Ishning bajarilish tartibi. Quruq kolba
og‘zini qopqoq bilan berkitib, mum qalam yor-
damida qopqoqning qayergacha botib turgan-
ligi belgilab quyiladi. Kolba qopqoq bilan birga-
likda texnokimyoviy tarozida 0,02 g gacha aniq-
lik bilan tortiladi (g
1
). Kipp apparatidan chiqayo-
tgan gazni (birinchisiga NaHCO
3
eritmasi, ikkin-
chisiga konsentrlangan sulfat kislota quyilgan)
Tishenko sklyankalari orqali o‘tkazib, tozalangan
karbonat angidrid gazi bilan kolba to‘ldiriladi
2
(1-rasm).
Kolbani gaz bilan sekin to‘ldirish kerak, bunda
sklyankadan chiqayotgan pufakchalar sonini
sanash mumkin bo‘lsin. Kolbaning gaz bilan
to‘lganligini bilish uchun yonib turgan cho‘pni
kolba og`ziga yaqinlashtiring. Agar cho‘p o‘chib
qolsa, gaz o‘tkazishni to‘xtating, qopqoq bilan
berkiting va kolbani bo‘g`zidan barmoq bilan
ehtiyotlik bilan ushlab, tik holatda dastlabki tor-
tilgan taroziga qo‘ying va yuqorida ko‘rsatilgan
aniqlikda torting (g
2
). Kolbaning bo‘g`zidagi bel-
gigacha suv quying, bu suvni silindrga quyib,
hajmini o‘lchang (V
t
)
3
.
Asbob sxemasini chizing va har bir asbobning
vazifasini tushuntiring.
Tajriba ma’lumotlarini quyidagi tartibda
yozing:
Kolbaning qopqoq va havo bilan birgalikdagi
1
M.A.Kuchkarov, D.S.Sarimova. Umumiy kimyodan
laboratoriya mashg‘ulotlari. O‘quv qo‘llanma. – T.: 2022, 80 b.
2
S.Masharipov, A.Mutalibov, E.Murodov, H.Islomova.
11-sinf uchun darslik. - Toshkent. 2018.
3
Ismatov I.Sh., Omonov H.T., Mahmudov Yu.G`., Kenjayev
D.M., Qo`chqorov M.A., Xolmirzayev Z.J. Xolmatova D.B.
Umumiy o`rta ta`lim maktablarida kimyo fanini o`qitishni
takomillashtirish texnologiyalari. – Toshkent, “Yangi nashr”.
2016.
1-rasm. Karbonat angidrid olinadigan qurilma: a) Kipp apparati; b) Tishenko sklyankalari. 57
МАКТАБ ТАЪЛИМИ / ШКОЛЬНОЕ ОБРАЗОВАНИЕ
