
ə
olunması və monitorinqi planı arasındakı əlaqə
göstərilib.
T əsirlə
r v ə T əsirazaltma Tədbirləri (Planlaşdırılmış Fəaliyyətlə r)
10-2
CQBK- nin Genişləndirilmə si Layih ə si, Az ə rbaycan
Ə traf Mühit ə v
Sosial Sahə y ə
əsirin Qiymətləndirilməsinin Əlavə si
Yekun variant
Şə kil 10-1: T ə sir Qiym ə tl ə ndirm ə si v ə Öhd ə likl ə r Reyestri arasındakı ə laq ə ni göst ə r ə n sxem
ə likl ər Reyestri Öhd
əliklə r Reyestrind ə
yy ənləşdirilib v ə
Layih ənin layihələndirmə sind ə
ə z ə rd ə
tutulan dəyişikliklər üçün potensial tə si rlə ri müə
yy ənləşdirmək baxımından Layihə hey ə
əmin təsirazaltma tədbirlə rinin q
əbul olunmasını t əklif edir. Bu, CQBKG üzrə Ə MSSTQ- nin son variantındakı Öhdəliklə r Reyestrin ə
əlavə olaraq nə z ə
ə
tutulub. Bundan əlavə, layihələndirmə d əki yeniliklə ri ə
etdirmə k üçün
ə vv əlki öhdəliklərin mə tninin d əyişdirildiyi hallarda düzəliş edilmiş mə tn Öhd
əliklə r Reyestrin ə
Ə MSSTQ- nin son variantında 56” boru k əmə rin ə
istinad edilən öhdəliklər Hazırkı əlavə d ə yenilənməmişdir, çünki (xüsusi qa ydada göstərilmə diyi t ə qdird ə) onlar 48” boru kəmə rin
ə d ə şamil olunacaq.
Layih
ə hey
ə ti CQBKG üzr ə
MSSTQ- nin son variantının D Qoşmasında təqdim olunmuş CQBKG Layih ə si üzr ə
bütöv Ətraf Mühitin və Sosial Sahənin İdarə
Olunması və Monitorinqi Planı (ƏMSSİOMP) hazırlayıb. O, tikinti fazasında Öhdəliklə r Reyestrind ə
sadalanmış t ədbirlərin icrası üçün başlıca mexanizmdir. CQBKG üzrə Ə MSSTQ- nin son variantındakı ƏMSSİOMP Layihənin layihələndirmə sind ə
əyişikliklə r ə d ə
eyni şəkildə t ə tbi q olunacaq.
d ə ki d əyişikliklər ilə
bağlı konkret əlamətləri yaxud təsirlə ri ə hat ə
etmə k üçün ƏMSSİOMP sə n ə
ə b
ə zi
əlavələ r v
ə düz
əlişlər etmək lazımdır. ƏMSSİOMP s ə n ə din ə
edilməli düzəlişlər Hazırkı sə n ədin D Qoşmasında sadalanıb.
