GiRİŞ canliliğin tanimi

Şekil x. Yeryüzündeki hemen tüm canlılar için enerji, doğrudan veya dolaylı 
olarak güneş ışınlarından sağlanır.
 
Güneş ışınlarının yoğunluğu ve aydınlatma süresi bitkilerin gelişimini ve 
çiçeklenmelerini, meyve tutma ve geliştirmelerini (bitki fenolojisi) etkileyen temel 
etmendir. Bazı bitkiler yüksek ışık yoğunluğuna ve uzun günlere gereksinim 
duy
arken diğerleri düşük ışık yoğunluğunda ve kısa günlerde gelişirler. Pek çok 
hayvanda göç, kışlama, yazlama ve üreme davranışları gece ve gündüzün göreceli 
(relative) uzunluklarından (ışık devirselliği = fotoperiyodisite) etkilenir.
Fotoperiyodizm, organi
zmaların yaşam sürelerince mevsimsel etkinliklerin 
düzenlenmesinde gün uzunluğunu önceden alınan bir işaret olarak değerlendirme ve 
kullanma yetenekleridir. Pek çok hayvan, özellikle yukarı enlemlerde yaşayanlar, 
mevsimlere bağlı uygun davranışsal ve gelişimsel stratejilerini düzenlemek için gün 
uzunluğunu ön bilgi olarak kullanırlar. Bunların en yaygın olanı böceklerdeki kışlama 
diyapozunun başlatılması ve pek çok hayvan gruplarındaki mevsimsel üreme 
stratejileridir. 
Gün uzunluğu ve dolayısıyla yıl içinde mevsim bilgisi pek çok hayvan 
için yaşamsaldır. Belirli biyolojik ve davranışsal değişiklikler bu bilgiye bağlıdır. 
Fotoperiyod, sıcaklık değişiklikleri ile birlikte, kürk ve tüy renginin değişimini, göç 
olgusunu, kışlamaya girişi, çiftleşme davranışını ve
hatta eşey organlarının gelişimini 
hareket geçirir. Fotoperiyodizm, özellikle geri dönüşü olmayan ve gelecek bir 
zamanda veya uzak bir yerde sonuçlanacak olan fizyolojik ve gelişimsel işlemlerin 
başlatılmasında önemli olmaktadır.

---

Işık koşulları sucul çevrede de değişir. Işık suya geçtiği kadar absorbe edilir. 
Böylece mevcut ışık miktarı derinliğin artması ile azalır. Işığın geçtiği su 
katmanına 
fotik
(photik) 
zon
denir. Yeryüzünde meydana gelen fotosentezin 
yaklaşık %80’i bu fotik zonda meydana gelir. Onun altındaki zon, hiç ışık 
olmayan 
aphotik
zon
dur. Birkaç kemotropf dışında, aphotik zonda yaşayan 
organizmalar enerjilerini photik zondan aşağı doğru sürüklenen veya göçen 
organizmalardan sağlar.
Işık, üretim ve enerji temini arasında bir bağıntının olması, yeryüzünde 
ekosistem dinamiklerinin dağılım, kompozisyon ve yapısını etkilemektedir.