Ikkinchi tur egri chiziqli integrallarning xossalari
1.Agar Px, yfunksiya AB yoy bo’ylab integrallanuvchi bo’lsa,
kPx, y dx k Px,y dx AB AB
tenglik o’rinli.
P
P
2 .Agar 1 x, yva 2 x, yfunksiyalar AB yoy bo’ylab integrallanuvchi bo’lsa,
Px, yP x, ydx P x,y dxP x,ydx AB AB AB
tenglik o’rinli.
3 .(Additivlik xossasi)Agar AB yoy biror C nuqta orqaliAC va CB yoylarga ajratilgan bo’lib,Px, yfunksiyaAC va CB yoylarning har biri bo’ylab integrallanuvchi bo’lsa,
Px, y dx Px, y dxPx, y dx AB AC CB
tenglik o’rinli bo’ladi.
4 .Agar Px, ydx egri chiziqli integral ham mavjud bo’lsa, AB
Px, ydx Px, ydx AB BA
22
tenglik o’rinli bo’ladi.
5 .Agar funksiya L yopiq kontur bo’ylab integrallanuvchi bo’lsa, u holda
Px, y dx L
U holda egri chiziqli integralning qiymati L konturdagi qaysi nuqtani boshlang’ich
nuqta (bu nuqta ham bo’ladi) deb olinishiga bog’liq emas.
A
Isboti. A va 1 lar teng bo’lmagan ixtiyoriy nuqtalar bo’lsin.
( 3-chizma)
A nuqtani boshlang’ich nuqta deb, egri chiziqli integralni ko’rsatilgan yo’nalish
bo’yicha hisoblasak
A
1 1
Px, ydx Px, ydxPx, y dx AmA nA AmA 1nA
tenglikka ega bo’lamiz.
Agar nuqtani boshlang’ich nuqta deb hisoblasak, u holda
1 1 1
Px, ydx Px, ydxPx, y dx AnA mA AnA A mA
tenglikka ega bo’lamiz.
Bu tengliklarning o’ng tomonlari bir xil qo’shiluvchilardan iborat.Shuning
uchun chap tomonlari ham teng bo’ladi.Demak, xossa isbotlandi.
Grin formulasini keltirib chiqarish
23
d
Ikkinchi tur egri chiziqli integrallar ham asosan Riman integrallariga
keltirilib hisoblanadi:
f x, yx f t,t' tdt AB
d
f x, yy f t,t' tdt AB
d
Px, yxQx, ydy Pt,t' tQt,t' tdt AB
(0.15)
(0.16)
(0.17)
Xususan AB egri chiziq y yxa x btenglama bilan aniqlangan bo’lib, y yxfunksiya a,bda hosilaga ega va uzluksiz bo’lsa (1.15)va (1.17) formulalar
b
quyidagi
f x, ydx f x, yxdx AB a
(0.18)
b
P x, y dxQ x, y dy P x, y x Q x, y x y' x dx AB a
ko’rinishga keladi.
d
Shuningdek, AB egri chiziq x x y c y d tenglama bilan aniqlangan bo’lib,x y funksiya c,d oraliqda hosilaga ega va uzluksiz bo’lsa (1.16) va (1.17) tenglamalar quyidagi
f x, ydy f xy, y dy AB c
d
P x, y dxQ x, y dy P x y , y x' y Q x y , y dy AB c
(0.19)
(0.20)
AgarPx, yva Qx, yfunksiyalar uchun
Q P x y
Shart bajarilsa, u holda Px, ydxQx, ydyifoda biror U x, yfunksiyaning to’la
differensiali bo’ladi va
Px, ydxQx, ydy AB
integral integrallash yo’liga bog’liq bo’lmaydi, faqat A va B nuqtalarning
berilishi bilan birqiymatli aniqlanadi.To’la differensial bo’yicha funksiyaning o’zi
y
x
U x, yPt, y0 dt Qx,t dt C x0 y0
formula bo’yicha topiladi.
Ikki karrali va egri chiziqli integrallarni bog’lovchi
D Px, ydxQx, ydy D x y dxdy (0.21)
formula Grin formulasi deyiladi.Grin formulasidan D sohaning yuzasini hisoblash
uchun ushbu
S xdy , D
S ydx D
(0.22)
S 2 xdy ydx (0.23)
formulalar kelib chiqadi.
Dostları ilə paylaş: |