Fяxrяddиn mustafayev

(genotipin diskretliyi).
Genotip 
– orqanizmin xüsusi reaksiya forması olmaqla əsasən 2 xüsusiyyə-
ti-müxtəlif genlərdən ibarət olub müəyyən əlamətin inkişafına təsir göstərməsi 
və genlərin qarşılıqlı təsiri nəticəsində fərdi inkişaf zamanı gedən prosesləri 
tənzimləməsi ilə səciyyələnir. Heyvandarlıqda və quşçuluqda çarpazlaşdırma 
işləri aparılarkən fərdlər, bir qayda olaraq, genotipinə və fenotipinə görə 
qiymətləndirilir : 
Qara Qırmızı 
-homoziqot homoziqot 
P…. AA – X – aa

---

183 
Qametlər
Aa 
F
1
Qara heteroziqot 
(T.M.Turabov, 1997) 
Kənd təsərrüfatı heyvanlarında mövcud olan bəzi əlamətlər (rəng, 
buynuzun, qulağın olması, qan qrupları, zülalların biokimyəvi polimorfizmi və 
s.) yalnız genotiplə idarə olunur və tənzimlənir. Bəzi təsərrüfat əhəmiyyətli 
kəmiyyət-miqdar əlamətlərin (canlı kütlə, ət çıxarı, sağım, süddə yağ, kazein və
laktozanın faizi və s.) isə formalaşmasına və inkişafına xarici mühit amilləri, 
yemlənmə və saxlanma şəraiti çox böyük təsir göstərir. Qeyri – rasional 
yemləmə və bəsləmə şəraiti yüksək məhsuldar heyvanların məhsuldarlığını 
azaldır, nəticədə sürüdə seleksiya olunan əlamətlərin fenotipik müxtəlifliyi və 
fərqliliyi müşahidə olunur. Əlverişsiz mühit, xüsusilə pis yemləmə və saxlanma 
şəraiti zamanı yüksək məhsuldar genotipli heyvanlar məhsuldarlıq əlamətlərini 
gələcək nəslə ötürə bilmir, az məhsuldar fərdlər alınır, beləliklə də genotipik 
disbalans yaranır. Göründüyü kimi, heyvanlar arasında mövcud olan genetik 
fərqlər xarici mühitin təsirindən genotipcə pis və yaxşı olan fərdlərin 
məhsuldarlığı proporsional xarakter alır. Buna görə də genotipcə daha yüksək 
məhsuldar heyvanların seçilməsi, yalnız rasional və səmərəli yemləmə şəraitində 
aparılmalıdır. Əks təqdirdə arzu olunan və gözlənilən müsbət nəticələrə nail 
olmaq qeyri-mümkün və səmərəsiz olur. Fərdi inkişaf zamanı