Fesil-12. indd

Bərabərsizlik.  Gəlirlərin  davamlı  olaraq  artmasına  baxmayaraq,  bir  çox 

orta-gəlirli  ölkələr  sosial  xidmətlərə,  təhsilə,  səhiyyəyə,  gəlirlərə  və  s.  çıxış 

4

 Mənbə: Andy Sumner. The New Bottom Billion: What If Most of the World’s Poor Live in 

Middle-Income Countries, Center for Global Development.

---

349

daxil  olmaqla  bərabərsizliyin  artmasına  məruz  qalırlar.  Bu  isə  bir  qayda  ola-

raq,  əhalinin  zəif  təbəqələrinin  marqinallaşması  və  istisna  edilməsinə  gətirib 

çıxarır.  Dünyanın  ən  sıx  məskunlaşmış  iki  ölkəsi  orta-gəlirli  ölkələr  qrupuna 

daxildir. Dünyanın yoxsul əhalisinin 70%-dən çoxu təkcə bu 2 ölkənin payına 

düşür ki, bu da ölkələrin daxilində bərabərsizliyin mövcudluğundan xəbər ve-

rir. Qrup ölkələrindən bir çoxu daxili disproporsiyalar (qeyri-bərabər inkişaf), 

bərabərsizliklər və bəzi hallarda isə geniş yayılmış ayrı-seçkilik problemləri ilə 

üzləşir. Uşaqlar arasında yoxsulluq, məktəbdən qalma (təhsildə geriləmə), artı-

mın ləngiməsi və uğursuz ailələrin başqa göstəriciləri orta-gəlirli ölkələr qru-

punda adətən daha yoxsul ölkələrin eyni göstəriciləri ilə müqayisə edilir.

Gəlirlərdə  bərabərsizlik  səviyyəsinin  ölçülməsi  üçün  istifadə  edilən  Cini 

(Gini) indeksi Asiya və Sakit Okean regionunun inkişaf edən ölkələrində 1990-

cı ildən sonrakı dövr ərzində orta hesabla 15%-ə qədər artmışdır. Həmin dövrdə 

26  ölkədən  16-da,  o  cümlədən  regionun  Çin,  Hindistan,  İndoneziya  və  Rusi-

ya  kimi  aparıcı  iqtisadiyyatlarında  gəlirlərdə  bərabərsizlik  əmsalının  artımı 

müşahidə olunmuşdur. Yüksək bərabərsizlik səviyyəsi bu ölkələrdə sosial inki-

şafın məhdudlaşdırılmasının səbəbi oldu. Bərabərsizlikləri nəzərə alaraq düzəliş 

edilərək, səhiyyə və təhsil sahəsində əldə edilmiş nailiyyətlər 10%-dən 30%-ə 

qədər itkiləri təmin edərək, regionun bir çox ölkələrində əhəmiyyətli dərəcədə 

aşağı oldu

5

.

Ölkələrdə bərabərsizlik problemi UNİCEF və BMTİP (Beynəlxalq Millətlər 

Təşkilatının İnkişaf Proqramı), Ümumdünya İqtisadi Forum (2011) və Beynəlxalq 

Valyuta Fondu (2011) kimi beynəlxalq təşkilatların siyasi gündəminə daxil edil-

mişdir.

5

 Mənbə: “Economic and social survey of Asia and the Pacific”, UNESCAP, 2012.

---

350

Yoxsulluq.  Orta-gəlirli  ölkələrdə  müxtəlif  təzahürlərlə  yoxsulluğun 

səviyyəsi hələ də yüksəkdir. Əgər 1990-cı ildə bütün dünyada yoxsul insanların 

93%-i aşağı gəlirli ölkələrdə yaşayırdısa, hal-hazırda 70%-dən çoxu, yəni dün-

yanın şərti olaraq “yeni milyard” adlanan bir milyardadək ən yoxsul insanı orta-

gəlirli ölkələrdə yaşayır.

6

 Qrupun bəzi ölkələri əvvəlki kimi artan yoxsulluqla 

üzləşirlər, halbuki başqa ölkələrdə bu problem yoxsulluğun yalnız geridə qalmış 

regionlarda cəmləşməsindən ibarətdir. Yoxsulların ən böyük hissəsi adambaşına 

düşən göstəricilərə görə orta hesabla varlı olmuş və nəticədə orta-gəlirli kateqo-

riyasına aid edilmiş ölkələrdə yaşayır.