Gidrologiya, gidrometriya va oqim hajmini

mvl - vo.r + W:
(3.53)
Bu yerda: 
vio.r —
o 'lch a n g an tezlikning ko m po nen tasi b o ‘lib, 
tiklikdagi chuqurlik bilan gidravlik bog‘langan. Agar suv yuzasining 
nishabligini va g‘adir-budirlik koeffitsientini oqim ning eni bo'yicha 
o'zgarm as deb hisoblasak, unda:
vi 
= 
ah fn , a = J J / п .
(3.54)
95

---

Wt —
esa oqim ning strukturasiga bog'liq b o ‘lib, tiklikdagi o 'rtach a 
tezlik strukturasining qism i deb ataladi.
Suv sarfi m odeli I. F. K arasyov va V. A. R em enyuk to m o n id an
o'rganilib, interpolatsion-gidravlik degan nom qo'yilganva quyidagi 
formula yordamida hisoblanadi:
Q =
i { A ()h f + 
Ps [v,
+ 
Vj
-
A0
( /г,2/3 + 
hj/3)]}fs,
(3.55)
Bu yerda: 
hs
— tezlik o 'lch a n g an tikliklar orasidagi o 'rta c h a
chuq urlik, Д — koeffitsient: P = 0,7 q irg 'o q q a yaqin suv 
kesim ining bo'laklari u ch u n ( s = 1, 
s = N), Ps
= 0,5 boshqa 
b o 'lak lar u ch u n
(\< s < N ), 
N
— tezlikli tikliklar soni. A0 — 
m iqdori suv oqim in in g h a r xil fazalari u ch u n maxsus k o 'p
nuqtali o 'lch a sh la r natijasidan topiladi.
Interpolatsion-gidravlik suv sarfi m odelining (3.55) analitik 
usulga (3.42) nisbatan afzalligi shundaki, suv sarfi o 'lch an g an d a 
k o 'p tezlikli tikliklarni qisqartirishda qo'y ilad ig an xatolarni 
yo'qotadi. M asalan, bu usulni am aliyotda qo'llaganda daryo eni 
b o'y ich a to 'q q iz ta tezlik tikliklari o 'rn ig a u chtada o'lch an g an d a 
qo'yilgan xato 1,6 foizdan oshm agan. Agar daryo o 'z an in in g
buzulishlari b o'lm asa, oqim ning k o 'n d alan g kesimi 
(F)
faqat 
suv sathiga bog'liq bo 'lib , suv sarfi esa o 'rta c h a tezlikka ( F . r) 
bog'liq b o 'lib qoladi. O qim ning o 'rta c h a tezligi ko'n d alan g ke- 
simdagi bir nuqtada o 'lch an g an tezlik bilan bog'liqligi yoki tezlik 
tiklikdagi o 'rta c h a tezlik bilan bog'liqligi a w a l m a’lum bo'lg an 
va ularga reprezentativ tezlik deb nom berilgan.
R eprezentativ tezlik sifatida k o 'ndalang kesimdagi m aksim al 
tezlik yoki eng c h u q u r tiklikdagi 0,2 h nuqtasidagi tezlik qabul 
qilinadi. A w al nuqtali usulda o 'lch a n g an m a’lum o tlar b o 'y ich a 
bog'lanish tuziladi: