Fizik fakulteti

III. Xulosa

Mazkur kurs ishida fizikaning eng muhim bo’limi bo’lgan “Mexanika” bo’limini o’tishda qanday “Pedagogik texnologiyalar”dan foydalanish mumkinligi ko’rsatib o’tildi. “Mexanika” bo’limini o’tidhday qanday metodlardan va qaysi mavzularda qo’llanilishi takidlab o’tildi. Bunda quyidagi “Pedagogik texnalogiya”lar haqida ma’lumot berildi:

1. 
   “Zinama-zina” texnologiyasi.
   
2. 
   “Bumerang” texnologiyasi.
   
3. 
   “Blits-o’yin” texnologiyasi.
   

Quyidagi metodlar haqida ma’lumotlar berildi:FSMU metodi, “3/4” metodi, Charxpalak metodi, Yelpig’ich metodi, Rezyume metodi, Aqliy hujum metodi. Dars o’tayotgan har qanday pedagok “Pedagodik texnalogiya” va metodlarni o’quvchilar yoshidan hamda ularning bilim salohiyatidan kelib chiqqan hollda tanlashni bilishi lozim. Bundan tashqari metod tanlaytganda albatta dars hajmiga va texnik vositalarning qay darajada ekanligiga ahamyat berishi lozim. Mexanika fizikaning birinchi bo’limi bo’lganligi uchun u butun fizika bo’limlariga kirib ketgan. Ya’ni, fizikaning har qanday bo’limi mexanika bilan uzviy bog’liq. Mexanika fizikaga kirish bo’lganligi uchun uni o’quvchilarga o’rgatish murakkabroq kechishi mumkin. Chunki, bunda o’quvchilarning fizika fani haqida tushuncha mavjud bo’lmaydi. Bu tushunchani qanchalik yaxshi shakllantirish esa bevosita pedagogik mahorat va buning natijasida o’quvchilar ongida o’z faniga bo’lgan muhabbatni shakllantirishga bog’liq. Agar o’quvchida mexanika bo’limi yuzasidan tushuncha shakllanmadimi? Demak u fizikaning boshqa bo’limlarini ham o’zlashtirolmaydi. Shundan ham ko’rinib turibdiki mexanika bo’limini o’qitish qanchalik muhim ahamyat kasb etadi. O’quvchini kelajakda yurtga elga foyda keltiradigan komil inson qilib tarbiyalashda pedagokning o’rni beqiyosdir. Shunday ekan har bir pedagok o’z kasbiga sidqi dildan yondashib harakat qilishi kerak.

Fizika ta’limida yangi pedagogik texnologiyalarni qo’llash bo’yicha olib borilgan tadqiqot ishlaridan quyidagi natijalar va xulosalar kelib chiqadi:

1. Fizika fani yuqori sinf (kurs) larga o’tgan sari hodisalar, qonuniyatlar murakkablashib, dars materialining hajmi esa ortib boradi. Shu va shu kabi boshqa parametrlar dars sifati, o’quvchilarning o’zlashtirish ko’rsatkichiga salbiy ta’sir etishi mumkin. Bu maqsadda fizika ta’limida yangi pedagogik texnologiyalarni qo’llash samarali ekanligi aniqlandi.

2. Fizika ta’limida pedagogik texnologiyalarni qo’llashdan maqsad ta’lim oluvchini dars jarayonining markaziga olib chiqish, o’quvchilarni o’quv materiallarini shunchaki yodlab olishlaridan, ixtiyoriy takrorlashlaridan uzoqlashtirib, mustaqil va ijodiy faoliyatini rivojlantirish, darsning faol ishtirokchisiga aylantirishdir.

3. Pedagogik texnologiyalarni fizika ta’limida to’laqonli tarzdagi texnologik jarayon sifatida tadbiq etish, ta’lim-tarbiya jarayonini texnologiyalashtirish — ta’lim muassasasining kuchli moddiy-texnik bazasini, ko’p vaqt va mehnat talab etadigan murakkab jarayondir. Fizika ta’limida yangi pedagogik texnologiyalarni qo’llash uchun o’qituvchi yuksak pedagogik mahoratga ega bo’lib, dars mavzusi, o’quvchilar soni, ularning qiziqishi, qobiliyatlarini har tomonlama hisobga olishi kerakligi ma’lum bo’ldi.

4. Har bir yangi pedagogik texnologiya, interfaol metodlarni qo’llashda ikkita guruh namuna sifatida tanlab olindi. Bu guruhlarning birinchisiga dars oddiy, an’anaviy usulda, ikkinchisida esa yangi loyiha asosida o’tkazildi.Yangi pedagogik texnologiyalarni qo’llab o’tkazilgan dars jarayonida o’zlashtirish ko’rsatkichi yuqoriligi, sifat samaradorligi yaxshilanganligi aniqlandi.

5. Tajriba fizikadan ma’ruza darslarini o’tishda “aqliy hujum”, BxBxB”, “muammoli vaziyat” kabi interfaol metodlar, masala yechish darslarida esa, “6x5”, “davra suhbati”, “kichik guruhlarda ishlash” kabi metodlarni qo’llash yaxshi natija berishini ko’rsatdi. Fizikadan muayyan bo’lim yoki mavzularni yakunlash, darsni mustahkamlashda “Venn diagrammasi” strategiyasi va shu kabi usullardan foydalanilganda, o’quvchilarning fizika fanini o’rganishdagi qiyinchiliklari bartaraf etilishi kuzatildi.

6. Ikki yillik tadqiqot natijalari asosida “yulduzli osmon”, “sirli baho”, “Kim, qayerda xato qildi?” kabi yangi metodlar ishlab chiqildi va bu metodlarni fizika ta’limida qo’llaganda quyidagi:

- o’quvchilar o’rtasida sog’lom raqobat muhitining yuzaga kelishi;

- o’zaro hamkorlik;

- bir-birini tinglash;

- o’z xatosini tushunish;

- fanga bo’lgan qiziqishning ortishi;

- ijodiy izlanish;

va boshqa shu kabi ijobiy natijalar kuzatildi.

7. Yuqoridagi yangi pedagogik texnologiyalarni qo’llab o’tkazilgan fizika dars jarayonlari o’quvchilar tomonidan ham ma’qullandi. Oddiy, an’anaviy usulda tashkil qilingan dars jarayonidan farqli ravishda yangi pedagogik texnologiyalar asosida o’tkazilgan dars jarayoni o’zining sezilarli samarasini ko’rsatdi.