G. N. Najmiddinova O’. U. Qurbonova

2.3. AQSH ning ―Tinchlik korpusi‖ va uning ish faoliyati 
Prezident Jon F. Kennedi 1961 yilning 1 martida o‘zining maxsus farmoni 
bilan Tinchlik korpusini tashkil etdi. Uning vazifas, bir-birini o‘zaro tushunish 
orqali har xil millat kishilari o‘rtasida tinch-totuvlikni mustahkamlashdir. Tinchlik 
Korpusi — Amerika Qo‘shma Shtatlarining mustaqil hukumat muassasasi, 
Prezident Ijroiya komitetiga hisob beruvchi hukumat tashkilotidir.
Bu tashkilot siyosiy tashkilot emas. Uni mablag‘ bilan AQSH Kongressi 
ta‘minlaydi. Tinchlik Korpusining rahbari Prezident tomonidan tayinlanadi, uning 
ko‘rsatmalariga muvofiq ishlaydi, unga hisob berib boradi.
Tinchlik korpusining uch maqsadi:
1. Muhtoj mamlakatlar va ularning fuqarolariga yuqori malakali mutaxassislar 
bilan yordam berish;
2. Jahondagi boshqa mamlakatlar va odamlarning AQSH va uning odamlarini 
yaxshiroq tushunib olishiga ko‘maklashish;
3. Amerikaliklarga ba‘zi mamlakatlar va uning kishilarini yaqindan 
tanishtirish. Shu asosda insonlarning bir-biriga yaqinlashuvini ta‘minlashdan 
iboratdir.
Tinchlik korpusining ish faoliyati.
Chet ellarda ko‘ngillilarni qo‘llab-quvvatlash maqsadida ofislar tuzilib, unga 
vakolatli rahbar tayinlanadi. Ko‘ngillilarga shaxsiy yordam, nazoratchi, rahbarning 
bir nechta texnik jihatdan assistentlari xizmat qiladi, o‘sha hududda profilaktik va 
tibbiy yordam ko‘rsatiladi.
Ko‘p mamlakatlarda Tinchlik Korpusi ikki tomonlama bitim asosida ishlaydi. 
Bitimning asosiy punktlari huquqiy holatga tegishli ko‘ngillilarni, Amerika 
Qo‘shma Shtatlari xodimini, shuningdek, faoliyat ko‘rsatayotgan mamlakat 
munosabatlarini qamrab oladi.
Qabul qilayotgan mamlakatning rasmiy shaxslar bilan muzokaralari, 
kutilayotgan dasturlar, ko‘ngillilarni taqsimlash, uy-joy va boshqa narsalar bilan 
ta‘minlashga oid masalalar Tinchlik Korpusi dasturining bajarilishiga yordam 
beradi.
1992 yilning 4 noyabrida Toshkent shahrida O‘zbekiston Respublikasi va 
Qo‘shma shtatlar Tinchlik Korpusi davlatlararo shartnomasiga imzo chekdilar. Shu 
yili respublikamiz hukumati Tinchlik Korpusi ko‘ngillilarni oliy va o‘rta o‘quv-
yurtlarida ingliz tilidan dars berishga, shuningdek, kichik biznesni rivojlantirishda 
yordam berishga taklif qildi.
1992 yilning 20 dekabrida Toshkentga boshlang‘ich uch oylik o‘qish uchun 
54 nafar ko‘ngilli xizmatchilar kelishdi. Bu davr mobaynida ular rus va o‘zbek 
tillarini, o‘zbek madaniyati, o‘z sohasi dasturini o‘rganishdi. Umumiy tabbiy 
tayyorgarlik bo‘yicha mashg‘ulotlarga qatnashishdi. Tayyorgarlikni muvaffa- 
qiyatli o‘tagach, 1993 yil mart oyida viloyatlardagi ish joylariga kelishdi.

---

45 
Tinchlik Korpusining bapcha ko‘ngillilari oliy ma‘lumotlidir. Ko‘pchiligi boy 
ish tajribasiga ega, asosiy maqsadi — o‘zbek xalqiga yordam ko‘rsatishdir. 
Ko‘ngillilarni qabul qilgan tashkilot va muassasalar har bir xizmatchini uy-joy, ish 
va ijtimoiy va kasbiy qulayliklar bilan ta‘minlaydi. Ular shu mamlakatdagi 
hamkasblari bilan turli masalalar ustida birgalikda ish olib borishadi. Ko‘ngillilar 
mazkur mamlakat pulida maosh olishadi. Bu maosh oziq-ovqat, transport va 
boshqa zarur xarajatlarga sarflanadi. Nafaqa miqdori mahalliy hamkasblarining 
maoshiga teng bo‘ladi. 
Tinchlik Korpusi O‘zbekistonda ikkita dasturni amalga oshira boshladi. 
Bular: kichik biznes va metodik manbalar asosida ingliz tilini o’qitishni 
takomillashtirishdir. Kichik biznesni rivojlantirish dasturining asosiy vazifasi erkin 
bozor iqtisodiyotiga o‘tish sharoitida mamlakat ish kuchlarini qo‘llab-
quvvatlashdan iborat. Bu soha maslahatchilari marketing, bozor tahlili, moliyaviy 
rejalashtirish, byudjet, buxgalteriya hisobi, bank va axborot tizimlari bo‘yicha ish 
tarjibalariga egalar. Tuzilgan shartnomaga muvofiq, maslahatchilar bepul xizmat 
ko‘rsatishadi. Bu dastur ikkita sohada — xususiylashtirish va xotin-qizlarni 
biznesda jalb etishdan iborat.
Metodik manbalar asosida ingliz tilini o‘qitish dasturining asosiy maqsadi 
esa quyidagicha: 
Birinchidan, zamonaviy usul bo‘yicha tayyorgarlikni o‘tagan amerikalik 
o‘qituvchining maktab o‘qituvchilari va oliy o‘quv yurti talabalariga yuqori 
saviyada dars berishiga erishish; 
Ikkinchidan, ingliz tili o‘qituvchilarining nutq va texnik malakasini oshirish, 
pedagogik materiallarni puxta egallashda oliy va o‘rta maxsus ta‘lim hamda xalq 
ta‘limi vazirliklariga yordam berish; 
Uchinchidan, ko‘ngilli ingliz tili o‘qituvchilari o‘z mahalliy hamkasblariga 
kasb bo‘yicha axborot almashish birlashmasini tashkil etishga qaror qildilar.