geomorfologiyaya təsiri gözlənilmir.
CQBK-
nin Genişləndirilmə
si Layih
ə
si, Az
ə
rbaycan
Ə
traf Mühit
ə
v
ə
Sosial Sahə
y
ə
T
əsirin Qiymətləndirilməsinin Əlavə
si
Yekun
variant
doldurma materialının yerli mə
nb
ələ
rd
ən götürülə
c
əyi ehtimal edilmir, lakin eyni zamanda
bu
variant tam olaraq istisna edilə
bilməz. Bununla belə, bütövlükdə
CQBKG Layih
ə
si üçün
lazım olduğu kimi əlavə
boru k
əməri seksiyasının tikintisi üçün də
doldurma materialına
ehtiyac olacaq, mə
s
ələn giriş yollarının tikintisi yaxud abadlaşdırılması və
ərsinləmə
stansiyasında daimi tikililərin inşası və
s
ərt örtüklü sahələ
rin tikintisi v
ə
doldurma materialı
Layih
ə
üçün beton t
ə
chiz ed
ən beton zavodlarından istifadə
edilə
c
ə
k.
Əlavə
boru k
əməri seksiyası üç tektonik
qırılma zonasından keçir
– bunun f
əsadları və
layihələndirmə
d
ə
t
ə
tbiqi n
ə
z
ə
rd
ə
tutulmuş təsirazaltma tədbirlə
ri12-ci f
əsildə
müzakirə
edilir.
10.2.2
Əsas həssaslıqlar
Nə
z
ə
rd
ə
tutu
l
an Layih
ənin layihələndirmə
sind
ə
ki d
əyişikliklə
rin
ə
ks
ə
r hiss
ə
si y
umş
aq v
ə
b
ə
rk
iməm
i
ş çö
küntü
lərin olduğ
u hiss
ə
d
ə
n keçir ki, bu hiss
ələ
r d
ə
eroziyaya h
ə
ssas o
l
a
bilər;
pote
nsial
t
ə
sir
lə
r haqq
ında Bölmə
10.3.3-d
ə
məlumat ver
i
lir
.
Az
ə
rbaycanda nisb
ə
t
ə
n tez-tez z
əlzələlər müşahidə
edilir; nə
z
ə
rd
ə
tutulan əlavə
boru
k
əməri seksiyasının marşrutu ümumilikdə
aşağı sə
viyy
ə
d
ə
n orta s
ə
viyy
ə
y
ə
d
ə
k d
əyişə
n
seysmik aktivlik riskinə
malik ə
razid
ən keçir. Əlavə
boru k
əməri seksiyasının marşrutu
t
əxminə
n CQBKG KG1, 27 v
ə
28 sah
ələ
rind
ə
üç
seysmik aktiv qırılma zonasından keçir.
Boru k
əmərinin marşrutu aktiv palçıq vulkanlarının ə
razisind
ə
n (CQBKG KG-06) keçir. Bu
ərazi potensial geoloji təhlükələ
r (siray
ət etmə
,
qruntun çökmə
si v
ə
deformasiya), habelə
artmış eroziya potensialı ilə
əlaqəlidir
.
Ümumi palçıq vulkanı sahə
sind
ə
boru k
əmərinin marşrutu kəskin yamaclı dar qılıc boyunca
uzanır ki, bu
da eroziyaya xüsusilə
meyllidir (Bölmə
10.3.2-d
ə
göstərildiyi kimi) və
boru
k
əmə
rinin tikintisin
ə
imkan yaratmaq üçün təkrar profillənməli olacaq.
10.2.3
Geologiyaya və
Geomorfologiyaya təsirlə
r
10.2.3.1 N
ə
z
ərdə
tutulan boru kə
m
ərinin (ərsinlə
m
ə
stansiyası daxil olmaqla) tikintisi və
istismaravermə
sınağı
Palçıq vulkanının ə
razisind
ə
yerləşən qılıc boyunca aparılmalı tikinti işləri ilə
bağlı
geomorfologiyaya təsirlər Landşaft və
Vizual Təsirlər adlı 10.4
-
cü bölmə
d
ə
verilib;
palçıq
vulkanı olan ə
razid
ə
tikinti ilə
bağlı eroziya mə
s
ələlə
ri Torpaq v
ə
Qruntun Və
ziyy
əti adlı
10.3-
cü bölmə
d
ə
t
əsvir olunub; seysmik aktivlik riski
T
əhlükələ
rin T
əhlili və
Riskin
Qiymətləndirilməsi adlı 12
-ci f
əsildə
n
ə
z
ə
rd
ən keçirilib. Ona görə
d
ə
, h
əmin mə
s
ələlə
rd
ə
n
heç biri bu bölmə
d
ə
ə
hat
ə
olunmayıb.
Yuxarıda qeyd edildiyi kimi, əlavə
boru k
əməri seksiyası üçün doldurma materialının yerli
mə
nb
ə
d
ən götürülə
c
əyi ehtimal edilmir. Lakin, hesablanıb ki, bütün CQBKG layihə
sinin
tikintisi (
əlavə
boru k
əmə
ri se
ksiyası və
KG0-da
ərsinləmə
stansiyası da daxil olmaqla)
zamanı təxminən 65000m
3
doldurma materialına ehtiyac olacaq. Doldurma materialı
mövcud yaxud yeni lisenziyalı karxanalardan və
/ v
ə
ya qrunt karxanalarından əldə
olunacaq. Doldurma materiallarının çıxarılması və
istifad
ə
si b
ərpa olunmayan tə
bii
ehtiyatların tükənməsi riskini özündə
ehtiva edir ki, bu da birbaşa təsirdir, lakin buna
baxmayaraq, bu təsirin sözügedə
n Layih
ə
üçün kiçik miqyasda olacağı gözlənilir. Doldurma
materiallarının çıxarılmasının ümumi təsirlə
ri CQBKG üzr
ə
Ə
MSSTQ-nin son va
riantında
Bölmə
10.2.3.1-d
ə
t
ə
f
ərrüatı ilə
müzakirə
edilib.
10.2.3.2
Boru kə
m
ərinin istismarı
Əlavə
boru k
əməri seksiyası və
ərsinləmə
stansiyası seysmik aktivliyə
malik ə
razid
ə
yerləşir
v
ə
onlar istismar zamanı regionda baş verə
bilə
c
ə
k z
əlzələlə
rin v
ə
ya palçıq vulkanı olan
ə
razid
əki aktivliyin tə
sirin
ə
məruz qala bilər (baxın, 12
-ci f
əsildə
bölmə
12.2.5)
T
əsirlə
r v
ə
T
əsirazaltma Tədbirləri (Planlaşdırılmış Fəaliyyətlə
r)
10-6
CQBK-
nin Genişləndirilmə
si Layih
ə
si, Az
ə
rbaycan
Ə
traf Mühit
ə
v
ə
Sosial Sahə
y
ə
T
əsirin Qiymətləndirilməsinin Əlavə
si
Yekun variant
10.2.3.3 T
əsir
l
ərin
xüla
s
ə
s
i
və
ə
h
ə
m
iyyətinin
qiy
m
ətləndiril
m
əsi
C
ə
dv
əl
10-1-d
ə
növbə
ti
bölmə
d
ə
m
üzakir
ə
edi
lə
n, t
əsirlə
rin aza
l
d
ılma
s
ı ilə
b
ağlı nə
z
ə
rd
ə
tutulan
t
ədbirlə
rin h
ə
yata ke
çirilmə
sind
ə
n
ə
vv
əl
v
ə
sonra
g
e
olog
iya v
ə
geomorfologiyaya
t
əsirlərin m
ü
mkün ə
h
əmi
yy
ətinin qiymətlə
ndiri
lmə
si t
əqdim edil
ir.
