Fяxrяddиn mustafayev

Kəmiyyət əlamətləri (ölçülən əlamətlər)
– hər hansı ölçü vahidi (kq, q, litr, 
metr, sm, mikron, % və s.) ilə ölçülən əlamətlərdən (yaş, diri kütlə, təmiz ət çıxarı, 
balavermə qabiliyyəti, yunun qalınlığı, uzunluğu, süd məhsuldarlığı, süddə yağ, 
kazein, laktoza, quru və mineral maddələrinin faizi və s.) ibarətdir.
Seleksiya-damazlıq, xüsusilə heyvanların seçmə və taylaşdırma işləri 
aparılarkən qeyd edilən əlamətlər arasındakı korrelyativ (korrelyasiya) əlaqə ən 
başlıca parametrlərdən biri sayılır. 
Korrelyativ əlaqə
mahiyyətcə hər hansı bir 
əlamətin, məsələn, süd məhsuldarlığının digər əlamətlə (canlı kütlə ilə) uyğun 
gəlməsi, yaxud onların orta böyüklüyünün bir-birinə müvafiq olmasından 
ibarətdir. Hər bir əlaqəyə isə xüsusi əlaqə dərəcəsi məxsusdur. Belə ki, 
heyvanların canlı kütləsinin cidov hündürlüyü ilə əlaqədar olmasına baxmayaraq, 
südün yağ faizi ilə heç bir əlaqəsi olmadığı üçün onların arasında korrelyasiya 
mövcud deyil. Əlamətlər arasındakı korrelyasiya 2 cür olur: 
1.
Müsbət korrelyasiya
– hər hansı bir əlamətin müsbət istiqamətdə 
dəyişilməsi ilə əlaqədar digər əlamətin də həmin istiqamətdə dəyişilməsinin baş 
verməsindən ibarətdir. Heyvanın döş qucumunun onun canlı kütləsi ilə, yaxud 
toyuğun canlı kütləsinin artmasının onun yumurtasının çəkisinin artması 
arasındakı əlaqə buna əyani misaldır. 

---

163 
Mənfi korrelyasiya
– isə heyvanın hər hansı bir əlamətinin müsbət 
istiqamətdə dəyişilməsinin başqa əlamətin pozitiv dəyişikliyi ilə müşayət 
edilməməsindən ibarətdir. Məsələn, inək və camışların süd məhsuldarlığı 
artdıqca südün yağlılıq faizi azalır, əksinə olduqda isə faiz artır və əlamət mənfi 
istiqamətə doğru dəyəşilir. Həm müsbət, həm də mənfi korrelyasiyaların tam və 
natamam formaları mövcuddur.