Ona görə şüur, insan bədəninin daxili orqanlarının hərəkəti nəticəsidir .
XVIIİ əsr fransız materialisti
G.Helvetsi isə iddia
edirdi ki,
şüur insan və heyvan orqanizminin hiss etmək və yaddaş qabiliyyətinin nəticəsidir , şüurun mənbəyi maddi xarici aləmdir, vasitəsi isə duyğulardır . Biz
nəyi görmürük, eşitmirik, toxunmuruq, onlar insan əqli üçün əlçatmazdır: “şüur
beynin funksiyasıdır”.
XVIII əsr materializminə mənsub olan bəzi filosoflar isə
(B.Spinoza, D.Didro, E.Hegel və b.)
şüuru materiyanın atributu, onun bütün təzahür formaları və növlərinə xas olan əbədi xassəsi adlandırırdılar . Onlar belə hesab edirdilər ki,
təkcə canlılar, beyin deyil, bütün maddi dünya cisimləri şüurludur,
fi
kirləşmək
qabiliyyətinə malikdirlər
.
Bu baxışa fəlsəfə tarixində “
hilozaizm ” deyilmişdir
(“hilo”
-
yunanca əşya, maddə, “zoil” isə həyat, şüur deməkdir).
XIX
əsrdə şüura münasibətdə
K.Foqt, L.Byuxner və
Y.Moleşott kimi
fizioloq -
təbiətşünasların adı ilə bağlı olan
vulqar materializm mövqeyi də
yayılmışdır.
Həmin baxışın tərəfdarları beyin kimi,
şüuru da maddi hesab edərək, onların hər ikisini maddiləşdirilib, eyniləşdirirdilər . Onlar deyirdilər ki, qara ciyər
öd ifraz etdiyi kimi, beyin də şüur ifraz edir
. Şüurla beynin eyniləşdirilməsi fikrini materialist filosof İ.Disgen (1828 - 1898) ciddi tənqid edirdi . O, göstərirdi ki, ruh
stoldan, rəng səsdən fərqlənmirsə, onda bu şeylər bir –
birindən nə ilə
fərqlənirlər? Bəzi filosoflar vulqar materialistləri “beyinsiz filosoflar”
