Fuqarolik tushunchasi


Fizik nuqtai nazardan, tebranishlar o’lchovi sifatida tebranadigan jismning bir sekunddagi tebranishlari soni gerts (gts) qabul qilingan



Yüklə 1,12 Mb.
səhifə3/8
tarix18.12.2022
ölçüsü1,12 Mb.
#76201
1   2   3   4   5   6   7   8
1-maruza-matni-taqdimoti

Fizik nuqtai nazardan, tebranishlar o’lchovi sifatida tebranadigan jismning bir sekunddagi tebranishlari soni gerts (gts) qabul qilingan.
2. Yangragan tovush to’lqinlari eshitish organi tomonidan qabul qilingach, unga ta’sir etadi va asab tuzilmasi (analizator) orqali bosh miyaga o’tib, tovush sezgisini qo’zg’atadi.
Tabiatda odam qulog‘iga chalinadigan tovushlar cheksizdir. Ular shovqinli - taqillagan, shitirlagan, g‘ichirlagan kabi tabiiy tovushlar, va musiqiy – kuylayotgan odam ovozi, yangrayotgan cholg‘u asbobning sadolari kabi sun’iy tovushlarga ajratiladi. Musiqiy tovushlar musiqa san’atining asosiy vositasi bo‘lib, atrofdagi vokelikni aks ettirishda xizmat qiladi. Ular musiqa madaniyatining ko‘p asrli taraqqiyot jarayonida saralab olinib, muayyan tizimga uyushtirlandi.
Musiqiy ifodalilik elementlarining negizi musiqiy tovush o‘ziga xos xususiyatlarga ega. Ushbu xususiyatlar tebranilayotgan jismning tebranish tezligi, tebranish kengligi, tebranish davomiyligi va tarkibiy qismlari son va sifatidan kelib chiqadi. Ma’lumki, biz kundalik hayotda juda ko’p, xilma-xil tovushlarni eshitamiz. Lekin bu tovushlarning hammasi ham musiqada qo’llanila bermaydi. Eshitish organlarimiz musiqaviy tovushlar bilan shovqinli tovushlarni bir-biridan ajratish qobiliyatiga ega. Shovqinli tovushlar, masalan, qarsillash, gumburlash, g’ijirlash, shivirlash, dukillash va hokazolar aniq tovush to’lqini balandligiga ega emas, shuning uchun ham bu tovushlar musiqada qo’llanilmaydi .
Zamonaviy orkestrlarda tovushi muayyan balandlikka ega bo’lmagan, urib chalinadigan asboblar ham qo’llaniladi. Masalan uchburchak, kichik baraban, mis tovoqchalar (tarelkalar), katta baraban va boshqalar. Кompozitorlar ularni qo’shimcha asboblar sifatida ishlatib, musiqaviy bayonni yanada ifodaliroq qilish uchun foydalanishadi.
Musiqaviy tovushning nazariy jihatdan
to’rt xil fizik xususiyati mavjud:
Balandlik
Uzunlik (cho’zim)
Qattiqlik (tovush kuchi)

Yüklə 1,12 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin