Fuqarolik jamiyati qurilishida qonun ustuvorligi tamoyilining

2. O’zbekistonda iqtisodiy hayotni erkinlashtirish bosqichlari va

ularning o’ziga xos xususiyatlari

O’zbekistonda shakllanayotgan xususiy mulk ikki turdan iborat bo’lib,  1) yakka tartibda

faoliyat ko’rsatuvchi tadbirkorlarning, dexqon va fermerlarning xususiy mulki,  2) ularning

shirkat xo’jaliklaridagi paylar, aktsiyadorlar jamiyatlaridagi aktsiyalar, uyushma ulushlaridan

iborat kooperativ xususiy mulk. Iqtisodiy hayotni erkinlashtirish Prezidentimiz Islom Karimov

tomonidan asoslab berilgan iqtisodiy islohatlarni yanada chuqurlashtirishning quyidagi ustuvor

yo’nalishlari bilan uzviy bog’liq:

1. Xususiylashtirishni yanad chuqurlashtirish va amalda mulkdorlar sinfini shakllantirish.

2. Kichik va o’rta biznesni rivojlantirish.

3. Iqtisodiyotga xorij sarmoyalarini keng jalb etish.

4. Mamlakat eksport salohiyatini rivojlantirish va mustahkamlash.

5. Iqtisodiyotdagi tarkibiy o’zgarishlarni davom ettirish.

Prezidentimiz Islom Karimov “O’zbekiston XXI asrga intilmoqda» asarida ta’kidlab

o’tganlaridek, «O’zbekistondagi islohotlar va yangilanish jarayonlariga baho berar ekanmiz,

shuni ta’kidlashni istardimki, hayotimizning barcha sohalarini erkinlashtirish yo’li o’z mohiyat

ehtiboriga ko’ra mamlakatimizda amalga oshirilayotgan barcha o’zgarishlarning asosiy

bog’lovchi bo’g’iniga aylanadi». Demak, iqtisodiy hayotni erkinlashtirish esa demokratik

jamiyat qurishning asosi sifatida uning iqtisodiy negizlarini mustaxkamlashni tahminlaydi.

Uning natijasida jamiyatdagi ijtimoiy-siyosiy barqarorlikni kafolatlovchi, iqtisodiy rivojlanishni

tahminlovchi amalda o’rta mulkdorlar sinfi shakllandi. Prezidentimiz iqtisodiy hayotni yanada

erkinlashtirish yuzasidan quyidagi vazifalarni belgilab bergan edi:

1) dan Mulkdorlar sinfini shakllantirish masalasini tubdan hal qilish. Buning uchun xususiy

mulkchilik yetakchi o’rinda turadigan ko’p ukladli iqtisodiyotni barpo etish.

2) dan, Haqiqiy raqobat muhitini shakllantirish.

3) dan Bozor infratuzilmasini rivojlantirish.

4) dan Tashqi iqtisodiy faoliyatni tashkil etish tizimini tubdan qayta ko’rib chiqish.

5) dan, Valyuta tizimi va boozrni erkinlashtirsh.

6) dan, Davlat va turli tekshiruvchi, nazorat qiluvchi organlar tomonidan korxonalarning

xo’jalik faoliyatiga noo’rin aralashishni cheklab ko’yish.

Ushbu vazifalarni hal qilish uchun O’zbekistonda davlat mulki xususiylashtirishni yanada

chuqurlashtirish tadbirlari o’tkazildi. Birgina 2000-2002 yillarda 3117 ta tarmoq ob’ektlari davlat

tasarrufidan chiqarilib xususiylashtirildi.

Prezidentimiz  Islom  Karimov  2005  yil  28  yanvarda  Oliy  Majlis  Qonunchilik palatasi  va

Senatining  qo’shma  yig’ilishida  so’zlagan  nutqida hozirgi  sharoitda  davlat  monopolizmiga

---

54

barham berish uchun bozor islohotlarini chuqurlashtirish va iqtisodiyotni yanada erkinlashtirish

zarurligini  bayon  etdi.  Bunda:  1.  Xususiy  tarmoqlarning  jadal  rivojlanishini,  uning  mamlakat

iqtisodiyotidagi  ulushini  ko’paytirishini

ta’minlash:  a)

davlat  tuzilmalarining  xususiy

tadbirkorlik  faoliyatiga  aralashuvini  yanada  cheklash; b) qastdan  bo’lmagan  qoidabuzarlikl

uchun jazo choralarini kamaytirish; v) xususiy tadbirkorlarga qo’shimcha soliq imtiyozini berish;

g) ularning markazlashtirilgan tizimiga qaytishga yo’l qo’ymaslik va x.k.

Ijtimoiy-iqtisodiy

islohotlarning