G. Rafiqova F. Nishonova, O‘zbekistonda demokratik jamiyat qurish nazariyasi va amaliyoti fanidan ma’ruza matni

O‘zbekistonning Rossiya bilan hamkorligining yangi bosqichi (Prezident Islom Karimovning 2005 yil 29-30 iyundagi Rossiyaga qilgan safarining ahamiyati). Mustaqillik yillarida MDH davlatlari orasida eng qudratli, katta salohiyat va ulkan ishlab chiqarish imkoniyatiga ega bo‘lmish Rossiya bilan teng huquqli va o‘zaro manfaatli aloqalar o‘rnatish O‘zbekiston tashqi siyosatining diqqat markazida bo‘ldi. SHu boisdan ham Prezident I.Karimov "Rossiya Federatsiyasi bilan teng huquqli va o‘zaro manfaatli aloqalar o‘rnatish O‘zbekiston uchun juda muhim va biz bu maqsadimizga erishish uchun bor kuchimiz va imkoniyatlarimizni ayamaymiz", degan edi.
O‘zbekiston Rossiya o‘rtasidagi aloqalar quyidagi ko‘rinishda bo‘lgan:
1) 1995 yil 27-28 iyunda Rossiya hukumati raisi Z.CHernomirdin O‘zbekistonga kelgan edi.
2) 1997 yil 28 myrtda Rossiya Prezidentining Kremlda MDH davlat boshliqlari bilan uchrashui bo‘lib o‘tgan edi.
3) 1998 yil 11-12 oktyabrda Rossiya sobiq prezidenti B.Elsin bilan Islom Karimov Toshkentda uchrashdilar.
4) 1999 yil 2 aprelda MDH davlat rahbarlari Moskva uchrashuvi o‘tkazildi. So‘ngi yillarda O‘zbekiston-Rossiya munosabatlariga sherikchilikning mustahkamlanishi, o‘sib borayotgan dinamiklik xos ekanligi qoniqish bilan qayd etildi.
Prezidentimiz Islom Karimov 2005 yil 28 iyunda Moskvada Rossiya Prezidenti Vladimir Putin bilan uchrashuvi bo‘lib o‘tdi. Muloqat chog‘ida O‘zbekiston-Rossiya munosabatlari strategik sherikchilik tamoyillari asosida rivojlanib borayotgani, mamlakatimiz o‘rtasida siyosiy, savdo-iqtisodiy, ijtimoiy-madaniy sohalardagi hamkorlik keng ko‘lamda tarakqiy etayotgani ta’kidlandi. Prezidentlar o‘rtasidagi munosabatlarning bugungi ahvoli va istiqbollari yuzasidan atroflicha fikr almashdilar. Hamkorlikni kengaytirish borasida tomonlarning hamfikrligi, qarashlarning mushtarakligi muhim ahamiyatga ega ekanigi qayd etildi.
Mintaqaviy xavfsizlik va barqarorlikni mustahkamlash masalalari Islom Karimov va V.Putinning diqkat markazida bo‘ldi. O‘zbekiston rahbari Rossiya Prezidentiga 2005 yil 13 may kuni Andijon shahrida ro‘y bergan fojiali voqealar hamda ushbu jinoyat yuzasidan olib borilayotgan tergov ishlari haqida so‘zlab berdi. Rossiya rahbariyati ushbu muammoga xolis yondashganini, vaziyatni to‘g‘ri baholaganini ta’kidladi.
SHuni alohida ta’kidlash joizki, Rossiya O‘zbekistonning muhim strategik hamkorliklaridan biridir. Ikki mamlakat o‘rtasida turli sohalardagi aloqalar tobora mustahkamlanib bormoqda. 2004 yili O‘zbekiston va Rossiya o‘rtasidagi o‘zaro tovar aylanmasi I milliard 641,9 million, 2005 yilning birinchi choragida esa 428,7 million AQSH dollarlariga teng bo‘ldi. Mamlakatimizda Rossiya bilan hamkorlikda tashkil etilgan 360 ta qo‘shma korxona faoliyat ko‘rsatmoqda. 2004 iil Toshkentda ikki davlat prezidentlari imzolagan O‘zbekiston Respublikasi va Rossiya Federatsiyasi o‘rtasida Strategik sherikchilik to‘g‘risidagi shartnoma bu sohadagi hamkorlikning yanada rivojlanishida yangi bosqich bo‘ldi. Har ikkala mamlakat Prezidentlari o‘zaro hamkorlikning bugungi ahvoli va istiqboli haqidagi, mintaqaviy xavfsizlikni ta’minlash, xalqaro terrorchilikka qarshi kurashda birgalikdagi harakatlar, xalqaro va mintaqaviy tashkilotlar doirasidagi hamkorlik to‘g‘risidagi masalalarni muhokama qildilar.
SHuni ham ta’kidlash joizki, Rossiya bilan O‘zbekiston SHanxay Xamkorlik tashkilotining a’zolari bo‘lib, bu davlatlar birgalikda xalqaro terorizmga, diniy ekstremizga, separatizm kaby "Xizbut-tahrir" oqimlariga birgalikda kurash olib bormoqdalar.