, əlaqədar podratçının ƏMSSİOS
sistemi və bütövlükdə CQBKG Layih ə si üçün hazırlanacaq əməliyyatların idarə
olunması və monitorinqi planları (o cümlə d ə
ə nin
layihələndirmə sind
ə ki d
əyişikliklə r) bar
ə d ə ətraflı məlumat üçün CQBKG üzrə
Ə
son variantında Bölmə 10.1.3-
ə
baxın. Ə MSSTQ üzr ə
metodologiya (Fəsil 3) Ə MSSTQ üzr ə Layih
ə nin T
əsviri (Fəsil 5)
Ə traf Mühitin v ə
Sosial Sah
ənin İlkin Və ziyy
ə tin
ə
dair Hesabat
Torpaq Sah ələrinin Əldə
Olunmasına və Kompensasiyasına dair Baza
Sağlamlığa Tə sirin
Qiymətləndirilmə si
Öhd əliklə
r reyestri (Qoşma E)
Ə
ə
Sosial Sahənin İdarə Olunması və
Monitorinqi Planı (ƏMSSİOMP) (Qoşma D)
Podratçının İcrasının İdarə Olunması Planı
Əməliyyatlar
Ə h əmiyyə
t d ə r ə c ə si üzr ə c ə dv əllər (Qoşma B) T əsirin Qiymətləndirilmə si v ə T əhlükələ rin v
ə
Ris klərin Qiymətləndirilməsi (Fəsil 10 və 12)
T əsirlə
r v ə T əsirazaltma Tədbirləri (Planlaşdırılmış Fəaliyyətlə r)
10-3
CQBK- nin Genişləndirilmə si Layih ə si, Az ə rbaycan
Ə traf Mühit ə v
Sosial Sahə y ə
əsirin Qiymətləndirilməsinin Əlavə si
Yekun variant
ə hdudiyy ə t X ə rit ə l ə ri A Qoşmasında boru kəmə rinin n ə
ə rd ə tutulan əlavə
seksiyası üçün fiziki, bioloji, mə d ə ni irs v ə
sosial baxımdan mə hdudiyy
ətlər göstərilib. Bu xə rit
ələ rd ə 7 v ə 8-cu f əsillə rd ə t ə svir edilmiş ə tra
f mühitin və
sosial sahənin ilkin və ziyy ə ti əks etdirilib və C
ə dv əl B -3-d ə qeyd edilmiş ə raziy
ə
xas həssaslıqların baş verə bilə
c əyi yerləri göstərilib. Onlar həmçinin hazırkı f əslin daha yaxşı başa düşülmə sin ə
şərait yarada bilə r v
ə bu f
əsli oxuyarkən xə rit
ələ r ə istinad edilməlidir.
Növbəti bölmələ rd ə
ənin layihələndirmə sind
ə ki d
əyişikliklərin ekoloji və
sosial xüsusiyyətlə ri v
ə h
əssaslıqlar n
ə z ə rd ən keçirilib (7 və 8-ci f əsillə
rd ə
qeyd edilmiş ardıcıllıqda) və Layih ənin layihələndirmə sind ə ki d əyişikliklərin tikinti, istismaravermə
sınağı v ə
istismarı nə tic
ə sind
ə
onların hansı qaydada tə sir ə
məruz qala bilə c ə yi ə hat ə
edilib.
Potensial təsirlərin azaldılması üzrə t ədbirlə
r Layih ənin layihələndirmə sind ə
əyişikliklə r üçün aparılmış konseptual layihələndirmə işinin və
əlaqə
dar əlavə
işlə
rin (sah ə, marşrut, proses v ə
avadanlığın seçilmə si d
ə
daxil olmaqla) tə rkib hiss əsi olub. Bu, 4 -cü f əsildə
t ə svir olunub.
CQBKG Layih əsi üçün bütövlükdə
texniki layihələndirmə prosesin ə
daxil edilmiş t əsirazaltma tədbirlə ri CQBKG üzr ə
Ə MSSTQ-
nin son variantının 5 -ci f
ə s lində t ə f ərrüatı ilə
t əsvir edilib (bu məlumat üçün həmin fəsilə
istinad olunmalıdır). Layihə nin layihələndirmə sind ə
əyişikliklə r n
ə tic
ə sind
ə
bunlara edilə
n d əyişikliklər hazırkı Əlavə
s
n ə dinin 5-ci f əsillinə
daxil edilib. 10.1.5.1 İkinci də r əcəli və dolayı təsirlə r 3-cü f
əsildə
verildiyi kimi, ikinci də r ə c əli təsirlər layihə nin
ə sas t
əsirlə ri
ətraf mühitə
digə r ikinci d
ə r ə c əli təsirlə r ə
gətirib çıxardığında baş verir. Dolayı təsirlər layihə n
ə tic
ə sind
ə
baş vermə sin
ə
şərait yaranmış, lakin birbaşa olaraq layihə nin s ə b əb olmadığı digə r f
əaliyyətlə r n ə tic
ə sind
ə
meydana çıxan təsirlə rdir ( mə s ələ n: Layih
ə nin s
ə b ə bind ən yollarda nəqliyyat axının artması nə tic
ə sind
ə
sürücülərin ehtiyaclarını qarşılamaq üçün yeni biznes f əaliyyətinin yaranması ) . Əlavə
məlumat və
misallar üçün CQBKG üzrə Ə MSSTQ-nin son variantında Bölmə 10.1.5.1- ə
Hazırkı ƏMSSTQ Əlavə sind ə d ə bütün ikinci d ə r
c əli təsirlərin müə yy ənləşdirildiyin d ə n v ə
müvafiq təsirazaltma tədbirlə rinin n ə z ə r ə alındığından əmin olmaq üçün 10 -cu f əsildə
ki ə traf mühitə v
ə
sosial sahə y ə aid h ər bir mövzu arasında potensial qarşılıqlı təsirlə r qiymətləndirilib. Qiymətləndirmə göstə
rdi ki, bütün ikinci d ə r ə c əli təsirlə r birinci d ə r ə c əli (başlıca) təsirlərin azaldılması vasitəsilə n ə z ə r ə
alınmışdır. 10.1.5.2 Kumulyativ təsirlə r BTC/CQBK v ə Q
BK boru k əməri kimi mövcud
l
ə f əaliyyətləri mövcud i l kin ə traf
mühit v ə ziyy ə tinin bir hiss ə si
olduğ undan, n ə z
rd ə
tutulan boru k
əmə rinin
əlavə
seksiyasının h əm in f əaliyyətlərlə
potensial kumulyativ (v ə ya əla v ə xarakterli) t əsirlə
ri bu f əsildə
n ə z ə rd ə n ke
çiril ir.
Fəsil 11 -d ə
(Kumulyativ və Transs
ə rh ə d T ə sir lə r) n
ə z ə rd ə n ke çirilən kumuly ativ t
əsirlə r gələ c ə k f əal iyy
ətlə rin v
ə Layih
ənin lay ih ələndirmə sind ə ki d əyişikliklərin birgə v
ə ya artan t ə
ən ortaya çıxa
bilə n ku mulya
tiv t əsirlə
rdir (y ə ni haz ırda planl a ş d ı r ılmaqda olan və
ilkin v ə ziyy ə tin bir hiss əsi kimi
ə hat ə
edilmə y ə n i şlə
n mə f əaliyyətlə ri).
Layih
ənin layihələndirmə sind
ə ki d
ə yi şikliklə rin v ə
əlaqə dar
əlavə
işlə rin ayr ı -ayr ı t əsirlə rinin qar
şılı q lı əlaqə si (qar şılı
q lı əlaqə d ə
olan t
ə sir
lə r) d
ə h
əm ç inin Fəsil 11-d ə
müz akir
ə edi
l ir.
Hə yata ke
çirilmə kd ə o l an h ə r hans
ı işlə n mə f əaliyyə
ti üzr ə Layih ə
ilə əla
q ə dar iki v ə ya
daha çox
ə t raf mühit v
ə
sosial istiqamə
t sah ə sinin mö vcud reseptor v ə ya resursa t ə sir
et mə k poten sialı var. M
ə s ələ n, tikinti za manı
s ə s-küy v ə tozun t ə sir etdiyi h ə ssas reseptor pote nsial
ol araq ayr ı -ayr
ı t
əsirlə rin t
əkl ikd
ə
gös t ə rdiyi t ə sird
ə n daha b öyük bir
gə t
ə sir
ə
mə ruz qa la
bilə r. Bun
la r “qa
rşılı q lı əla q ə d ə o lan” təsirlər adl an ı r. T əsirlə
r v ə T əsirazaltma Tədbirləri (Planlaşdırılmış Fəaliyyətlə r)
10-4
CQBK- nin Genişləndirilmə si Layih ə si, Az ə rbaycan
Ə traf Mühit ə v
Sosial Sahə y ə
əsirin Qiymətləndirilməsinin Əlavə si
Yekun variant
ə sl ə h ətləşmə Layih
ənin layihələndirmə sind
ə n
ə z ə rd ə
tutulan dəyişikliklə r ə v ə
əlaqə dar
əlavə
işlə r ə dair keçirilmiş silsilə
məslə h ətləşmə
görüşlə
ri ə rzind ə
maraqlı tə r əflə
rin ifad ə et diyi narahatlıqlara hazırkı Əlavənin hazırlanması zamanı xüsusi diqqət yetirilmişdir (baxın: Fəsil 9).
