Fiskal siyosat, davlаt byudjeti va uning taqchilligi

Fiskal siyosat, davlat byudjeti va uning taqchilligi
. 
465 
Korxonalar zimmasidagi soliq yukini engillashtirishga erishishda qo‘shilgan 
qiymatdan olinadigan soliq stavkasini kamaytirishga ham e’tibor qaratiladi. 
Respublikada soliq tizimini isloh qilishda uning tarkibini tubdan o‘zgartirish, 
resurslar, mol-mulk solig‘ining rolini oshirish, jismoniy shaxslardan soliq 
undirishning progressiv tizimini joriy etish vazifasi qo‘yiladi. 
Tabiiy resurslarni qayta tiklash imkoniyatini yaratish va ulardan ehtiyotkorona 
foydalanish maqsadini amalga oshirish uchun er osti boyliklari, suv va qayta 
tiklanmaydigan boshqa resurslarga to‘lov o‘rnatish soliq siyosatining navbatdagi 
yo‘nalishidir. 
Respublika ahamiyatiga ega bo‘lgan soliqlar bilan mahalliy soliqlar o‘rtasida 
aniq chegarani belgilash soliq tizimini takomillashtirishning eng muhim 
yo‘nalishidir. 
Bunda davlat byudjeti daromadining katta qismini joylarga berish, mahalliy 
byudjetlarni mustahkamlashga asosiy e’tibor qaratiladi. 
Davlat byudjeti mutanosibligini kuchaytirish maqsadida, soliq tizimini 
takomillashtirish 
bilan 
bir 
qatorda, 
korxonalarning 
moliya 
intizomini 
mustahkamlash, to‘lov majburiyatlarini bir meyorga keltirish, qarzlarning salbiy 
oqibatini tugatish muhim ahamiyatga ega bo‘ladi. 
Soliq yukini kamaytirish – mamlakatimiz soliq siyosatining muhim 
yo‘nalishi. O‘zbekistonda mustaqillikning dastlabki yillaridan boshlab, 
iqtisodiyotni davlat tomonidan boshqarishning bozor iqtisodiyoti tizimiga 
o‘tishning tadrijiy yo‘li tanlandi. Muhtaram Prezidentimiz I.Karimov tomonidan 
ishlab chiqilgan bozor munosabatlariga o‘tishning beshta tamoyili amaliyotga joriy 
etildi va u iqtisodiyotning barcha tarmoq va sohalarida o‘zining ijobiy natijasini 
berdi. Ta’kidlash joizki, ushbu besh tamoyil bugungi kunda dunyoning barcha 
davlatlari tomonidan "o‘zbek modeli" deb tan olindi.
Mustaqillik yillarida mamlakatimizda bozor tamoyillariga to‘liq javob 
beradigan yangi soliq tizimi shakllandi. O‘zbekiston Respublikasining yangi Soliq 
kodeksi qabul qilindi, soliqlarni boshqarishning zamonaviy usullari va 
mexanizmlari joriy etildi, soliq organlarining yaxlit 
tizimi yaratildi. O‘zbekistonda bugungi kunda olib 
borilayotgan soliq siyosati xo‘jalik yurituvchi 
sub’ektlarga soliq yukini yanada pasaytirishga, kichik 
biznes va xususiy tadbirkorlikni rivojlantirishga, 
aholining real daromadlari va ularning xarid qilish 
qobiliyatini oshirishga qaratilgan. 
Iqtisodiy o‘sishga erishish uchun avvalo, 
soliq 
to‘lovchilar zimmasidagi soliq yukini 
optimallashtirish 
lozim. 
Chunki 
yuqori 
soliq 
stavkalari qo‘llanilishi korxonalarning moliyaviy 
imkoniyatlarini cheklashga olib keladi. Shu bois, 
muhtaram Prezidentimiz I.Karimov 2005 yilning 28 
yanvarida Oliy Majlisning Qonunchilik palatasi va 
Senatining qo‘shma majlisida mamlakatimizda olib 
borilayotgan iqtisodiy-ijtimoiy islohotlarga atroflicha 
“...Soliq tizimi 
nafaqat soliqlarni 
undirish, balki 
birinchi galda, 
rag‘batlantirish 
xususiyatiga ega 
bo‘lishi lozim”.

---