«favqulodda vaziyatlar va fuqaro muhofazasi» fanidan (MA’ruzalar to‘plami) toshkent

VII-BOB. Fuqaro muhofazasi bo‘yicha aholini
o‘qitishni tashkil etish.

Ishchi-xizmatchilar va fuqaro muhofazasi tuzilmalarini o‘qitishdan maqsad, o‘quv mashqlarining vazifalari, o‘tkazish usullari.............	164-168
Fuqaro muhofazasi maxsus-taktik o‘quv mashg‘ulotlari va qo‘mondanlik-shtab o‘quv mashg‘ulotlarini tashkil etish, o‘tkazish..................................	168-176
Ma’naviy-ruhiy tayyorgarlikning mohiyati, shakillari, usullari va vositalari...............................................................................................	177-181
4-reja “Fuqaro muhofazasi”mashg‘ulotini o‘tkazish uslubi............................	181-186
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati.............................................................	187-189

Kirish
“Siyosatimizning asl mohiyati shuki,

aholini xavfsizligini ta’minlash,
ularni turli xil ofatlardan va
favqulodda vaziyatlardan himoya
qilishdir”
Islom Karimov

Biz yashab turgan sayyoramizni qanchalik bilamiz? Uning sir-sinoatlariyu, ofat – talofatlarining sababini aniqlashga odamzodning aql irodasi yetadimi? Bu jumboqlar qaysi asrda o‘z yechimiga ega bo‘ladi?

Ilmiy-texnika taraqqiyot, murakkab va mukammal texnologik jarayon nechog‘li jadal sur’atlar bilan rivojlanmasin hamon “Koinot-Yer-Inson-Jamiyat” o‘rtasidagi uzviy bog‘liklarning ba’zi tugunlari yechilmayapti.
Mana shunday muammolardan biri tabiiy ofatlardir. Keyingi vaqtlarda sayyoramizning turli burchaklarida sodir bo‘layotgan voqealarni umumlashtirib tahlil qilsak, tabiiy ofatlar yildan-yilga ortib borib, keng maydonlarni qamrab olayotganligiga yana bir bor amin bo‘lamiz.
Ko‘pgina davlatlarda olib borilayotgan izlanishlar shuni ko‘rsatmoqdaki, yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan hodisalarni oldindan o‘rganish, bashoratlash, uning negizida ogohlantirish chora-tadbirlarini ishlab chiqarish, nafaqat noxush vaziyatlar keltiradigan iqtisodiy zararni tejab qolishga, balki insonlar o‘rtasidagi shikastlanish ko‘rsatkichlarini pasaytirishga olib keladi.
Biz yangi ming yillik sharoitida yashar ekanmiz, eng avvalo yangicha fikrlash, yangicha yashash sharoitiga o‘tish lozim. Bu sharoitda inson-tabiat-jamiyat o‘rtasidagi muvozanatni saqlash faqat qonunlar ustvorligi va keng ko‘lamda izlanishlar asosida bo‘lishi mumkin.
Barcha fuqarolar tomonidan huquqiy me’yorlarga rioya etish, qonun talablarini bajarish, qonunga itoatkorlik demokratik fuqarolik jamiyati huquqiy madaniyati darajasining ko‘rsatkichidir.
Prezidentimiz ta’biri bilan aytganda biz o‘z haq-huquqlarimizni taniydigan, o‘z kuchi va imkoniyatlariga tayanadigan, atrofda sodir bo‘layotgan voqea-hodisalarga mustaqil munosabat bilan yondashadigan, ayni zamonda shaxsiy manfaatlarini mamlakat va xalq manfaatlari bilan uyg‘un holda ko‘radigan erkin, har jihatdan barkamol insonlarni tarbiyalashimiz kerak. Eng muhimi, barcha huquqiy davlatlar qatori qonun asosida yashashni o‘rganishimiz zarur.
Respublikamiz mustaqillikka erishganidan so‘ng tashkil etilgan Favqulodda vaziyatlar vazirligining asosiy vazifalaridan biri ham favqulodda vaziyatlarda aholi hayoti, sog‘ligini, moddiy va madaniy boyliklarni muhofaza qilishdan iborat. Bu vazifani samarali tashkil etish uchun muhofazaning qonuniy, tashkiliy, iqtisodiy, ijtimoiy, muhandislik-texnik, maxsus asoslariga ega bo‘lishimiz zarur.
Qo‘lingizdagi ushbu o‘quv qo‘llanma Sizni aynan ana shu masalalar bilan tanishtirish maqsadida tayyorlangan. To‘plamni tayyorlashdan ko‘zda tutilgan maqsadlardan biri talabalarni sodir bo‘lishi mumkin bo‘lgan favqulodda vaziyatlar, bunday favqulodda vaziyatlarni oldini olish, ularni bartaraf etish, ulardan aholini hamda hududlarimizni muhofaza qilish yo‘llari bilan tanishtirshdan iborat.
Ushbu o‘quv qo‘llanmada tabiiy ofatlarning kelib chiqish sabablari, jo‘g‘rofiy tarqalishi va oqibatlari to‘g‘risida ma’lumotlar bilan birga, eng muhimi, bunday noxush vaziyatlarda odamlarning ortiqcha his-tuyg‘u, hayajonga berilmasdan va sarosimaga tushmasdan qilgan oqilona hatti-harakatlari, amaliy tajribalari qanday bo‘lishi zarurligi ishonchli dalillar bilan keltirilgan.
Mazkur o‘quv qo‘llanma iqtisodiyot yulanishidagi hamma talabalarning savodxonligini oshirishga mo‘ljallangan bo‘lib, ba’zi kamchiliklardan holi emasligini e’tiborga olgan holda, Sizdan o‘z fikr va mulohazalaringizni “Jismoniy tarbiya va sport” kafedrasiga bildirishingizni so‘raymiz.