C
ə
dv
ə
l 10-1: Geologiya v
ə
Geomorfologiyaya Potensial Ümumi T
ə
sirl
ə
r
Problem
Potensial T
ə
sirl
ə
r
Potensial
T
ə
sirin
Ə
h
ə
miyy
ə
ti*
T
ə
sirl
ə
rin
Az
aldılması
Qal
ı
q
T
ə
sirin
Ə
h
ə
miyy
ə
ti*
A1
Xam materiall
ar
v
ə
t
əbiiehtiyatlard
a
n istifad
ə
T
ə
bii
ehtiyatla
r
ın,mə
s
. da
ş
materiall
ar
ı
n
ı
n
tük
ə
n
mə
si
B3 Orta
1-01, 1-03,
1-05, 1-06,
1-07, 1-09,
1-10, 1-11,
1-14, 39-01,
39-02, 39-03
B3 Aşağı
Qrunt
karx
an
ala
r
ı
v
ə
qrunt
bo
ş
a
l
d
ılm
as
ı
sah
ələ
rind
ə
n toz,
s
ə
s-küy,
lan
d
ş
aft,
n
əqliyyat,
viz
ual,
s
ə
th suyu, h
ə
yat
şə
raiti v
ə
eko
loji
t
əsirlə
r
B4 Orta
B2 Aşağı
* C
ə
dv
əl 3
-3 v
ə
3-4-d
ə
n istifad
ə
edilə
r
ə
k
qiymə
t
lə
ndiri
lmiş
dir
10.2.3.4
Geologiya
və
geo
m
orfo
l
ogiyaya
olan
təsir
l
ərin
a
z
aldıl
m
a
s
ı
Bölmə
10.2.3.4-d
ə
t
əsvir olunmuş və
CQBKG üzr
ə
Ə
MSSTQ-
nin son variantının E
Qoşmasında sadalanmış ümumi təsirazaltma tədbirlə
ri Layih
ənin layihələndirmə
sind
ə
n
ə
z
ə
rd
ə
tutulan dəyişikliklə
r
ə
şamil edilə
c
ə
k.
Buna görə
d
ə
, t
əkrara yol verməmə
k üçün
onlar burada qeyd edilməyib. Geologiya və
geomorfologiyaya təsirlə
r
ə
gəldikdə
is
ə
,
Layih
ənin layihələndirmə
sind
ə
ki d
əyişikliklə
r n
ə
tic
ə
sind
ə
CQBKG üzr
ə
Ə
MSSTQ-nin son
variantındakı 10.2.3.4
-cü
bölmə
d
ə
sadalanmış mövcud öhdəliklə
r
ə
heç bir yeni şərhlə
r
yaxud düzəlişlər edilmə
yib.
10.2.4
Qalıq təsirlə
r
T
ə
sir
lə
rin az
al
d
ılma
s
ı
ilə
b
ağlı
n
ə
z
ə
rd
ə
t
utulan
t
ə
dbir
lə
rin h
ə
yata keçir
ilmə
si n
ə
tic
ə
sind
ə
n
ə
z
ə
rd
ə
tutulan Layihənin layihələndirmə
sind
ə
ki d
əyişikliklə
r üçün da
ş materiallardan
istifad
ə
ilə
b
ağlı
qa
lı
q t
əsirlə
rin cüzi
ə
h
əmiyyə
t
ə
malik olac
a
ğı
hesab edilir
.
10.3 Torpaq v
ə
Qruntun Və
ziyy
ə
ti
Bu
bölmə
d
ə
n
ə
z
ə
rd
ə
tu
tulan
Layih
ənin layihələndirmə
sind
ə
ki d
əyişikliklə
rin tikintisi
m
üdd
ə
tind
ə
v
ə
t
ə
sir
lə
rin aza
l
d
ılma
s
ı
i
lə
bağlı
q
əbul
olunacaq
əl
aq
ə
dar t
ə
dbi
rlə
r
n
ə
tic
ə
sind
ə
torpa
ğ
a
ol
an potensi
al təsirlə
r
mö
vzusuna
toxun
u
lur.
