GiRİŞ canliliğin tanimi
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
sinirsel aktarıcılar
ya da neurohumors denilen maddeler içerir. Bu kimyasal aktarıcılar arasında en yaygın olanlar asetilkolin ve norepinephrine dir. Bir impuls sinaptik yumruya ulaştığında, sinaptik kabarcıkların bir kısmı sinaptik yumrunun zarı ile kaynaşır ve içeriklerini sinaptik ayrığa boşaltır. Sinirsel aktarıcı sinaptik ayrıkta yayılır ve zarının geçirgenliğini değiştirdiği bitişik sinir hücresinde impulslar başlatır. Dendritlerin zarında gömülü özel reseptör proteinleri vardır ve sinirsel aktarıcılar bu reseptörlerde etkilerini gösterirler. Bunun sinaptik ayrıkta bir nörondan diğerine geçen sinir impulsu olmadığına dikkat edelim. Bunun yerine, bu aralıktan gönderilen bir kimyasal bileşik, yani sinirsel aktarıcıdır. Bir sinapsa ulaşan her bir impuls belirli bir miktarda sinirsel aktarıcı salıverir. 127 İmpulslar daha hızlı bir oranda ulaştıklarında, sinaptik ayrığa daha fazla sinirsel aktarıcı salıverilir. Bu yolla, daha büyük miktardaki sinirsel aktarıcı, bitişik nöron üzerinde daha kuvvetli uyarıcı etki yaparak saniyede daha fazla impus aktarılır. Sinirsel aktarıcı iş ini bitirir bitirmez, yeni sinyallere yol açmak için sinaptik aralıktan ayrılmak zorundadır . Bu çoğunlukla sinaptik ayrıkta mevcut enzimler tarafından yapılır. Bu enzimler, sinir hücresinin tepki verdiği sinirsel aktarıcı moleküllerini hızla yıkarlar. As soon as the neurotransmitter has done its work, it must be removed from the synaptic cleft to clear the way for new signals. Şekil . Sinaps Farklı türdeki nöronlar farklı sinirsel aktarıcılar salıverirler. Bazı nöronlar uyarıcı sinirsel aktarıcılar salıverirler. Bu kimyasallar bitişen nöronlarda impulslar başlatırlar. Asetilkolin , norepinephirine ile amino asitler histamin ve glutamik asit uyarıcı sinirsel aktarıcılardır. Diğer nöronlar bitişen nöronlarda impulslar başlatmayan sinirsel aktarıcılar da salıverirler. Bunun yerine, impulsların ateşlenmesini tutan zıt etkiye sahiptirler. Bağlayıcı sinirsel aktarıcılar serotonin , epinephrine ve amino asit glisi ni içerir. Böylece, bazı sinapslar impulsları bir nörondan diğerine aktarırken, diğerleri impuls aktarımını tutarlar. Sinirsel uyum temel mekanizmalarının buradaki değerlendirmesi bir nöronun diğer nöronla sinaps yapması ve bu nöronda impulslar başlatması veya başlatmamsı ile ilgili olmaktadır. Bununla birlikte, bu, gerçek düzenlemenin ileri derece basitleştirilmesidir. Daha önce de işaret edildiği gibi, tek bir nöronun aksonu bin veya daha fazla sinaps yapabilmektedir. Bir nöronun dendritleri de diğer nöronl arla bin veya daha fazla bağlantıları olabilmektedir. Böylece, tek bir nöronun dendritleri pek çok nörondan impulslar alırlar. Bu impulslardan bazısı uyarıcı , bazısı da bağlayıcı olabilmektedir. Bu hücre gövdesinde olan, bu impulsların toplam veya ortalama etkisidir. Tüm etkiler uyarıcı ise, impulslar aksonda izleyen dizi sinapslarda aktarılacaklardır. Sonuçlar bağlayıcı ise, 128 hiçbir impuls iletilmeyecektir. Böylece, bir sinir yolunda, belirli sinirlerin uyarılması diğer nöronların tutulmasına neden olacaktır. Bir organizmanın karmaşık davranışlarının çoğu, nöronların “makasta” açılıp kapanmasıyla oluşan sinaptik devirin çok büyük miktar ve çeşidinden kaynaklanmaktadır. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|