Shuning uchun ham avval bolada qanday qobiliyatlar borligini ma'lum testlar yordamida
aniqlash, undan keyin esa uning rivojlanishi uchun zarur sharoitni yaratish lozim. Hozirgi davrda
egizaklar usuli farmakogenetikada keng qo'llanilmoqda. Bu egizak- sherik bo'yicha
nazorat
usulidir. Usulning mohiyati shundan iboratki, bunda kasal MZ lar guruhi
ikkita kichik guruhlarga
ajratiladi. Bitta kichik guruhni yangi preparat (samaradorligi aniqlanishi lozim bo'lgan) bilan
ikkinchi kichik guruhni esa eski qo'llanib kelinayotgan preparat bilan davolanadi.
MZ lar bir xil genotipga ega bo'lganligi uchun ulardan olingan ma'lumotlar
umumiy
populyatsiyadagi nazorat guruhidan olingan natijalarga nisbatan shubhasiz ishonchli bo'ladi.
Shuning uchun ham bu usul qo'llanilganda tekshirilayotgan guruhlar soni MZ lar uchun kam (20
juft), umumiy populyatsiya uchun esa juda ko'p bo'lishi lozim. Bundan tashqari umumiy
populyatsiya olinganda tekshirilayotgan
shaxslarni yoshiga, jinsiga, kasallikning og'ir-
yengilligiga qarab tanlab olish lozim. Umumiy populyatsiya tekshirilganda baribir davolash
samarasi har xil bo'lishi mumkin, chunki, har bir preparatga nisbatan turli shaxslarning individual
sezuvchanligi turlicha bo'ladi.
Mustaqil bajarish uchun topshiriqlar
1.
Odam genetikasi nimalarni o'rganadi?
2.
Odam genetikasini o'rganishda qanday qiyinchiliklarga duch kelamiz?
3.
Odam genetikasini o'rganishning qanday usullari mavjud?
4.
Genealogiya usulining mohiyatini tushuntiring.
5.
Genealogiya usullari bilan nimalarni aniqlash mumkin?
6.
Genealogiya usuli qanday bosqichlarda o'tkaziladi.
7.
Asosiy irsiylanish tiplari va ularning xarakterli xususiyatlarini aytib bering.
8.
Egizaklar usuli bilan qanday savollarga javob olish mumkin?
9.
Egizaklar zigotaligini qanday usullar bilan aniqlash mumkin?
10.
Dori preparatlari samaraligi aniqlashni qanday tushunasiz?
Masalalar
1. Ota va ona normal rang ajrata oladigan oilada daltonik o'g'il va ikkita normal rang
ajratuvchi qizlar tug'ilgan. O'g'ildan tug'ilgan o'g'il nevara sog'lom, qizlardan binning o'g'li —
daltonik, qizi esa sog'lom. Ikkinchi qizidan 5 ta o'g'il tug'ilgan, ularning hammasi sog'lom. Shu
ma'lumotlar asosida shajara tuzing.
2.
Proband o'g'il — gemofilik, uning ota-onalari sog'lom. Probandning ona tomonidan buvasi
— gemofilik, buvisi esa sog'lom. Probandning ikki qizi va bir o'g'li sog'lom, ikkinchi o'g'li esa
gemofilik. Otasining oilasida gemofiliya uchramagan. Shu ma'lumotlar
asosi- da avlodlar
shajarasini tuzing.
3.
O'z oilangizda bironta belgini tanlab olib (ko'z rangi, soch shakli, quloq yumshog'i
joylashishi, tilni nay qilib buka olish va boshqalar) shajara tuzing.
4.
Quyidagi jadvaldagi ma'lumotlar asosida belgining rivojlanishida
irsiy va muhit rolini
aniqlang
(2-jadval).
2.14-j a d v a l
Dostları ilə paylaş: 