Bu hiss
ə
d
ə
eyni za
ma
nda
CQBKG layihə
sinin tikinti f
əaliyyətlə
rin
ə
t
əsir gös
t
ərmə
k potensi
alı olduğ
u üçün i
l
kin qruntun
v
ə
ziyy
ə
tinin b
ə
zi aspekt
lə
rin
ə
cavab ver
mə
k ehtiyac
ı
da n
ə
z
ə
r
ə
alı
nacaq.
10.3.1 Layih
ə
nin layih
ə
l
əndirməsində
ki d
əyişikliklərin torpaq və
qruntun v
əziyyə
tin
ə
t
əsir edə
bil
ə
c
ək aspektlə
ri
Bütövlükdə
CQBKG Layih
əsinin tikintisi zamanı torpaq və
qruntun v
ə
ziyy
ə
tin
ə
t
əsir göstə
r
ə
bilə
c
ək aşağıdakı fəaliyyətlə
r d
ə
Layih
ənin layihələndirmə
sind
ə
edilmiş dəyişikliklər ilə
bağlı
olacaq:
T
əsirlə
r v
ə
T
əsirazaltma Tədbirləri (Planlaşdırılmış Fəaliyyətlə
r)
10-7
CQBK-
nin Genişləndirilmə
si Layih
ə
si, Az
ə
rbaycan
Ə
traf Mühit
ə
v
ə
Sosial Sahə
y
ə
T
əsirin Qiymətləndirilməsinin Əlavə
si
Yekun variant
•
K
əmə
r sah
ə
sinin (KS) t
əm
i
zlə
n
mə
si,
g
iri
ş
-ç
ıxış
yolla
r
ı
n
ı
n
genişlə
ndiri
lmə
si v
ə
yeni
gir
i
ş
-ç
ıxış yolla
r
ı
n
ı
n yarad
ılma
s
ı
zam
a
nı
torpağı
n
bütövlüyünün
pozu
lma
s
ı
v
ə
k
ə
nar
l
a
ş
d
ı
r
ılm
as
ı
•
Ərsinləmə
stansiyas
ı
nda torp
ağı
n k
ə
nar
l
a
ş
d
ı
r
ılm
as
ı
v
ə
in
ş
aat i
şlə
ri
•
Torpağın üst və
alt qatlarının əks doldurulma və
sah
ə
nin yenid
ə
n b
ərpa olunması
•
zamanı yenidə
n istifad
ə
mə
qs
ədləri ilə
saxlanması
•
KS-d
ə
qurğu və
maşın
-
mexanizmlər (tikinti zamanı və
istismar fazası ə
rzind
ə
t
əftiş
•
v
ə
texniki xidmə
t üçün)
•
K
əmə
r sah
əsinin iş sahələ
rin
ə
girişi təmin etmək mə
qs
ədi ilə
n
əqliyyatın hə
r
ə
k
ət yolu
kimi istifadə
olunması
•
Potensial çirkləndiricilərin (mə
s
ələ
n, yanacaq, t
əhlükəli tullantılar, kimyəvi maddələ
r)
t
ə
sadüfi/q
ə
za n
ə
tic
ə
sind
ə
sızması
•
Art
ıq qalan torpağın alt qatı
v
ə
daş materialla
r
ı
n at
ılma
s
ı
.
İs
t
ism
ar
mə
rh
ələ
sind
ə
KS boyunca
avtomobillə
rin idar
ə
o
lunma
s
ı
da eyni
zama
n
da torpağı
n
kip
ləşmə
si v
ə
eroziyaya s
ə
b
ə
b
ola
bilə
r. Lakin BTC/CQBK
əməliyyatları işçi
hey
ə
tin
ə
sad
ə
c
ə
fövqəla
d
ə
hallar zamanı
KS boyunca h
ə
r
ə
k
ə
t
etmə
y
ə
icaz
ə
verilir.
