Geo graf iya

patsim on bulutlar
deyiladi. U lar ob-havo aynib kelayotganini 
bildiradi.
Y og‘in la r . H av o d an y e r y u z a sig a su y u q y o k i q a ttiq h o la td a
tushadigan suvlarga
y o g ‘inlar
deyiladi. Bulutdagi m ayda suv tomchilari 
m a’lum sharoitda bir-biri bilan qo ‘shilib, yirik tom chilarga aylanadi va 
yirik tomchilar yerga yom g‘ir b o ‘lib tushadi. B a’zan iliq havo yuqoriga 
tez k o ‘tarilib , t o ‘p -to ‘p b u lu tlarn i h aro rat 0 °C dan past b o ‘lgan 
b alandlikka olib chiqib ketadi. Bu balandlikda y o m g ‘ir tom chilari 
m uzlab 
d o ‘lga
aylanadi. H avo harorati 0 °C dan pasayib ketganda 
bulut suv tom chilaridan emas, ju d a m ayda ninasim on m uzlardan iborat 
b o ‘ladi. U lar bir-birlari bilan q o ‘shilib, 
qor uchqunlarini
hosil qiladi.
Yog‘in faqat bulutdan emas, ochiq havodan ham yo g ‘adi. Siz bahor, 
kuz oylarida ertalab shudring tushganini k o ‘rgansiz. Shudring hosil 
b o ‘lishiga sabab shuki, kunduzi isigan yer va o ‘sim liklar kechqurun 
Quyosh botishi bilan tezda soviydi. Suv b u g ‘lari tom chilarga aylanib 
y erg a v a o ‘sim lik larg a tushadi. B iz buni 
sh u d rin g
deym iz. Q ish 
kunlari suv tom chilari m uzlab, shudring emas, qirov hosil b o ‘ladi.
Yer yuzasiga y o g ‘gan y o g ‘in m iqdori 
y o g ‘in o ‘lchagich
asbobi bilan 
aniqlanadi (59-rasm). Qor qalinligi santim etrlarga b o ‘lingan m axsus 
reyka
bilan o ‘lchanadi. Bir oy davomida y o g ‘gan y o g ‘in y ig ‘indisi 
oylik
y o g ‘in
b o ‘ladi. Yil davomidagi y o g ‘in m iqdori qo ‘shilib, 
y illik y o g ‘in
miqdorini
tashkil etadi. Masalan, Toshkentda bir yil davomida o ‘rtacha 
hisobda 400 m m ga yaqin y o g ‘in y o g ‘adi. Eng k o ‘p y o g ‘in fevral, 
m art oylariga to ‘g ‘ri keladi. Ekvator atroflarida esa y o g ‘ingarchilik yil 
b o ‘yi davom etadi. Eng k o ‘p y o g ‘in Tinch okeandagi Gavayi orollarida 
y o g ‘adi. Yillik y o g ‘in m iqdori 14400 mm ga teng. Y og‘inning k o ‘p 
yoki kam y o g ‘ishi joyning dengizlardan uzoq-yaqinligiga ham da k o ‘p 
85 
esadigan sham ollarga b o g ‘liq. Tog‘larning nam sham ollarga r o ‘para 
yonbag‘irlariga ham y o g ‘in k o ‘p y o g ‘adi.
Bizning Vatanimiz - O ‘zbekiston okean va dengizlardan uzoqda 
b o ‘lganligi uchun y o g ‘in kam y o g ‘adi. Ayniqsa, m am lakatim izning 
g ‘arbiy, sh im o li-g ‘arbiy tek islik q ism larid a y o g ‘in ju d a kam . B ir
edurtm_uz
Y
E
R
N
IN
G
H
A
V
O
Q
O
B
IG
T
— 
ATMOSFERA

---

Y
E
R
N
IN
G
H
A
V
O
Q
O
B
IG
T
— 
ATMOSFERA