əlavə , CQBKG üzr ə
MSSTQ- nin son variantına dair məslə h ətləşmələr zamanı maraqlı tə r əflə rin r ə y v ə
şərhlə rin ə
cavab olaraq təsirazaltma tədbirlə ri üzr
ə
bir sıra öhdəliklər götürülmüşdür. Bunlar nə z ə rd ə
tutulan əlavə boru k
əməri seksiyasına eyni şəkildə
t ətbiq olunur. Xüsusi olaraq maraqlı tə r əflərin narahatlıqlarını ə hat ə
etmə k üçün n
ə z ə rd ə
tutulmuş təsirazaltma tədbirlə rin
ə
dair öhdəliklərin nümunələ ri CQBKG üzr ə
Ə MSSTQ-nin son variantında Bölmə 10.1.5-d ə t
əqdim edilib və
əlavə boru k əməri seksiyalarına eyni şəkildə t
ətbiq olunacaq. Bundan əlavə, Torpaqların Əldə
Olunması və Kompensasiya üzrə
T
z ə rd ən keçirilmiş və
əlavə boru k əmə
ri seks iyasını ə hat ə
etmək üçün lazım olan qaydada yenilənmişdir.
TƏMÖHS
- ə
ə sas
ə n t
ələb olunur ki, TƏMÖHS - ə xitam verilmə
tarixindən 30 gün ə rzind ə
sah ənin ləğvinə nec ə
nail olunacağını tə svir ed
ən plan hazırlanmalıdır. Sahənin ləğvi üzrə
pros edurlar və
öhdəliklə r CQBKG üzr ə
Ə MSSTQ-
nin son variantında bölmə 10.1.5.4-d ə
əsvir edilib və Layih
ənin layihələndirmə sind
ə n
ə z ə rd ə
tutulan dəyişikliklə r ə eyni d ə r ə c ə d ə
şamil olunacaq. Ətraflı məlumat üçün TƏMÖHS - in müvafiq müddəalarına baxın. 10.1.6 Hazırkı ƏMSSTQ Əlavəsinin hazırlanmasından sonra dəyişikliklə rin idar ə olunması Hazırkı ƏMSSTQ Əlavəsi hazırlanıb təqdim edildikdə ə y ə d
əyişikliklə rin
edilməsi ehtimalı mövcuddur. Əgə r bu cür d əyişikliklər olarsa, ekoloji və
sosial reseptorlara mə nfi t
ə si r göstə r ə
bilə c ə k h ər hansı dəyişikliklə r q əbul edilmə zd ə n ə vv əl dəyişikliklə rin idar
ə
olunması prosedurlarına ekoloji və sosial qiymətləndirmə
daxil edilə c ə k (39-04). Bu d əyişikliklə rin idar ə
olunması tədbirlə ri CQBKG üzr ə
MSSTQ- nin son variantında, xüsu s ə
d ə 39-01, 39-02, 39-03 v ə
OP19 saylı öhdəliklə rd ə
müfə ss əl şəkildə t əsvir edilib.
Yüklə 4,15 Mb. Dostları ilə paylaş:
|