MUHOKAMA UCHUN SAVOLLAR

1. 
   O‘zbekiston davlatining jahon hamjamiyati bilan aloqalari qanday huquqiy va amaliy prinsiplarga tayanadi?
   
2. 
   Prezident Islom Karimovning mustaqil O‘zbekistonni jahon hamjamiyati bilan tanitishda, hamkorlik aloqalarini o‘rnatishda qanday roli bor deb bilasiz?
   
3. 
   Demokratik tartibotlar va uning asosiy yo‘nalishlarini gapirib bering?
   
4. 
   O‘zbekiston va jahon hamjamiyati munosabatlarining huquqiy-siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy, ilmiy-asoslarini bayon eting?
   
5. 
   Mustaqil O‘zbekiston dastlab va keyinchalik qanday xalqaro tashkilotlarga a’zo bo‘lib kirdi?
   
6. 
   O‘zbekiston – AQSH strategik hamkorligining o‘ziga xos tomonlari nimalarda?
   
7. 
   Xalqaro tashkilotlar bilan aloqalarda demokratik institutlarning qanday roli va o‘rni mavjud?
   
8. 
   O‘zbekiston – Rossiya munosabatlarini gapirib bering?
   
9. 
   O‘zbekistonning yaqin va o‘rta SHarq, arab mamlakatlari bilan qanday o‘zaro aloqalarni yo‘lga qo‘ygan?
   
10. 
    Xalqaro terrorizmga birgalikda kurashda O‘zbekistonning roli qanday?
    

1 Karimov I.A. O’zbekiston XX1 asr bo’sag’asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari. – T.: O’zbekiston, 1997, 3-bet.

2 I.A.Karimov. O’zbek xalqi hech qachon, hech kimga qaram bo’lmaydi. – T.13. – T.: “O’zbekiston”, 2005. – 177-b.

3 O’sha yerda.

4 YuNISEF, ijtimoiy monitoring. 2003 yil, 2-bet.

5 O’zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi. -T.: O’zbekiston, 2003, 4-b.

6 Karimov I.A. O’zbekiston kelajagi buyuk davlat –T.: O’zbekiston, 1992., 35-bet.

7 O’sha joyda.

8 Karimov I.A. O’zbekiston XXI asr bo’sag’asida: xafsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari. T.6. –T.: «O’zbekiston», 1998, 180-bet.

9 O’sha joyda, 180-bet.

10 Karimov I.A. Asarlar to’plami 7 jild. -T.: O’zbekiston, 1999, 132-bet.

11 Otamurodov S. “Avesto” milliy g’oyamiz manbai. Jamiyat va boshqaruv. 2002, 1-son, 34 bet.

12 Sagdullaev A, Aminov B, Mavlonov O’., Norqulov N. O’zbekistonning tarixi: Davlat va jamiyat taraqqiyoti. T.: Akademiya, 2000, 31 bet.

