Фирузя мяммядли

Фирузя Мяммядли 
mızı kobud surətdə pozan, heysiyyətimizi təhqir 
etməkdən xüsusi həzz alan təsadüfi vəzifə sahibləri, 
azğın, harın vicdan və namus alverçiləri tərəfindən 
edildiyini şagirdlərə aydınlaşdırmaqla gələcək 
nəslin ədalətsizliyə, rüşvətxorluğa, cəmiyyətimizin 
hər cür sosial antipodlarına qarşı barışmazlıq 
ruhunda tərbiyə edilməsinə köməklik göstərməlidir. 
Həmin mövzu (Cümlənin baş üzvləri) eyni 
dərəcədə «Xəbər» haqqında da məlumat verir və 
praktik məşğələlərə vaxt ayırır. Məlum olduğu 
kimi, Xəbər – cümlənin baş üzvlərindən olub, 
mübtədaya aid iş, hal-hərəkət və hökm bildirir. 
Nə 
etdi, nə edir, kimdir, nədir, haradır
və s. kimi 
suallara cavab verir. Xəbər bildirən sözlərin böyük 
bir qismi peşə məlumatlı olduğundan, daha doğrusu 
belə sözlərin məzmun planındakı, məna tu-
tumundakı 
peşə 
informasiyası 
imkanının 
mövcudluğu bu mövzunun tədrisində də şagirdlərin 
əmək tərbiyəsi və peşəyönümü işi üçün səmərəli 
yollar tapmaq mümkündür. Xüsusən xəbər yerinə 
işlənən bir çox peşə adları bildirən isimləri və 
hərəkət, vəziyyət feillərini işlətməklə şagirdləri 
həm Xəbər mövzusu üzərində işlətmək, həm də 
onlara peşə informasiyası aşılamaq olar. Məsələn, 
yazı taxtasına çağırılmış şagird «Mənim atam 
tokardır» cümləsində xəbəri tapır, hansı nitq hissəsi 
ilə ifadə olunduğunu deyir. Sözün 
xəbər
yerində 
necə işləndiyini izah etməklə müəllim tokar 
peşəsinin bəzi sirlərini sanki sözarası şagirdlərə 

---

407 
Сечилмиш ясярляри 
lX 
çatdırır və soruşur ki, aranızda atası 
tokar 
işləyən 
şagird varmı? Belə şagird varsa, ona atasının işi ba-
rəsində kiçik bir hekayə yazmaq həvalə olunur. 
Yaxud başqa peşələrə dair də beləcə əməliyyat 
aparmaq olar. 
İş, hərəkət və vəziyyət feillərinin xəbər 
yerində işlənməsi də şagirdlərə yuxarıdakı 
məqsədlə söhbətlər aparmağa imkan verir: