G. M. K. Djabbarova, Z. A. Mamatova, U. R. Yusupova, I. I. Karimova, S. O. Mirzakulov oliy nerv faoliyati va

 
 
 
 
 
18-rasm. Orqa miya segmentlari 
Orqa miyaning oq va kulrang moddadan tashkil topganligini uning ko‗ndalang 
kesmasidan ko‗rish mumkin (19-rasm). Kulrang modda markazda joylashgan, 
kapalak yoki ―H‖ harfi shaklida, mielinli va mielinsiz tolali neyronlardan iborat 
(ularning diametri 0,1 mm dan oshmaydi). Kulrang moddaning markazida markaziy 
kanalning yo‗li ko‗rinadi. Kulrang moddaning yon tomonlarga chiqqan bo‗rtmalari 
shoxlari 
deyiladi. Kulrang modda 
oldingi, orqa
va 
yon shoxlarga
bo‗linadi. Oldingi 
shoxlarda (yumaloq yoki to‗rtburchak shaklidagi) tarkibida skelet mushaklariga qarab 
yo‗nalgan bo‗ladi. Orqa miyaning orqa shoxlarida va qisman o‗rtasida afferent asab 
tolalari keladigan oraliq neyronlar joylashgan. Orqa shoxlarning periferik qismi 
og‗riq impulslarini qayta ishlaydi va

---

49 
19–rasm. Orqa miyaning tuzilishi 
efferent (harakatlantiruvchi) neyronlar – 
motoneyronlar
ning tanasi joylashgan bo‗lib, 
ularning aksonlari orqa miya asablarining 
oldingi (ventral) ildizchalari
ularni 
o‗tkazadi. Orqa shoxlarning o‗rta qismi terining (taktil) sezuvchanligi, orqa shoxning 
asosidagi zona esa mushakning sezuvchanligini qayta ishlaydi va o‗tkazadi. Orqa 
miya kulrang moddasining oldingi va orqa shoxlari o‗rtasida oraliq zona joylashgan. 
Ushbu zonada kulrang moddaning bo‗rtmalari – 
yon shoxlari
 
bo‗lib, 8–bo‗yin va 2-
bel segmentlarigacha 
simpatik asab tizimining neyronlari
, 2-dan 4-dumg‗aza 
segmentlarigacha 
parasimpatik asab tizimsining
neyronlari joylashgan.
Orqa miya ikki xil – o‘kazuvchi va reflektor vazifalarni bajaradi.