13 Abdukamilov R. Avestiyskie tekst o gosudarstvenosti i prave: voprosы genezisa i evolyutsii struktur. O’zbekiston tarixi, 2000, 3 son, 22 bet.

14 O’zbekistonda ijtimoiy - falsafiy fikrlar tarixidan lavhalar. Xayrullaev M. tahriri ostida. -T.: O’zbekiston, 1995, 11-12 betlar.

15 Ibrohimov A. Bizkim, o’zbeklar. –T.: SHarq. 1999, 13-b.

16 Abu Nosir Forobiy.. Fozil odamlar shahri. T, 1993, 190 bet.

17 O’sha asar, 190 bet.

18 Yusuf Xos Xojib. Kutadg’u bilig T. Fan,1971, 329-b.

19 O’sha asar, 649-bet.

20 O’zbekistonda ijtimoiy-falsafiy fikrlar tarixidan. O’zbekiston, 1995,67-bet.

21 Nizomulmulk. Siyosatnoma. T.: Adolat,1997. 98-bet.

22 Rumiy J. Ichingdagi ichingdadir. -T.: Yozuvchi, 1997, 51-bet.

23 Fish Radi Jaloliddin Rumiy. -T.: “Adabiyot va san’at”, 1986, 241-bet.

24 Komilov. N. “Tasavvuf”. -T; “Yozuvchi”, 1996, 4 bet.

25 Mahomat-i sayyid Amir Kulol. Qo’lyozma. O’zFA SHI. № 8667. v. 103 a-b.

26 O’zbekistonda ijtimoiy-falsafiy fikrlar tarixidan. O’zbekiston, 1995,67-bet.

27 Amir Temur tuzuklari. -T.: Fofur Fulom nomidagi Adabiyot va san’at nashriyoti, 1996, 24-bet.

28 Amir Temur tuzuklari. -T.: Fofur Fulom nomidagi Adabiyot va san’at nashriyoti, 1996, 81-bet.

29 O’sha asar 83-bet.

30 O’sha asar. 119-bet

31 Yassaviy, Ahmad Xoja. Devoni Hikmat. -T.: “F.Fulom”. 1992, 8-bet.

32 A. Navoiy. Mahbub ul- Qulub.–T.: Fofur Fulom nomidagi Adabiyot va san’at nashriyoti. 1983 yil, 12-bet.

33 A. Navoiy. Mahbub ul- Qulub.–T.: Fofur Fulom nomidagi Adabiyot va san’at nashriyoti. 1983 yil, 12-bet.

34 O’sha asar, 60 bet.

35 Bobur. Boburnoma. -T.: Yulduzcha,1989.

36 Xusayn Voiz Koshifiy.. Ahloqi Muhsiniy. Dushanbe, Adib nashriyoti, 1991.

37 Jaloliddin Davoniy.. Axloqi Jaloliy. O’zFA Beruniy nomidagi SHarqshunoslik instituti qo’lyozmalar fondi.

38 O’zbekistonda ijtimoiy-falsafiy fikrlar tarixidan. O’zbekiston, 1995,182-bet.

39 Mulla Olim Maxdumhoji. Tarixi Turkiston. Nasaf, 1992, 100-b.

40 Behbudiy. Tanlangan asarlar. So’z boshi. T; Ma’naviyat, 1999, 28-b.

41 Abdurashidxonov M. Xotiralarim. -T.: SHarq. 2001.

42 Avloniy. Tanlangan asarlar 1, 2 jildlar. Ma’naviyat. 1998; Behbudiy . Tanlangan asarlar, Ma’naviyat. 1999, Fitrat. Tanlangan asarlar 1,2,3 jildlar, 2000-2003,

43 Behbudiy M. Turkiston madaniy muxtoriyati loyihasi. Jahon adabiyoti, 2003 yil,. avzust, 146-b

44 Do’stqoraev B. O’zbekistonda yangi davlatchilik ma’rifati.Jamiyat va boshqaruv,1997 yil,2-son,13 bet.

45 CHo’qay M. Istiqlol jallodlari. -T.: F.Fulom nomidagi Adabiyot va san’at nashriyoti. 1992, 6-bet.

46 A’zamxo’jaev S. Turkiston Muxtoriyati. -T.: Ma’naviyat, 2000. Qosimov B. Milliy uyg’onish. -T.: Ma’naviyat, 2002, 8-bet.

47 Ona tili – Davlat tili. – T.: Adolat, 2004. – 80 b.

48 Karimov I.A. Adolat, Vatan va xalq manfaati har narsadan ulug’. -T.: O’zbekiston, 1998, 53-bet.

49 Mustaqillik izohli ilmiy-ommabop lug’at. Toshkent – 2000. 41-b.

50 Mustaqillik izohli ilmiy-ommabop lug’at. Toshkent – 2000. 42-b

51 O’zbekiston Respublikasining davlat mustaqilligi to’g’risidagi hujjatlar. T., 1991. 5-b.

52 To’xliev N., Haqberdiev Q., Ermamatov SH., Xolmatov N. O’zbekiston iqtisodiyoti asoslari. – T.: “O’zbekiston milliy entsiklopediyasi” Davlat ilmiy nashriyoti, 2006. – 121–122-b.

53 Umarov B. Globallashuv ziddiyatlari. – T.: “Ma’naviyat”, 2006. – 52–58-b.

54 Qarang: Gafarli M.S., Kasaev A.G.. Rivojlanishning o’zbek modeli: tinchlik va barqarorlik – taraqqiyot asosi. T.: O’zbekiston, 2001. –430 b.
Levitin L. O’zbekiston tarixiy burilish pallasida. T.: O’zbekiston, 2000. 368-b.
Donalьd Karlayl O’zbekiston O’rta Osiyo, istiqboldagi o’tmish va hozirgi zamon va boshqalar.

55 Karimov I.A. O’zbekiston XXI asrga intilmoqda. -T.: O’zbekiston. 1999. 15-19 betlar.

56 Ergashev I. Taraqqiyot falsafasi. T.: Akademiya, 2000, 59-bet.

57 Qarang: Voprosы filosofii. 3-son, 2001 yil, 6-b.

58 O’sha joyda. 8-son, 2001 y., 14-bet.

59 Qarang: Voprosы filosofii. 3-son, 2001 y., 53-bet.

1 Karimov I.A. O’zbekiston buyuk kelajak sari. -T.: O’zbekiston, 1999, 74-bet.

60 Karimov I.A. O’zbekistonning 16 yillik mustaqil taraqqiyot yo’li. “Xalq so’zi”, 2007 yil 31 avgust.

1 Yakovlev A.N. Qaytadan kashf etilgan mamlakat. So’z boshi o’rnida. «Xalq so’zi», 2001 yil, 9 fevralь.

1 Karimov I.A. O’zbekiston: milliy istiqlol, iqtisod, siyosat, mafkura. -T.: «O’zbekiston», 1993, 39-bet.

61 Karimov I A. O’zbekistonning siyosiy, ijtimoiy va iqtisodiy istiqbolining asosiy tamoyillari. O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining birinchi sessiyasidagi ma’ruza. 1995 yil 23 fevral. «Vatan sajdagoh kabi muqaddasdir» kitobida, 3-j., -T.: O’zbekiston, 1996, 10-b.

