Gənc təDQİqatçI, 2020, VI cild, №1

Mövzunun aktualllığı.
Qoyunçuluq kənd təsrrüfatının çox gəlirli sahələrindən biri olub əhalinin yüksək keyfiyyətli ət 
və ət məhsulları, yüngül sənayenin bir çox sahələrinin xammal ilə təminatında mühüm rol oynayır. 
Bu gəlirli sahənin inkişafına mane olan amillərdən biri də helmintozlardır. Helmintozlar hevanlar, 
həmçinin qoyunlar arasında ən geniş yayılmış xəstəliklərdən hesab olunur. Invazion xəstəliklərə 
qarşı aparılan əsaslı tədbirlərə baxmayaraq, bir çox helmintozlar qoyunçuluğa çox böyük iqtisadi 
zərər vurur. Bu xəstəliyin törədiciləri olan helmintlər ət, süd, yun, bala itkisinə, müxtəlif orqanları 
zədələyərək təlafata səbəb olurlar. Bütün bunlar həmin xəstəlik törədicilərinin öyrənilməsini aktual 
edir. 
Tədqiqatın məqsədi.
Tədqiqatımızın məqsədi başlıca helmintoz törədicilərinin Abşeron bölgəsinin müxtəlif 
tədqiqat məntəqələri, ilin fəsilləri, yaş qrupları və hündürlük qurşaqları üzrə yayılmasını, invaziya-

---

GƏNC TƏDQİQATÇI, 2020, VI cild, №1 
96 
nın ekstensivlik və intensivliyini öyrənməkdir. Həmçinin insan və digər heyvanlarla ümumilik təş-
kil edən növləri müəyyən etməkdir. 
 
Tədqiqat metodları.
Tələf olmuş və ya kəsilmiş heyvanların daxili orqanlar tam helmintoloji yarma metodu ilə təd-
qiq edilmişdir. Bağırsaqlar kəsilir, möhtəviyyatları kuveytə yığılır, ardıcıl yuma və süzmə ilə hel-
mintlər aşkar edilir. Digər daxili orqanlar isə (ağciyər, qaraciyər və s.) doğranır, su ilə doldurulur, 
ardıcıl yuma ilə helmintlər tapılır, toplanılır, növü təyin edilir və konservləşdirilir. Həmçinin kopro-
loji müayinələr də aparılmışdır. 
Tədqiqat işinin yeniliyi.
Azərbaycan respublikası müstəqillik qazandıqdan sonra ölkəmizin sosial-iqtisadi həyatında 
köklü dəyişikliklər yaranmışdır. Respublika iqtisadiyyatının bir hissəsi olan kənd təsərrüfatında da 
islahatların aparılması nəticəsində yeni təsərrüfat formaları yaranmışdır. Belə ki, fərdi və özəl təsər-
rüfatlar yaradılmışdır. Həmçinin qoyunçuluq təsərrüfatları da. Bele təsərrüfatların üstün cəhətlərilə 
yanaşı çatışmayan tərəfləri də vardır. Belə ki, belə təsərrüfatlarda vaxtlı- vaxtında dehelmintasiya, 
dezinvaziya tədbirləri aparılmır, bu da helmintoz xəstəliklərinin geniş yayılmasına səbəb olur. Belə 
fərdi və özəl qoyunçuluq təsərrüfatlarında yetişdirilən qoyunların xəstəlikləri və onların törədiciləri-
nin öyrənilməsi, onlara qarşı mübarizə tədbirlərinin işlənib hazırlanması vacib məsələlərdən biridir. 
Məhz tədqiqat işimizin də yeniliyi ondan ibarətdir ki, ilk dəfə biz Abşeron bölgəsinin fərdi qoyun-
çuluq təsərrüfatlarında başlıca helmintoz törədicilərini, yoluxmanın ekstensivlik və intensivliyini 
öyrəndik, həmçinin həmin helmintlər arasında digər heyvanlar və insanla ümumi olan növləri aşkar 
etdik.