Фирузя мяммядли

etmək, göz vurmaq və s. mürəkkəb soz, göz yum-
maq, dil vermək, dilə tutmaq, dilə gəlmək, əl at-
maq, ağır tərpənmək, əl götürmək, dilə tutmaq, 
yola vermək
və s. qovuşma idiomdur. (10.98) 
Maraqlıdır ki, professor sintaktik yolla 
sözyaratmadan danışarkən mürəkkəb sözlərdən 
fərqləndirdiyi qovuşma idiomların hamısını yenə 
mürəkkəb söz kimi təqdim edir. 
Təbii ki, qovuşma idiom olsa belə, bunlar 
struktur etibarı ilə mürəkkəb sözlər sırasındadır. 
Görünür, elə buna görədir ki, o: «Buna 
baxmayaraq, qovuşma idiomlar qruluşu və 
müəyyən bir məfhum ifadə etməyə meyl 
göstərməsi etibarı ilə mürəkkəb sözlərə çox 
yaxındır, hətta onları bir-birindən ayırmaq belə 
çətindir», qənaətinə gəlir. Görünür, müəllif 
sözyaratma prosesinin şərhində struktur etibarə ilə 
sintaktik yolla, «mənanı dolayısı ilə ifadə etmə» 
imkanı ilə semantik yolla söz yaradıcılığını özündə 
ehtiva 
edən 
frazeoloji 
vahidlərin 
özəl 
xüsusiyyətlərini nəzərə almamışdır. Halbuki bu 
vahidlərin məzmun planında özünü göstərən se-
mantik yuvarlaqlaşma ifadə planında nəzərə çarpan 
sintaktik əməliyyatların müəyyənləşdiricisi olaraq 

---

550 
Фирузя Мяммядли 
qalır. Bu isə istər qovuşma olsun, istər birləşmə və 
istərsə də uyuşma, frazeoloji birləşmələrin 
semantik yolla söz yaratmaya aid olduğunu gös-
tərir. 
Semantik yolla söz yaradıcılığı təkcə feli 
frazeoloji birləşmələri deyil, ismi, sifəti və zərfı 
frazeoloji birləşmələri də əhatə edir və bu vahidlər 
aşağıdakı yollarla düzəlir: 
1. Ġsmi frazeoloji vahidlər. 
a)
birinci növ təyini söz birləşməsi 
strukturunda. Məsələn,
 açıq ürək, örtülü bazar, at