Fan va innovatsiyalar vazirligi materialshunoslik universiteti

Reaksiyani bajarish maxsus ikki tirsakli idishda amalga oshiriladi. Shunday idish bo'lmasa, rezina shlang kiydirilgan tiqin bilan berkitilgan probirkaga 5-6 tomchi Na₂CO₃ erilmasi va 6-7 tomchi suyultirilgan HCl eritmasi solinadi. Natijada SO₂ ajralib chiqadi. Ajralib chiqayotgan gazni shlang uchiga kiydirilgan shisha nay orqali baritli yoki ohakli suvga yuttirilganda, eritma loyqalanadi:


Ca(OH)₂+ CO₂ CaCO₃+ H₂O

Agar SO₂ bariyli yoki ohakli suvdan uzoq vaql o'tkazilsa, Ca(HCO₃)₂ yoki Ba(HCO₃)₂ ning hosil bo'lishi natijasida cho'kma eriydi.

CaCO₃ + H₂O + CO₂ Ca( HCO₃)₂
Tekshiriladigan eritmada SO₂^2- va S₂O₃^2- ionlarining bo'lishi SO₂^2- ionining topilishiga xalaqit beradi, ular ham kislotalar ta'siridan ohakli suvni loyqalantiradigan SO₂ gazini ajratib chiqaradi, Shuning uchun ham SO₃^2- va S₂O₃^2- ionlarini SO₃^2- ni topishdan oldin oksidlash lozim. Buning uchun karbonatni topishga kirishishdan oldin analiz qilinayotgan eritmaga N₂O₂ yoki KMnO₄ eritmasi qo'shiladi.
2. Kumush nitrat eritmasining 3-4 tomchisi 2-3 tomchi Na₂CO₃ eritmasiga ta'sir ettirilganda, oq Ag₂CO₃ cho'kma hosil bo'ladi:
Na₂CO₃+2AgNO₃Ag₂CO₃ + 2NaNO₃
CO₃^2-+2Ag⁺Ag₂CO₃
Cho'kma suyultirilgan kislotalar va ammiakda eriydi.


6.5. Fosfat anionining reaksiyalari


Fosfat ioni uch negizli fosfat (K_a|=7,610^-3; K_a2=6,210^-8; K_a3= 4,410^-13) kislotaning anionidir. Ortofosfat kislota uch xil anion hosil qiladi:
H₃PO₄  H⁺ + H₂PO₄^-
H₂PO₄^- H⁺+HPO₄^-
HPO₄^2-H⁺+HPO₄^3-
Na₃PO₄ tuzi gidrolizlanib, kuchli ishqoriy muhit hosil qilgani uchun analilik reaksiyalarni bajarishda neytral muhitga esa bo'lgan Na₂HPO₄ tuzi eritmasi olingani ma'qul. Ko`pchilik kationlarning fostatlari suvda kam eriydi, bu esa fosfatlar ishtirokida analizni bajarishni ancha qiyinlashtiradi. Ishqoriy metallar va ammoniyning fosfatlari, aksariyat metallarning gidrofosfatlari suvda yaxshi eriydi. Sirkoniy va vismutning fosfat va gidrofosfallaridan tashqari ko`pgina fosfatlar mineral kislotalarda eriydi. Zr(HPO₄)₂, BiPO₄, AlPO₄, CrPO₄, FePO₄ kabilar sirka kislolada erimaydi. Ko`pchilik fostatlar rangsiz, ayrimlari sariq. Rangli melallarning fosfatlari rangli.