“gandbol tarixi va o‘yin qoydalari”

Jismoniy yuklama
– bu shug‗ullanuvchi organizmiga jismoniy mashqni 
belgilanganhajmidir. 
YUklama meoyori
– bu uni belgilangan miqdori 
bo‗lib,hajmning va intensivlikning parametri bilan o‗lchanadi. 
YUklamaning hajmi
– bajarilgan mashqlarning soni, mashg‗ulot uchun 
sarflangan vaqt, bosib o‗tilgan masofani kilometraji va boshqa ko‗rsatkichlari 
bilan belgilanadi. 
Intensivlik
–harakatning surati (tempi), tezligi ko‗rsatkichlari, o‗ta tez 
yugurish, yurak qisqarishining chastotasi bilan tavsiflanadi. 
Jismoniy 
mashqlarni 
bajarishdagi 
o‗zaro 
munosabat 
teskari 
proporsionalpnikga ega: YUklamanihajmi qancha katta bo‗lsa uni intensivligi 
shunchalik past bo‗ladi yoki uni teskarisi. Muskul ishi xarakteriga ko‗ra 
yuklama standart va o‘zgaruvchan bo‗lishi mumkin. 

---

95 
Birinchi bor 
adaptatsiya
(lotincha - moslashish) tushunuchasi Selening 
(bu tushunchani aniqlab bergan Kanadalik olim) umumiy moslashish holati 
haqidagi ta‘limotida ochib berilgan. 
Adaptatsiya
- sindromi (alomati)ni butun tananing qo‗zg‗aluvchi 
ta‘siriga nisbatan noodatiy javobi deb tushuntiradi. Bu holat quyidagicha 
kechadi: 
Xavotir-rezestentlik-oriqlash
(rezestenliktanani muhitning turli ziyon 
keltiruvchi omillari ta‘siriga bardoshligi). 
Xavotir davriga tananing me‘yor va g‗ayritabiiylik darajasida o‗ta 
safarbarligiga xos xususiyatidir. Agar bu ta‘sir kuchi to‗xtamasa, bir qancha 
vaqtdan keyin tana imkoniyati tugab, uning sezish quvvati so‗nadi. 
Strategiya 
– (strategia) yunoncha so‗zdan olingan bo‗lib, harbiy sohada, 
siyosiy partiyalarda eng samarali yo‗l, usul yoki vositani tanlab, g‗alaba sari 
olib borish ma‘nosini ifodalaydi. 
Strategiya – so‗zi keng ma‘noda qo‗llanilganda, amaliyot faoliyatidagi 
oliy darajadagi bilimlarni maqsadlar yo‗nalishini ma‘lum qonunlar asosida 
realizatsiya qilish, alohida viloyatlarda harakatga kiritishdir, shuningdek 
ma‘lum bir vazifalarni vositalar, yo‗llar, usullar orqali echish tushuniladi. 
“Model”
- so‗zi namuna (standart, etalon) sifatida ishlatiladi. Keng 
ma‘noda esa, biror ob‘ekt jarayonining yoki hodisaning namunasi (hayoliy va 
shartli) 
tushuniladi. 
«Model» 
so‗zini 
izohlaganda 
ilmiy-metodik 
adabiyotlarda ham, sportda ham bir xil ma‘noni anglatadi. 
Model bu alohida sport turida egallagan sport mahorati yutuqlari 
natijasining yig‗indisidir. Modelni ishlatish va qayta ishlash natijasida 
modellashtirish jarayoni quriladi.