62 Karimov I.A. Adolat qonun ustuvorligida. Ikkinchi chaqiriq O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining oltinchi sessiyasidagi ma’ruza. 2001 yil 29 avgust. «Xavfsizlik va tinchlik uchun kurashmoq kerak» kitobida, 10-j., – T: O’zbekiston, 2002, 28-bet

63 Xalilov E. O’zbekiston Respublikasining Parlamenti: Birinchi chaqiriq Oliy Majlisning faoliyati. -T.: O’zbekiston, 1999, 11-17 betlar

64 Mustaqillik: izohli ilmiy-ommabop lug’ati. -T.: SHarq. 1998, 179-b.

65 Gotterer D. Ombudsman haqida. Demokratlashtirish va inson huquqlari jurnali. 1999, 1-son, 27-b.

1 Karimov I.A. Ozod va obod Vatan, erkin va farovon hayot pirovard maqsadimiz.-T.: O’zbekiston, 2000. – 29-b.

66 Karimov I.A. Biz tanlagan yo’l - demokratik taraqqiyot va ma’rifiy dunyo bilan hamkorlik yo’li. T. II. –T.: O’zbekiston, 2003, 31-b.

67 O’zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi. -T.: O’zbekiston, 2003. 11-bet.

68 Karimov I.A.. O’zbekiston buyuk kelajak sari. -T.: O’zbekiston, 1998. 281-282-betlar.

69 O’zbekiston Respublikasining Fuqarolik kodeksi. T.:19, 164-modda.

70 O’zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi. –T.: O’zbekiston, 2003. 11-bet

1 Karimov I.A. O’zbekiston buyuk kelajak sari. -T.: O’zbekiston, 1998. 179-bet.

71 O’zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot vazirligi ma’lumotlari.

72 To’xliev N. va boshqalar. O’zbekiston iqtisodiyoti asoslari. – T.: O’zbekiston milliy entsiklopediyasi Davlat ilmiy nashriyoti, 2006. – 125–126-b.

73 Xalq so’zi, 2007 yil 7 avgust.

74 Jamiyat gazetasi, 2007 yil 24 avgust.

75 Karimov I.A. Yangilanish va barqaror taraqqiyot yo’lidan yanada izchil harakat qilish, xalqimiz uchun farovon turmush sharoiti yaratish – asosiy vazifamizdir. – T.: “O’zbekiston”, 2007. – 4-b.

76 Karimov I.A. O’zbekiston XXI asrga intilmoqda. /Birinchi chaqariq O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining O’n to’rtinchi sessiyadagi ma’ruzasi, 1999 yil 14 aprel. –T.; O’zbekiston, 1999. 15-16 bet

77 Sotsialьnыy monitoring 2003 g. Ekonomicheskiy rost i bednostь. Vneshniy gosudarstvennыy dolg. Analiticheskiy material. YuNISEF, 2003. S.99.

78 O’zbekiston Respublikasi iqtisodiyot vazirligi ma’lumotlari.

79 Xalq so’zi, 2003 yil 6 dekabr.

80 Karimov I.A. O’zbekistonda demokratik o’zgarishlarni yanada chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyati asoslarini shakllantirishning asosiy yo’nalishlari. //Ikkinchi chaqiriq O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining To’qqizinchi sessiyasidagi ma’ruza. //Xalq so’zi, 2002 yil 30 avgust.

81 “Ma’rifat”, 2007 yil 14 fevralь.

82 Karimov I.A. Bizdan ozod va obod Vatan qolsin. 2-tom. T.: «O’zbekiston», 1996, 336-337–betlar.

83 Karimov I.A. Ozod va obod Vatan, erkin va farovon hayot – pirovard maqsadimiz. 8-tom. T.: «O’zbekiston», 2000, 39-58- bet.

1 Yangi O’zbekistonning 7 zafarli yo’li. T.: «SHarq», 1999, 120 – bet.

84 Qarang: O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimovning Ikkinchi chaqiqiq Oliy Majlisning to’qqizinchi sessiyasidagi (2002 yil 29-30avgust) ma’ruzasida bayon etilgan asosiy vazifalar va qoidalarni keng yoritish bo’yicha tashkiliy-ma’rifiy tadbirlar Dasturi. –T.: O’zbekiston, 2002. B.10.

85 Jumaev SH., SHodiev G’. Ijtimoiy himoya – adolat mezoni // Ma’rifat, 2007 yil 17 yanvarь

86 Xalq so’zi, 2007 yil 9 iyunь.