Bütün i
ş
çi
lə
rin
i
ş
d
ə
olduğu zam
a
nlar
da
ə
rs
inləmə
stansiy
al
ar
ı
nda kiçik h
əcmlə
rd
ə
məişə
t t
ə
s
ə
rrüfat
tullantıla
r
ı
n, çirkab su
l
ar
ı
n v
ə
s
əth axı
nt
ı
suları
n
ın yaranma ehtim
a
lı
var.
Yuxa
r
ıda qeyd olun
an f
əal
iyy
ətlə
r a
şağı
dak
ılar ilə
əla
q
ə
dar
ə
ks t
əsirlə
r
ə
s
ə
b
ə
b o
la bilə
r:
•
Torpağın kipləşmə
si
•
Dəyişmiş torpaq xüsusiyyətləri (struktur, məhsuldarlıq, havalanma və
ziyy
ə
ti)
•
Eroziya v
ə
torpaq qatının itirilmə
si
•
Yerin çökmə
si
•
Ə
vv
əlcə
d
ən mövcud olan çirkləndirici maddələ
rin s
ə
f
ə
rb
ər olunması
•
Torpağın çirklənmə
si
•
Qaz
ılmış xə
nd
ə
k
lə
rin
g
eri
dold
u
rulm
as
ı
.
10.3.2
Əsas həssaslıqlar
10.3.2.1
Torpaq
•
Rast
gəli
n
ə
n
ə
ks
ə
r torpaq
l
arda yüks
ə
k d
ə
r
ə
c
ə
d
ə
duz
l
u
l
uq vard
ı
r ki, bu da h
əm
po
l
ad, h
əm
d
ə
betonun pas
lanm
as
ı
n
ı
n sür
ətlə
n
mə
sin
ə
s
ə
b
ə
b o
la bilə
r
•
Hava el
ektri
k ötür
ücü
xətlə
ri k
ə
si
şmələ
rd
ə
korroziya potensi
alı
n
ı
art
ı
ra bi
lə
r
•
Torpaqların tə
rkibind
ə
gipsin olması polad və
betonda korroziya
riskinin artmasına
gətirib çıxara bilə
r
•
Nə
z
ə
rd
ə
tutu
l
an boru k
əmə
rinin
əlavə
sek
siyasının
ə
ks
ə
r hiss
ə
si boyunca torpa
ğı
n
struk
turu çox
xı
rdad
ı
r,
ə
sas
ə
n
xırda lil
v
ə
gillə
rd
ə
n t
əşkil
olunm
u
ş
dur ki, bu da
eroziyaya d
aha çox meylli hesab ol
unur. Xüsus
ə
n üç sah
ə
nin (KG0.5-6, KG22.5-
KG24, KG27-27.5) yüks
ək eroziya potensialı olduğu qiymətləndirilib
•
Palçıq vulkanlarının olduğu ərazi, o cümlə
d
ən palçıq vulkanının qılıcı
(CQBKG
KG3.5-
4.7) xüsusilə
eroziyaya meyllidir
•
Marşrut boyunca bəzi yerlə
rd
ə
torpağın üst qatının qalınlığı çox nazikdir (5sm
-d
ə
n
az). Palçıq vulkanının qılıcında torpağın üst
qatı çox azdır və
ya ümumiyyətlə
mövcud deyil (CQBKG KG3.5
-4.7)
•
Torp
aql
ar
ı
n kiçik
ölçülü
hiss
əciklə
rd
ə
n t
əşkil
o
lunma
s
ı onla
r
ı
n
kipləşmə
y
ə
daha çox
meylli olma
s
ını göstə
rir v
ə
onlar
n
əm
olduql
ar
ı zam
an daha az h
ə
r
ə
k
ə
t et
mə
qabiliyyətli
v
ə
quru hava
şə
rait
i zam
an
ı
toz yaratmağa meyilli olurlar
•
Lilin formalaşması və
s
əth suyu axınına daxil olması (Pirsaat çayı (CQBKG
KG18.2), müxtəlif kiçik axınlar və
kiçik suvarma kanalları).
T
əsirlə
r v
ə
T
əsirazaltma Tədbirləri (Planlaşdırılmış Fəaliyyətlə
r)
10-8
CQBK-
nin Genişləndirilmə
si Layih
ə
si, Az
ə
rbaycan
Ə
traf Mühit
ə
v
ə
Sosial Sahə
y
ə
T
əsirin Qiymətləndirilməsinin Əlavə
si
Yekun variant
10.3.2.2
Çirklənmə
•
Aşkar edilmiş çirklənmə
aşağı sə
viyy
ələ
rd
ə
olan məişət tullantılarından
v
ə
t
ə
rkibind
ə
potensial olaraq asbest olan sement lövhələrinin qırıntılarından ibarə
t idi
•
Aşkar edilən çirklənmə
nin
ə
ks
ə
r hiss
ə
sinin üçüncü t
ə
r
əflə
rin
davamlı olaraq qeyri
-
tullantı sahələ
rin
ə
tullantı atmasının nə
tic
əsi olduğu görünür. Buna görə
d
ə
, h
ə
r
ha
nsı bə
rpa s
əylə
rind
ən asılı olmayaraq, bu problemin davamlı surə
td
ə
mövcud
olacağı ehtimal edilir
•
KG32 sah
ə
sind
ə
aşkar edilmiş qazma şlamı və
qazma məhlulu olduğu ehtimal
edilən tullantıların ə
razid
ə
keçmişdə
üçüncü t
ə
r
əfin apardığı
qazma işləri ilə
bağlıdır.
Qazma məhlulu ilə
çirklənmənin miqyası məlum deyil
•
Həm
tikinti, h
əm
d
ə
əməliyyatlar
za
manı işçilə
r v
ə
yerli
əhali
üçün sa
ğlamlı
q v
ə
t
əhlü
k
ə
si
zl
ik risk
lə
ri
ola
bi
lə
r.
Hə
r hans
ı çi
rk
lə
n
mə
nin
(mə
s
ələn asbest sementi)
f
əallaşm
as
ı pote
n
sialı
na
gö
r
ə
tikinti i
şçilə
ri üçün t
əhlü
k
ə
nin
daha çox
olma
s
ı
ehtimal
edilir.
Qeyd et
mə
k
lazımdı
r ki, çirk
lə
n
mə
nin i
ş
çi
lə
r
ə
o
l
an t
ə
sir
lə
ri bu
Ə
MSSTQ
ə
hat
ə
dair
ə
sind
ə
n k
ə
narda q
alı
r
•
Nə
z
ə
rd
ə
tutu
l
an boru k
əmə
ri
m
ar
ş
rutu boyunca
ə
vv
əl
c
ə
d
ə
n
mövcud olan çirklənmə
düzgün
olm
ayaraq CQBKG tikinti f
əal
iyy
ətlə
rin
ə
v
ə
ya sonrak
ı əməliyyatlara
aid
edilir
.
10.3.3
Torpaq və
Qruntun Vəziyyə
tin
ə
Təsirlə
r
10.3.3.1 N
ə
z
ərdə
tutulan boru kə
m
ərinin (ərsinlə
m
ə
stansiyası daxil olmaqla) tikintisi və
istismaravermə
sınağı
Layih
ənin layihələndirmə
sind
ə
n
ə
z
ə
rd
ə
tutula
n d
əyişikliklərin potensial təsirləri ümumilikdə
CQBKG Layih
əsi üçün mövcud olan potensial təsirlərlə
eynidir. Bunlar aşağı təsvir edilib və
onlarla yanaşı 10.3.2
-
ci bölmə
d
ə
göstərilə
n h
əssaslıqlar sə
b
ə
bind
ə
n
əlavə
boru k
əmə
ri
seksiyası ilə
bağlı hər hansı
konkret t
əsirlə
r d
ə
qeyd edilib. Lilin su axarlarına axmasının
t
əsirlə
ri “S
əth Suyu Ehtiyatları” adlı 10.3.2
-
ci bölmə
d
ə
t
əsvir edilib.
Dostları ilə paylaş: