Ekosistemaning abiotik muhiti (ekotop)ni notirik tarkibiy qismlar – klimatop (yorug’lik, harorat, namlik, havo va boshq.) va tirik organizmlar faoliyati natijasi hisoblangan tarkibiy qism – edafotop (tuproq) tashkil etadi. Ekotop tirik organizmlar tomonidan hali o’zgarmagan, o’z tuprog’i, iqlimiga ega ma’lum hudud hisoblanadi. Ekotopga vulqon otilishi natijasida yangidan paydo bo’lgan hududlarni yoki yangi paydo bo’lgan korall orollarini misol qilib keltirish mumkin.
Biotsenoz tarkibidagi barcha tirik organizmlar 3 ta funksional guruhga bo’linadi: produtsentlar, konsumentlar va redutsentlar.
Produtsentlar (lot«producens» – yaratuvchi) – organik birikmalarni hosilqiluvchilar, ya’ni avtotrof organizmlar bo’lib, anorganik moddalardan organik birikmalarni sintezlaydi. Bu guruhga yashil o‘simliklar, fotosintezlovchi va xemosintezlovchi bakteriyalar kiradi.
Produtsentlar - yashil o‘simliklar bo‘lib, ular quruqlikdagi har qanday biotsenozning asosiy tarkibi va energiya manbai sifatida xizmat qiladi. Ular assimilyatsiya jarayonida to‘plangan energiyasini boshqa organizmlarga beruvchilardir.
Produtsentlar - yashil o‘simliklar bo‘lib, ular quruqlikdagi har qanday biotsenozning asosiy tarkibi va energiya manbai sifatida xizmat qiladi. Ular assimilyatsiya jarayonida to‘plangan energiyasini boshqa organizmlarga beruvchilardir.
Fotosintez qiluvchi organizmlar quyosh energiyasi ishtirokida organik moddalani sintez qilib, yorug‘Iik energiyasini bog‘langan kimyoviy energiya sifatida to‘playdi.
Konsumentlar (lotincha «consume» – iste’mol qilaman) yoki istemol qiluvchilar – geterotrof organizmlar bo’lib, tayyor organik birikmalar bilan oziqlanadi va oziq tarkibidagi energiyani oziq zanjiri bo’ylab uzatadi. Oziq (trofik) zanjiri – organik birikmalarni hosil qiluvchilardan iste’mol qiluvchilarga bosqichma-bosqich modda va energiyani uzatuvchi organizmlar ketma-ketligidir.
Konsumentlar (lotincha «consume» – iste’mol qilaman) yoki istemol qiluvchilar – geterotrof organizmlar bo’lib, tayyor organik birikmalar bilan oziqlanadi va oziq tarkibidagi energiyani oziq zanjiri bo’ylab uzatadi. Oziq (trofik) zanjiri – organik birikmalarni hosil qiluvchilardan iste’mol qiluvchilarga bosqichma-bosqich modda va energiyani uzatuvchi organizmlar ketma-ketligidir.
