Yangi tu g‘ilgan bolaning birinchi nafas olishi.
Embrional
rivojlanishi davrida homila ona organizmidan plasenta orqali kis-
lorodni oladi va karbonat angidridni beradi. Lekin homila ko'krak
qafasini zaif kengayishi shaklidagi nafas harakatlarini bajaradi. Bu
paytda o'p ka kengaymaydi, faqatgina plevralar orasida uncha katta
b o im ag an manfiy bosim hosil bo'adi.
I.
A. Arshavskiyning maTumotlariga ko'ra,
bu xildagi homila-
ning nafas harakatlari qonning harakatlanishini va homilani qon bi
lan ta'm inlanishini yaxshilaydi hamda o ‘pka funksiyalarining o ‘zi-
ga xos treningi hisoblanadi. Tug'ish paytida, kindik arqonchalari
kesilib bogTanganidan keyin. bolaning organizmi ona organizmi
dan ajraladi. Bu paytda yangi tug'ilgan bolaning qonida karbonat
angidrid gazining miqdori k o 'p y ig ‘iladi va, aksincha, kislorodning
miqdori kamayib ketadi. Qonning gazli tarkibining o'zgarishi ham
gumoral. ham reflektor ravishda qon tomirlari devorlaridagi retsep-
torlarini ta ’sirlanishi tufayli nafas markazining q o ‘z g ‘alishiga olib
keladi.
N afas markazlari hujayralari q o 'z g ‘atiladi
va javob tariqasida
birinchi nafas olinadi. So‘ngra esa nafas olish reflektor ravishda
nafas chiqarishni chaqiradi.
Yangi tug'ilgan bolada birinchi nafas olishning yuzaga kelishida
uning homilada rivojlanish davridagi hayotidan tubdan farq qiluv-
chi yashash sharoitining o'zgarishi muhim rol o'ynaydi.
Uning
tanasi terisiga tekkan akusherning qoTini mexanik ta'siri homila-
dorligidan uni o ‘rab turgan muhit haroratining ancha past b o ‘lishi.
chaqaloqning tanasini havoda ko'rishi - bularning hammasi
nafas
markazining reflektor q o ‘z g ‘alishiga va birinchi nafas olishni yuza
ga kelishini ta ’min etadi.
Birinchi nafas olishning yuzaga kelishida 1. A. Arshavskiyning
ta ’biricha asosiy
rolni orqa miyaning, nafas motoneyronlari. uzun-
choq miyaning retikular formatsiyasining hujayralari bajaradi; bu
paytda qon bosimidagi kislorodning
parsial bosimini pasayishi
q o'zg'atuvchi omil sifatda xizmat qiladi.
Birinchi nafas olishda. homilada pachaqlangan holdagi o ‘pka
kengayib tiklanadi, homilaning o'pkasining to'qim alari juda ta-
www.ziyouz.com kutubxonasi
rang, kam cho‘ziluvchan. Shuning uchun uning chcf zilishi va tikla-
nishi uchun m a iu m darajadagi kuch talab qilinadi. Demak, nafas
olish qiyin va katta miqdordagi energiya xarajati bilan bajariladi.
Dostları ilə paylaş: