“Fizika” – tabiat hodisalarining umumiy qonuniyatlarini, materiyaning tuzilishi va xossalarini hamda uning harakatini o’rganuvchi fandir



Yüklə 58,5 Kb.
səhifə3/6
tarix09.04.2023
ölçüsü58,5 Kb.
#95200
1   2   3   4   5   6
Fizikadan atamalar 6-7-sinflar uchun

Tekis harakat deb, teng vaqt oralig’ida teng masofalar o’tiladigan harakatga aytiladi.
Notekis harakat deb, teng vaqt oralig’ida har xil masofalar o’tiladigan harakatga aytiladi.
Ilgarilanma harakat deb, jismdagi ixtiyoriy ikki nuqtani birlashtiruvchi ixtiyoriy to’g’ri chiziq o’z-o’ziga parallelligicha qoladigan harakatga aytiladi
Ilgarilanma harakat deb, jismni tashkil etgan barcha nuqtalarning bir xil ko’chishiga ham aytiladi.
Spidometr (radar) harakatlanayotgan avtomobilning oniy tezligini o’lchaydi.
Togri chiziqli ozgaruvchan harakat deb, trayektoriyasi to’g’ri chiziqdan iborat va oniy tezligi tekis o’zgaradigan harakatga aytiladi.
Tezlanish deb, jismning oniy tezligini o’zgarish tezligiga miqdor jihatdan teng fizik kattalikka yoki jismning birlik vaqt ichidagi tezligining o’zgarishiga aytiladi.
Trayektoriyasi aylanadan yoki aylana yoyidan iborat bo’lgan harakat aylanma harakat deb ataladi.
Bir marta to’liq aylanishga (yoki tebranishga) ketgan vaqt davr deb ataladi. Davr skalyar kattalik.
Vaqt birligidagi (ya’ni, 1 sekunddagi) to’la aylanishlar soniga chastota deb ataladi. Chastota skalyar kattalik.
Chiziqli tezlik deb, vaqt birligi ichida bosib o’tilgan yo’l uzunligiga aytiladi. Chiziqli tezlik harakat yo’nalishiga o’tkazilgan urinma bo’yicha bo’ladi.
Erkin tushish deb, tinch holatdagi jismning og’irlik kuchi ta’sirida havosiz joyda (vakuumda) yerga tushishiga yoki jismning faqat og’irlik kuchi ta’siri ostidagi harakatiga aytiladi.


Dinamika jismni harakat sabablarini o’rganadigan mexanikaning bo’limi hisoblanadi.
Kuzatilayotgan jismga, uni o’rab turgan muhitdagi jismlar ta’sir etganda u o’zining tinch yoki to’g’ri chiziqli tekis harakat holatini saqlash xususiyati inersiya deb ataladi.

Yüklə 58,5 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin