Gidrologiya, gidrometriya va oqim hajmini


Ular esa soylarni, soylar esa q o ‘shilib daryo oq im in in g hosil



Yüklə 5,72 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə37/187
tarix13.12.2023
ölçüsü5,72 Mb.
#175402
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   187
Gidrologiya, gidrometriya va oqim hajmini rostlash Karimov S

Ular esa soylarni, soylar esa q o ‘shilib daryo oq im in in g hosil
bo'lishiga sabab b o ia d i. Daryo oqim iga yer osti suvlari ham kelib
q o ‘shiladi. Shunday qilib, daryo oq im i yer usti va yer osti
suvlarining q o ‘shilishidan hosil bo'ladi.
Aslida esa daryo oqim ining hosil bo'lishi biz yuqorida bayon
qilganimizdan ham ancha murakkab b o iib , unga quyidagi omillar
ta’sir ko'rsatishi mumkin:
1. H avzaning iqlim sharoiti.
2. H avzaning relyefi.
50


3. Havzaning tuproq sharoiti.
4. Havzaning o ‘sim lik qoplami.
5. H avzaning geologik tuzilishi.
6. Havzada ko‘llar, botqoqliklar va m uzliklarning mavjudligi.
7. Insonning daryo havzasidagi xo'jalik faoliyati.
Y u q orid a qayd e tilg a n o m illa r daryo o q im in in g h o sil
b o iish id a g in a qatnashib qolm asdan, balki uning m iqdoriga, yil
ichida va shuningdek, hududlar b o ‘ylab taqsim lanishiga ta ’sir
ko‘rsatadi. Daryo oqim ining hosil b o ‘lishida yom g'ir, qor va m uz
suvlarining ta ’sirini tasavvur etish uchun N . Y E . D olg o v taklif
etgan ch izm a bilan tanisham iz. D o lg o v b o ‘yich a yer yuzida
oqim ning paydo bo'lish i quyidagi t o ‘rt davrdan iborat: y o m g ‘ir
yoqqandagi birinchi (b osh lan g'ich ) davr yer ustida oqim ning
b o ‘lm asligi bilan ajralib turadi. Bu davrda y o g ‘inning ham m asi
tuproqdagi chuqurlik va notekisliklarni t o ‘ldirishga (yer yuzida
suvning y ig ‘ilishi) va tuproqqa shim ilishiga (infiltratsiya) keta-
di, yog'in n in g bir qism i esa o ‘sim liklarning shoxlarida, bargla-
rida va poyasida ushlanib qoladi. B unday davr oq im siz yoki
havzaviy t o ‘liq ushlab qolinish deb ataladi. U n in g davom etishini

Yüklə 5,72 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   187




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2025
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin