Geologiyasi
Geologik kesma tuzishda quduqning qiyshayishini hisobga olish
Yüklə 1,48 Mb.
|
|
5.3.2. Geologik kesma tuzishda quduqning qiyshayishini hisobga olish
Quduqning qiyshayishi deganda vertikal yoki qiya yo’nalgan quduqlarning loyihada ko’rsatilgan holatidan og’ishi tushuniladi. Ma’lum bir nuqtada qazilayotgan quduqning vertikaldan og’ishi deb, uning yo’nalishini yer yuzasi tomonlari (sharq, g’arb, shimol, janub)ga nisbatan qiyshayib ketishi tushuniladi. U og’ish burchagi (zenit burchagi ) va og’ish azimuti (quduq azimuti ) bilan tavsiflanadi. Og’ish burchagi 90 0 bilan aniqlanadi va quduqning qiyshayish burchagi deb yuritiladi va bilan belgilanadi. Og’ish burchagi quduq tanasi o’qining gorizontal tekislikka nisbatan og’ganini bildiradi. Og’ish azimuti loyihada ko’rsatilgan yo’nalish va quduq tanasining o’lchangan nuqtasidagi o’qining gorizontal tekislikka proektsiyasi orasidagi burchak orqali belgilanadi. Og’ish azimuti haqiqiy, magnitli yoki shartli bo’lishi mumkin. Quduqlar quyidagi sabablarga ko’ra qiyshayishi mumkin: 1) vertikal yo’nalishda burg’ilanayotgan quduqlarning og’ishi quduq tubi maydonining turli yo’nalishlarda notekis etishi natijasida yuz beradi. Qiya yo’nalgan quduqlarning qiyshayishiga esa quduq tubi maydoni aylanasi va devorlari bo’ylab notekis joylanishi sabab bo’ladi; 2) quduq tubidagi jinslarning ma’lum bir geologik va texnologik sharoitlarda notekis maydalanishi; 3) qiya yo’nalgan quduqlarni burg’ilashda burg’ilash uskunasining og’irligi ta’sirida quduq devorlarining notekis buzilishi; 4) burg’ilash uskunasining tag qismi o’qining quduq o’qiga mos kelmasligi; 5) vertikal yo’nalgan quduqlarning qiyshayishiga ta’sir etadigan geologik sharoitlar; 6) texnik sharoitlar va h.k. ham quduqlarning qiyshayishiga sabab bo’ladi. Quduqlarning qiyshayish sabablarini aniqlash konda ishlayotgan geologning vazifasi hisoblanadi. Chunki geologik kesma qiyshayib ketgan quduqlardan foydalanib chizilsa, noto’g’ri tayyorlanadi. Agar qatlamlarning yuqoriga ko’tarilishi bo’yicha qiyshayishi sodir bo’lsa, quduq qatlamning ustki qismini D nuqtada (5.9-rasm,a) uchratadi. D nuqtadagi quduqning qiyshayib ketganligi hisobga olinmasligi oqibatida quduqning kam chuqurligini ifodalaydigan D nuqta D 1 nuqtaga tegishli bo’lib qoladi, bu esa o’z navbatida kesmaning noto’g’ri tuzilishiga sabab bo’ladi. Quduq Yüklə 1,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|