Geologiyasi

5.3.1. Burg’ilangan quduqlar joyini kesmada uning yo’nalishiga moslab 
joylashtirish 

Kesmaning tuzishdagi xatoliklarni bartaraf etish maqsadida, qoidaga ko’ra,

quduqlarning o’rni (nuqtalari) qatlamning yo’nalishi bo’yicha joylashtiriladi (5.7-
rasm,a). Kesmaga quduqning o’rnashgan joyini qatlamning yo’nalishi bo’yicha
tushirish (5.7-rasm,b) mumkin bo’lmasa yoki quduq kovlangan joyni bunday
belgilash, masalan T nuqtadan U nuqtaga o’tkazish (5.7-rasm,v) maqsadga muvofiq
bo’lmasa (chunki funktsiyalar xarakteri T va U nuqtalarda har xil bo’ladi), quduq
kesma yo’nalishiga perpendikulyar bo’yicha joylashtiriladi (K nuqtadan L nuqtaga,
M nuqtadan N nuqtaga, T nuqtadan Y nuqtaga). Quduqlar kesmaga bunday
joylashtirilganda albatta tuzatishlar kiritiladi.
Quduq M ni qatlamning enkayish chizig’i bo’yicha joylashtirish uchun (5.7 b,
5.7 a-rasmlar) quyidagi tuzatish kiritiladi:
.
MNtg
β
х
1

(5.2)

---

---

72
Quduqni qatlamning enkayishi bo’yicha joylashtirishda (5.2)-ifoda bo’yicha

hisoblab chiqarilgan tuzatish qiymati quduq balandligi qiymatidan ayrib tashlanadi
va quduq kesmaga
1
2
3
х
h
h


ga (5.8-rasm, a) teng yangi balandlik bilan
tushiriladi. Quduq qatlamning yuqoriga ko’tarilib borishi bo’yicha joylashtirilganda,
avval
hisoblab
chiqilgan
tuzatish
qiymati
quduqning balandlik qiymatiga qo’shiladi va buni
kesmada
1
1
х
h
h


ga teng balandlik bilan
ko’rsatiladi (5.8-rasm, b). Bunday sharoitda
quduqning og’zi L
2
nuqtada, birinchi holatda esa
N
2
nuqtada joylashadi. Quduqni bunday chizishda
va u kesmaning yo’nalishiga mos holatda
joylashtirilganda kesmada xatoliklar bo’lmaydi.