ozbek tilida ruhiy holatni ifodalovchi sifatlar semantikasi
qora zulfipar yostiqning turli tomoniga tartibsiz suratda to’zg’ib, quyuq jingalak kiprik ostidagi tim qora ko’zlari bir nuqtaga tikilganda,nimadir bir narsani ko’rgan kabi... qop-qorakamon, o’tib ketgan nafis, qiyiq qoshlari chimirilganda, nimadir bir narsadan cho’chigan kabi...to’lgan oydekg’uborsizoq yuzi bir oz qizillikka aylanganda, kimdandir uyalgan kabi...shu vaqt ko’rpani qayirib ushlagan oq qo’llari bilan latif burnining o’ng tomonida, tabiatning usta qo’li bilan qo’ndirilgan qora xolini qashidi va boshini yostiqdan olib o’tirdi. Sariq rupoh atlas ko’ylakning ustidan uning o’rtacha ko’kragi bir oz ko’tarilib turmoqda edi. Turib o’tirgach, boshini bir silkitdi-da, ijirg’anib qo’ydi. XULOSA O’zbek tilshunosligida sifat so’z turkumi kattagina lug’at qatlamini tashkil etadi. Har qanday holat, uning nozk qirralari, subyektning ruhiy holati, salbiy yoki ijobiy emotsiyasi, hayotga yoki biror shaxsga bo’lgan modal-ekspressiv munosabati asosan aifatlar orqali talqin qilinadi. Har qanday so’zning lug’aviy ma’nosi nutqiy sharoitda oydinlashadi.
Bizning vazifamiz ona tilining go’zal, jozibador jumlalari orqali ona tili ta’limini davr talabi va zamonaviy o’quv qurollari bilan birgalikda olib borib, o’quvchilarda mustaqil ijodiy fikrlash hamda og’zaki va yozma nutq ko’nikmalarini rivojlantirishdan iborat.
O’quvchilarning nutq zahirasini shakllantira borish hamda boyitish til ta’limida eng muhim masala hisoblanadi. Bunday maqsadga erishish yo’llaridan biri – sifatning grammatik ma’nolarini o’rganish bilan bir qatorda, ularni ma’noviy guruhlarga ajratish, o’zaro qiyoslash, ma’no nozikliklarini farqlash, ular ishtirokida so’z birikmasi va gaplar tuzish, mustaqil va ijodiy matn yaratish yo’llarini o’rganishdan iborat bo’lmog’i lozim.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi,-T.: “O’zbekiston”, 2003-yil
2. Qilichev E. “Hozirgi o’zbek adabiy tili”. Buxoro: “Buxoro universiteti” 1999-yil
3. Jamolxonov X. Hozirgi o’zbek adabiy tili. O’quv qo’llanmasi. T.: “Talqin” 2005 yil
4. Rahmatullayev Sh. “Hozirgi adabiy o’zbek tili”, Toshkent: “Universitet” 2006 yil
5.. Tursunov U., Muxtorov J., Rahmatullayev Sh. Hozirgi o’zbek adabiy tili. T.: “O’zbekiston” 1992 y
6. Mamarajabova Z. Sifatning konnotativ ma’no xususiyatlari. Til va adabiyot ta’limi 2004 yil 3-son
7. Mamarajabova Z. Vazn bildiruvchi sifatlarning konnotativ ma’nolari. Til va adabiyot ta’limi 2006 yil 3-son
8. Mamarajabova Z. Ko’rinish sifatlarining grammatik xususiyatlari. Til va adabiyot ta’limi, 2002 y 2-son
9. Pardayev Z. Ruhiy holat ifodalovchi sifatlar semantikasiga doir. O’zbek tili va adabiyoti, 2002 yil, 3-son.
Intеrnеt manbalari:
http:/www.gov.uz/ Nizоmiy nоmidagi TDPU sayti.
http:/www.pеdagog. uz/ Pеdagоgik ta’lim muassalari pоrtali.
http:/www.ziyonet.uz.
1 Mamarajabova Z. Ko’rinish sifatlarining grammatik xususiyatlari. Til va adabiyot ta’limi, 2002 y 2-son