Fizika ixtisosligidan boshqa ixtisosliklar uchun ma’ruza matnlari to’plami So’z boshi


-§. YORUG’LIKNING KVANT NAZARIYASI. FOTONLAR



Yüklə 0,95 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə52/60
tarix17.05.2023
ölçüsü0,95 Mb.
#115784
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   ...   60
Fizika ixtisosligidan boshqa ixtisosliklar uchun ma’ruza matnlar

8-§. YORUG’LIKNING KVANT NAZARIYASI. FOTONLAR 
 
Hozirgi vaqtda ko’p optik hodisalarni faqat yorug’likni kvant nazariyasi 
asosida tushuntirish mumkin. Masalan, absolyut qora jismning nurlanishi
fotoeffekt, Kompton effekti va boshqalar. YOrug’likni kvant nazariyasini 
yaratishda A.Eynshteynning «yorug’lik kvantlari» mavjud degan g’oyasi
rol 
o’ynadi, shunga ko’ra yorug’likni elementar zarrachalar — fotonlar oqimidan 
iborat deb qaraldi. Eynshteynning gipotezasi qator tajribalarda tasdiqlandi. 
YOrug’lik zarralari — fotonlarning mavjudligi tajribalarda tasdiqlangandan 
so’ng yorug’likni foton nazariyasi yoki kvant nazariyasi vujudga keldi. Bu 
nazariya optika tarixida bo’lgan korpuskulyar nazariyani eslatadi. Bu 
yorug’likning kvant nazariyasiga ko’ra bitta foton quyidagi energiyaga ega 
bo’ladi : 
W
h


(8.1) 
bunda h 


6 64 10
34
. *
Жс
— Plank doimiysi, 

- yorug’lik chastotasi. 
Foton massasi uchun shunday formula mavjud: 
m
W
c
h
c
h
c



2
2


(8.2) 
bu yerda s

3 10
8
*
м
с
— vakuumda yorug’likning tarqalish tezligi. 

Bu formula harakatdagi foton massasi uchun o’rinli. Demak, foton tinchlikdagi 
massaga ega emas. Foton yutilganda uning massasi va energiyasi moddaning 
zarralariga beriladi. Foton impulsi quyidagiga teng: 
p m c
h
c


*

. (8.3) 
Fotonning vakuumdagi tezligi s

3 10
8
*
м
с
. Demak, yorug’likni ham to’lqin, 
ham zarracha sifatida ko’rish mumkin. Optikada buni dualizm deb ataladi. 

Yüklə 0,95 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   ...   60




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin