Tur arealining chegarasi abiotik yoki biotik omillar bilan bel gilanadi. Agarda tur o ‘z arealini kengaytirish jarayonida qandaydir 73
kuchli raqibga duch kelsa yoki to‘siqqa uchrasa, turning tarqalishi to‘xtaydi. Bunda raqib tur arealining chegarasi to‘siq vazifasini o ‘taydi. Hayvonlaming hozirgi kundagi yer yuzida tarqalishini tu- shuntirish uchun paleontologik materiallarga va zamonaviy dalillar- ga tayaniladi. Ayniqsa, keyingi yillarda yuz berayotgan antropogen o ‘zgarishlar hayvonlaming yangi hududlami o ‘zlashtirib olishlarida hal qiluvchi ahamiyat kasb etmoqda. Insonning turli faoliyatlari ko‘pgina aborigen turlaming yashash joylaridan siqib chiqarilishiga sabab bo‘lgan. Faunaning “yevropalashtirilishi” bunga yaqqol misol bo‘la oladi. Yangi Zelandiya, Madagaskar va Avstraliya faunasi tarki bidagi o ‘zgarishlar aynan inson faoliyatining natijasidir. Inson ongli va ongsiz ravishda hayvon turlarini xilma-xil y o ‘llar bilan ulaming o ‘zlari tabiiy ravishda egallashlari mumkin bo‘lmagan yangi hudud larga tarqatgan. Immigrant turlar o ‘zlari uchun qulay sharoit mavjud bo‘lganda, sonini oshirish va egallagan maydonini kengaytirish im koniga ega bo‘lishgan. Masalan, Yevropa chug‘urchug‘i 65 yil ichida AQSH, Kanada, Janubiy Afrika, Avstraliya va Yangi Zelandiyaga tarqalishga ulgurgan. Orollardagi biotsenozlar tarkibida turlaming kamligi va raqobat kuchsizligi sababli, materiklarda yashovchi tur lar orollarga iqlimlashtirilganda tez ko‘paygan. Yevropa, Osiyo va Shimoliy Amerikadan Yangi Zelandiyaga keltirilgan turlaming (bug‘ular, cho‘chqa, kalamushlar, to‘rg‘aylar, qorayaloqlar, zyablik va boshq.) qariyb 50%i sutemizuvchilar va qushlardan iborat bo‘lib,
